سایت تخصصی حسابداران خبره ایران
ارائه مطالب تخصصی حسابداری و حسابرسی و قوانین

     صادرات غیرنفتی همواره از مهمترین مسائل موردنظر سیاستگذاران اقتصادی و بازرگانی جمهوری اسلامی ایران بوده و در برنامه های اول ، دوم ، سوم و چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی کشور توجه خاصی به آن شده است . بنابراین ارائه تسهیلات به صادرکنندگان موجب تحرک در تجارت خارجی و رشد تولید ناخالص ملی خواهد شد .

گمرک ایرا ن هم با توجه به اهمیت صادرات غیرنفتی در توسعه اقتصادی کشور، تسهیل و تسریع عملیات تشریفات گمرکی در بخش صادرات را مد نظر قرار داده است .

 تعریف صادرات

     صادرات در لغت به معنای انتقال کالا یا ارسال و فرستادن کالا از جایی به جای دیگر چه در داخل کشور و یا از داخل به

خارج کشور، که در این مجموعه منظور از صادرات خروج کالا از کشور، موردنظر است.

 صادرکننده

     به هر شخص حقیقی و یا حقوقی که دارای کارت بازرگانی و یا مجوز وزارت بازرگانی بوده و اقدام به صدور کالا نماید صادرکننده اطلاق می شود .

صادرات از نظر خروج کالا از کشور

     صادرات از نظر خروج کالا از کشور به دو دسته تقسیم می شوند:

     1- صادرات قطعی

     2- صادرات موقت ( خروج موقت )

صادرات قطعی

     ارسال کالا به خارج از کشور به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارجی به عنوان صادرات قطعی تلقی می شود صادرات قطعی ، از پرداخت حقوق گمر و سود بازرگانی عوارض و مالیات معاف می باشد و لیکن مشمول هزینه های گمرکی است .

هزینه های گمرکی

     هزینه های گمرکی شامل تخلیه و بارگیری ، انبارداری ، آزمایش و تعرفه بندی ، بدرقه کالا  وخدمات فـوق العاده است که میزان و شرایط دریافت آن با تصویب هیئت وزیران تعیین می شود .

تشریفات صادرات قطعی

     صادرکننده پس از مراجعه به گمرک و با در اختیار داشتن اسناد زیر اقدام به تنظیم اظهارنامه صادراتی می کند . با توجه به تسهیلات ارائه شده از سوی گمرک ج.ا.ا به صادرکنندگان حدود 80درصد کالاهای صادراتی بنا به درخواست صادرکننده در محل انبار یا واحد تولیدی مورد ارزیابی قرار گرفته و پس از پلمپ ، مجوز حرکت به سمت مرز خروجی صادر می شود . حدود 15درصد از کالاهای صادراتی نیز به صورت حمل یکسره و بدون نیاز به تخلیه در انبار ارزیابی می شود و صرفا حدود 5درصد از محمولـــه های صادراتی بنا به شرایط در انبار تخلیه و مورد ارزیابی قرار می گیرد . در گمرکاتی که به سیستم مکانیزه مجهز هستند پس از احراز هویت توسط شماره ارزیابی که به سیستم مکانیزه مجهز هستند پس از احراز هویت و در گمرکات فاقد سیستم مذکور رئیس سرویس ارزیابی اقدام به تعیین ارزیاب می نماید که پس از ارزیابی کالا بنا بر یکی از موارد یاد شده قبلی و بررسی ارزش ، پس از پلمب وسیله حمل تحویل صاحب کالا یا نماینده قانونی وی می شود . برای صادرات کالا و خدمات چه به صورت موقت و چه به صورت قطعی نیاز به ارائه پیمان ارزی نمی باشد .

                                              اسناد مورد نیاز برای صادرات قطعی

صادرات موقت ( خروج موقت )

   
  کالاهائی که برای انجام تعمیر ، تکمیل یا شرکت در نمایشگاههای خارجی ، به صورت موقت به خارج از کشور ارسال و پس از آن اعاده می شود ، صادرات موقت نامیده می شود . صادرات موقت شامله سه بخش ذیل است .

     بخش اول : کالاهای ایرانی که به منظور تعمیر یا تکمیل یا برای شرکت در نمایشگاهها به خارج از کشور اراسل و پس از آن اعاده می شوند به شرط اینکه تعرفه کالا تغییر نکند . کالاهای مشمول این بخش آنچه را که خروج قطعی آن از کشور مجاز و آزاد است می توان با رعایت مقررات مربوط با تنظیم اظهارنامه و اخذ گواهی و اجازه خروج برای تعمیر یا شرکت در نمایشگاه با تودیع سپرده اقدام به صدور کالا کرد.

هرگاه کالا از انواع ممنوع الصدور یا غیرمجاز و یا مشروط باشد می توان پس از کسب مجوزهای صدور و اجازه گمرک ایران اقدام به صدور موقت کالا کرد.

     در مورد خروج موقت کالا که به منظور انجام تعمیر یا تکمیل در خـارج از کشــور بـه گمـرک ارائـه می گردد صاحبان کالا باید اظهارنامه خروج موقت را در دو نسخه تنظیم و تسلیم گمرک نموده و در صورتی که نیاز به ارائه سپرده باشد ( با توجه به نوع کالا ) به میزان ارزش کالا سپرده اخذ و پس از آن کالا مورد ارزیابی قرار می گیرد و بعد از خاتمه ارزیابی به کالای مربوطه پلمب گمرک یا هر گونه علامت دیگری که در زمان عودت قابل شناسایی باشد الصاق و پروانه صادرات موقت صادر و در متن پروانه مدتی را که بعد از انقضای کالا به کشور عودت داده شود قید می گردد و سپس در اختیار صاحب کالا جهت صدور قرار می گیرد.

تمدید مدت پروانه صادرات موقت

اگر منظور صاحب کالا از صادرات موقت ( خروج موقت ) در مدت اعتبار پروانه انجام نشود می تواند از گمرک صادر کننده پروانه ، تقاضای تمدید کند . گمرک صادر کننده پروانه قادر است به مدت سه ماه پروانه را تمدید نماید و مازاد بر آن تمدید مهلت با موافقت دفتر صادرات گمرک ایران می باشد .

     بخش دوم : وسائط نقلیه از نوع لوکوموتیو ، واگن ، هواپیما و حتی کشتی متعلق به کشور ایران که بطور منظم در خطوط بین ایران و کشورهای خارجی در حرکت هستند مشمول عنوان صادرات موقت می باشند.

     این وسایل از انجام تشریفات تسلیم اظهارنامه صدور موقت و تودیع پیمان ارزی معاف هستند و تنها موظف به ارائه اظهارنامه اجمالی یا ارائه و تسلیم یک نسخه مانیفست در هر مسافرت می باشند . در خصوص وسائط نقلیه و حتی چهارپایان و وسایل غیر موتوری به طور کلی و نیز وسائط نقلیه شخصی می بایست اظهارنامه موقت و پروانه خروج صادر شود . پروانه صدور موقت وسائط مذکور به مدت یکسال اعتبار دارد و در فاصله این مدت وسیله نقلیه مذکور می تواند به دفعات رفت و آمد نماید . در این مدت مراتب ورود و خروج در گمرک مرزی با قید تاریخ پروانه ثبت می شود . صدور پروانه خروج موقت وسائط نقلیه موتوری و غیر موتوری مذکور منوط به ارائه پروانه شناسایی صادره از نیروی انتظامی است .

     بخش سوم : دامهایی که برای تعلیف به طورموقت از کشور خارج می شوندمشمول عنوان صادرات موقت بوده و در ورود از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض معاف می باشند .

     نتایج دامهای مذکور که درمدت تعلیف بوجود آمده اند نیز در بازگشت از پرداخت وجوه مزبور معاف است . تشریفات خروج و معاودت این دامها تابع مقررات آئین نامه مخصوص تعلیف اغنام و احشام مصوب هیئت وزیران می باشد .

                                                           خروج موقت کامیونها

توضیح

 lـ چنانچه کامیون در رهن بانکهای داخلی باشد خروج موقت آن منوط به موافقت بدون قید و شرط بانک مربوطه خواهد بود .

l ـ ابطال پروانه خروج موقت بر اساس مفاد 226 آئین نامه اجرائی قانون امور گمرکی انجام  می گیرد .

کارت بازرگانی

    مبادرت به امر صادرات به صورت تجاری مستلزم داشتن کارت بازرگانی است که توسط اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران صادر و به تایید وزارت بازرگانی می رسد . شرایط صدور کارت بازرگانی در بخش واردات بیان شده است .

شرکتهای تعاونی می توانند از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران یا اتاق تعاون کارت بازرگانی دریافت کنند .

شرایط صادرات کالا بدون داشتن کارت بازرگانی

1- صادرکنندگان مبتدی در صورت اخذ مجوز از وزارت بازرگانی قادرند برای یک دوره حداکثر شش ماهه کالا صادر کنند.

2- سازمانها و موسسات دارای ردیف بودجه

3- شرکتهای تعاونی مرزنشینان برای صدور کالاها، ما به ازاء کالاهای وارداتی از داشتن کارت بازرگانی معاف هستند.

4- پیله وران با داشتن کارت پیله وری در چارچوب مقررات مربوط نیاز به کارت بازرگانی ندارند.

ملاک تجاری بودن کالا

کالاهایی که به تشخیص گمرک برای فروش صادر می گردد اعم از اینکه به همان شکل و یا پس از انجام عملیات تولیدی تفکیک و با بسته بندی به فروش برسد ، تجاری تلقی خواهد شد .

انواع کالاهای صادراتی

کالاهای صادراتی به سه گروه تقسیم می شوند:

1- مجاز

2- مشروط

3- ممنوع الصدور

کالای مجاز: کالایی است که با صدور آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد. منظور از ضوابط امنیت صادرات برخی کالاها با رعایت این ضوابط انجام می شود مثل اخذ گواهی استاندارد.

کالای مشروط: کالایی است که صدور آن با کسب مجوز امکان پذیر است.

کالای ممنوع الصدور: کالایی است که صدور آن به موجب شرع مقدس اسلام به اعتبار خرید و فروش یا مصرف ( همانند مشروبات الکلی و آلات قمار) و یا به موجب قانون ممنوع است (همانند اشیاء میراث فرهنگی و عتیقه). همچنین دولت می تواند بنا به مقتضیات و شرایط خاص زمان با رعایت قوانین مربوطه صدور بعضی از کالاها را ممنوع نماید.

نحوه صدور کتب ، نشریات ، فیلم ، نوار ، تابلو نقاشی ، و سایر آثار فرهنگی هنری

     صدور کتب و نشریات ، فیلم ، نوار که نشر و پخش آنها در کشور ممنوع نیست مجاز است . صدور تابلوی نقاشی و سایر آثار فرهنگی با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجاز می باشد .

خروج کالا برای شرکت در نمایشگاههای خارجی

     کالاهایی که با تایید مرکز توسعه صادرات ایران به منظور عرضه در نمایشگاههای خارجی به خارج از کشور ارسال می گردد بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز صدور با رعایت سایر مقررات قابل خروج از کشور می باشد.

ارسال نمونه کالا

     ارسال نمونه کالا اعم از ساخت داخل یا خارج به عنوان نمونه تجاری برای آزمایش، تجزیه یا تعمیر در صورتی که در حجم تجاری یا قانونی نبوده و از نوع عتیقه نیز نباشد بدون مطالبه کارت بازرگانی و مجوز بلامانع است.