انواع حسابرسی

انواع حسابرسی

حسابرسی با توجه به موارد زیر به ۵ بخش طبقه بندی می‌شود:

1. از نظر اهداف و موضوعات مورد رسیدگی
2. از نظر ماهیت رسیدگی
3. از نظرشیوه انجام کار
4. از نظر زمان انجام کار

از نظر اهداف و موضوعات مورد رسیدگی

حسابرسی صورتهای مالی

حسابرسی رعایت

حسابرسی عملیاتی

حسابرسی عملکرد یا مدیریت

حسابرسی صورتهای مالی

هدف این نوع حسابرسی این است که حسابرس بتواند درباره اینکه صورتهای مزبور از تمام جنبه‌های بااهمیت طبق استانداردهای حسابرسی تهیه شده است یا خیر. تایید وجود، ارزشیابی، مالکیت، کامل بودن و نحوه ارائه و افشا اهداف کلی حسابرسی اقلام مندرج در صورتهای مالی است.

حسابرسی رعایت

این نوع حسابرسی به میزان انطباق صورتهای مالی با قوانین وضع شده، ضوابط،دستورالعمل ها و بخشنامه می‌پردازد. رسیدگی ممیزان مالیاتی به اظهارنامه‌های مالیاتی، رسیدگی ذیحسابان و حسابرسان دیوان محاسبات کشوربه قوانین مالی و بودجه شرکتها و موسسات دولتی نمونه‌هایی از حسابرسی رعایت می‌باشند. این نوع حسابرسی می‌تواند به صورت پروژه مجزا و یا همراه با صورتهای مالی انجام شود. در ایران حسابرسی رعایت جز لاینفک حسابرسی صورتهای مالی است.انواع حسابرسی رعایت از قبیل حسابرسی مالیاتی ، حسابرسی بیمه ، حسابرسی دیوان محاسبات

حسابرسی عملیاتی

این نوع حسابرسی عبارت است از بررسی قسمتهای خاصی از سازمان به منظور سنجش نحوه عمل آنها. این نوع حسابرسی معمولا به اثربخشی، کارایی و صرفه اقتصادی بخشهای مختلف سازمان می‌پردازد. حسابرسی عملیاتی از آنجا که دارای استانداردهای مشخص یا الزامات قانونی لازم الاجرا نمی‌باشد نسبت به حسابرسی صورتهای مالی و حسابرسی رعایت مستلزم کاربرد قضاوت بیشتری است.

حسابرسی مدیریت

این نوع حسابرسی عبارت است از بررسی نسبت به تصمیمات اخذ شده توسط مدیریت شرکت بوده است. این نوع حسابرسی معمولاً حسابرسی عملکرد ( مدیریت ) می نامند که استفاده کنندگان سازمانها و نهادهای ثالث یا مجامع عمومی صاحیان صهام است .

حسابرسی از نظر دلیل ارجاع کار

عبارت است از:

1. حسابرسی الزامی
2. حسابرسی اختیاری

حسابرسی الزامی

حسابرسی الزامی واحدهای اقتصادی اجباراً و به موجب قوانین و مقررات ملزم به انتخاب و دعوت از یک حسابرسی جهت انجام حسابرسی سالانه خود می‌باشند. کلیه شرکتهای سهامی عام

حسابرسی اختیاری

در این نوع حسابرسی واحدهای اقتصادی در صورت تمایل حسابرسی می‌شوند.مانند شرکتهای تضامنی وسایر شرکتهای خارج از حوزه بورس اوراق بهادار می‌تواند بنا به خواست خود ویا جهت دستیابی به یک هدف عمل حسابرسی راهمچون شرکتهای ملزم به حسابرسی انجام دهند.

حسابرسی از نظر ماهیت رسیدگی

1. بررسی و ارزیابی سیستم کنترل های داخلی
2. رسیدگی اثباتی
3. رسیدگیهای خاص

بررسی و ارزیابی سیستم کنترل های داخلی

به منظور کشف موارد عدم وجود کنترلهای داخلی مناسب، یا عدم اجرای صحیح کنترل ها و تعیین نقاط قوت و ضعف سیستم

رسیدگی اثباتی

اثبات صحت تک تک اقلام مندرج در صورتهای مالی و اظهارنظر در مورد کلیت صورتهای مالی

رسیدگی های خاص

یعنی انجام بررسی و رسیدگی در مورد مانده برخی از حسابها به منظور و اهدافی خاص

انواع حسابرسان

1.  حسابرس مستقل

2.  بازرس قانونی

3.  حسابرسی داخلی

 حسابرس مستقل

فردی است که به دعوت صاحبان سهام یا اشخاص حقیقی یا حقوقی ذینفع و یا به حکم قانون حسابهای موردنظر را رسیدگی

بازرس قانونی

فردی است که طبق مقررات قانون تجارت توسط مجمع عمومی صاحبان سهام تحت شرایط خاصی تعیین می‌شود. بازرس قانونی علاوه بر صورتهای مالی، مفاد قانون تجارت و مفاد اساسنامه شرکت نسبت به گزارش فعالیتهای هیات مدیره نیز اظهارنظر می‌کند. بازرس قانونی موظف است کلیه گزارشات وقوع جرم را به مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه نماید.

حسابرس داخلی

هدف اصلی حسابرسان داخلی، بازرسی و ارزیابی موثر بودن نحوه انجام شدن وظایف محول به واحدهای مختلف شرکت است. بخش زیادی از کار حسابرسان داخلی را حسابرسیهای عملیاتی تشکیل می‌دهد اما علاوه بر آن حسابرسیهای رعایت متعددی را نیز ممکن است به عمل آورند. برعکس حسابرسان مستقل که هرساله تایید اقلام صورتهای مالی به آنها محول می‌شود، حسابرسان داخلی مجبور نیستند که رسیدگیهای خود را هرساله تکرار کنند.

بررسی همپیشگان

مطالعه و ارزیابی رویه‌ها و روشهای کنترل کیفیت یک موسسه توسط موسسه حسابرسی دیگر یا گروهی از حسابرسان مستقل را بررسی همپیشگان گویند. بررسی همپیشگان برای حصول اطمینان به کنترل کیفیت کار حسابرسی انجام می‌گیرد.

منابع :

• سایت حسابداری [۱]
• اصول حسابرسی (1)، ترجه عباس ارباب سلیمانی و محمود نفری ، نشریه 87 سازمان حسابرسی
• خلاصه مباحث حسابرسی ، نشر پردازش