قرارداد های اجاره عملیاتی و سرمایه ای

قرارداد های اجاره به شرط تملیک سرمایه ایست یا عملیاتی؟

اجاره سرمایه ای

سلام به همه دوستان خوب پرشین حساب. با موضوعی دیگری در خصوص استانداردهای حسابداری با شما هستیم. استاندارد حسابداری شماره ۲۱ در خصوص مبحث حسابداری اجاره ها مطالب بسیار ارزنده ای را عنوان داشته است. امروز به این مورد خواهیم پرداخت که آیا قراردادهای اجاره به شرط تملیک از نمونه قراردادهای سرمایه ای به شمار می آید یا عملیاتی؟

انواع اجاره:
قراردادهای اجاره به دو دسته سرمایه ای یا عملیاتی تقسیم میشود.

قرارداد اجاره سرمایه طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۳ به این مورد اشاره دارد که اگر  تمام مخاطرات و مزایای ناشی از مالکیت مورد اجاره منتقل گردد در این صورت اجاره سرمایه ای خواهد شد.

قرارداد اجاره عملیاتی هم در صورتی خواهد بود که تمام مخاطرات یا مزایای ناشی از مالکیت منتقل نشود. البته تفکیک نوع قراردادهای اجاره ای به سرمایه ای یا عملیاتی به محتوای قرارداد اشاره دارد و نه شکل قرارداد.

۵شرط لازم برای قراردادهای اجاره سرمایه : 

۱٫ قراردادهای اجاره اگر به صورتی منعقد گردد که در انتهای مدت اجاره مالکیت دارایی به اجاره کننده منتقل شود( همان اجاره به شرط تملیک ) به عنوان یک نوع قرارداد اجاره سرمایه ای طبقه بندی خواهد شد.

۲٫ اگر طبق قرارداد منعقد شده بین اجاره دهنده و اجاره کننده این موضوع رعایت شود که اجاره کننده اختیار داشته باشد دارایی مورد اجاره را ، در تاریخ اعمال اختیار خرید، به قیمتی که انتظار می رود به مراتب کمتر از ارزش منصفانه دارایی در آن تاریخ  باشد، خریداری کند، و نیز در ابتدای اجاره انتظار معقولی از استفاده اجاره کننده از این اختیار وجود داشته باشد؛ در این شرایط این نوع قرارداد نیز قرارداد اجاره سرمایه ای خواهد بود.

۳٫ اگر دوره اجاره دارایی حداقل ۷۵درصد عمر اقتصادی دارایی را در بر گیرد، حتی اگر مالکیت دارایی در آخر منتقل نشود، این نوع قرارداد هم اجاره سرمایه ای خواهد بود.

۴٫ مورد بعدی که باید در قراردادهای اجاره سرمایه ایی مد نظر گرفته شود این است که باید ارزش فعلی حداقل مبالغ اجاره در ابتدای اجاره حداقل برابر با ۹۰درصد ارزش منصفانه دارایی مورد اجاره باشد.

۵٫ دارایی مورد اجاره دارای ماهیت خاصی باشد که فقط اجاره کننده بتواند بدون اینکه تغییرات قابل توجهی در دارایی، از آن استفاده نماید.

در ارتباط با این شروط نکات زیر اهمیت دارد:

امکان وقوع دو شرط اول و دوم همزمان وجود ندارد.

شرط سوم و چهارم در مورد دارایی هایی است که عمر مفیدشان محدود استو در مورد زمین کاربرد ندارد.

یک نکته مهم در خصوص محاسبه استهلاک دارایی اجاره ای سرمایه ایی :

هزینه استهلاک باید طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۱ با عنوان “حسابداری دارایی های ثابت مشهود” شناسایی شود. اگر مطمئن شویم که در انتهای دوره اجاره مالکیت دارایی به اجاره کننده منتقل می شود، دوره استهلاک مطابق با عمر مفید داراییست.در غیر این صورت دوره اجاره یا عمر مفید دارایی هرکدام کوتاه تر است مبنای محاسبه استهلاک قرار خواهد گرفت.

هزینه استهلاک دارایی اجاره سرمایه ای

.                      استهلاک انباشته دارایی اجاره سرمایه ای

به طور کلی در برخورد با قراردادهای اجاره توجه به سرمایه ای یا عملیاتی بودن آن بسیار مهم است. این نکته مالیاتی هم جالب است که اگر فعالیت اصلی شرکتی از آن گروه فعالیت هایی است که معاف از مالیات ارزش افزوده است و در حین کار به انجام فعالیتی غیر از روند اصلی بپردازد مثلا منعقد کرد یک قرارداد اجاره ای ( سرمایه ای یا عملیاتی ) قرارداد مذکور مشمول ارزش افزوده خواهد شد.