سایت تخصصی حسابداران خبره ایران

ارائه مطالب تخصصی حسابداری و حسابرسی و قوانین

سایت تخصصی حسابداران خبره ایران

ارائه مطالب تخصصی حسابداری و حسابرسی و قوانین

فناوری بلاک چین و آینده حسابرسی داخلی


در فناوری بلاک چین(Blockchain) تمامی تراکنش های صورت گرفته به جای اینکه در یک دفتر مرکزی ثبت شوند، در دفاتر چندگانه توزیع شده ثبت می گردند.

به عنوان مثال زمانی که فردی پولی را به حساب فرد دیگر انتقال می دهد، این تراکنش در چندین دفتر به صورت همزمان ثبت می شود. ثبت این تراکنش در دفاتر به صورت رمزنگاری شده بوده و همین رمزنگاری باعث می شود امنیت تراکنش افزایش یابد. ثبت اطلاعات تراکنش در چندین دفتر به صورت همزمان نیز باعث می شود که امنیت تراکنش ها ارتقا یافته و امکان دستکاری تراکنش وجود نداشته باشد چرا که در صورت دستکاری اطلاعاتِ تراکنش، باید این اطلاعات در تمام دفترها تغییر یابد و به دلیل اینکه این اطلاعات به صورت مستمر و زنجیره ای رمزنگاری شده اند، امکان تغییر آنها وجود ندارد. این روش جدید ثبت اطلاعات تراکنش ها در دفاتر مالی مورد استقبال قرار گرفته است.

فناوری بلاک چین شبیه یک شبکه است که اطلاعات بر روی تمام گره های آن ثبت می شود. هر گره یک دفتر است که تمامی اطلاعات با نگهداری می کند. بر روی هریک از این گره ها نرم افزار بلاک چین نصب شده است و آنها می توانند اطلاعات تراکنش ها را ثبت کنند. زمانی که یک تراکنش اتفاق می افتد هر گره شبکه اطلاعات تراکنش را دریافت کرده، آنرا ارزیابی می کند پس از تایید یک کلید رمزنگاری شده برای آن تولید کرده و تراکنش را به گره دیگر ارسال می کند. گره بعدی نیز کلیدی رمزنگاری شده را از گره قبلی دریافت کرده و پس از ثبت اطلاعات و تولید کلید رمزنگاری جدید، تراکنش را به گره آتی ارسال می کند. هر مجموعه از اطلاعات تراکنش ها در قالب یک بلاک به اطلاعات قبلی اضافه می شوند. به عنوان مثال طی یک ساعت حدود ۶ بلاک از اطلاعات که هر بلاک حاوی چندین تراکنش است، به اطلاعات قبلی افزوده می شود.

در شکل روش انجام کار بلاک چین نمایش داده شده است. هر تراکنش مشتمل بر اطلاعات یک انتقال وجه است. هر تراکنش برای ثبت در گره ها دارای یک کد رمزنگاری شده (Hash) هستند. تراکنش هایی که به صورت متوالی رخ می دهند در کنار یکدیگر یک کد بزرگتر را ایجاد می کنند. تولید این کدها به صورت درختی انجام می شود تا تعداد کل کدهای تولید شده حاصل از تجمیع تراکنش ها کاهش یابد. در نهایت کدهای تجمیعی بر روی یک بلاک ذخیره می شوند. اطلاعات این بلاک بر روی تمامی گره ها به روزرسانی می شود. پس از تکمیل این بلاک، یک بلاک جدید تعریف شده تا اطلاعات تراکنش ها را نگهداری دارد.

روش کار بلاک چین

نگهداری اطلاعات بلاک ها بر روی گره های مختلف شبکه را ماینینگ (Mining) می نامند. هر گره شبکه در واقع یک رایانه با قدرت پردازشی نسبتاً بالا است که اطلاعات قبلی را نگهداری کرده و اطلاعات جدید را نیز به صورت مستمر به اطلاعات قبلی اضافه می کند. نگهداری اطلاعات به این صورت باعث می شود تا آنها صحیح و معتبر بوده و امکان دخل و تصرف در آنها وجود نداشته باشد. افرادی که رایانه های ماینینگ را راه اندازی می کنند معمولاً به عنوان هزینه های ایجاد و نگهداری آنها مبلغی را به عنوان کارمزد تراکنش ها دریافت می کنند.

خلق پول براساس فناوری بلاک چین

برای ایجاد پول های جدید، ماینرها باید یک مساله ریاضی را توسط رایانه حل کنند. به ازای حل این مساله، مقدار جدیدی بیت کوین تولید شده و قابل فروش و انتقال به سایرین است. حل مساله و دستیابی به نتیجه به سختی صورت می گیرد. به عبارت دیگر از میان نتایج بدست آمده تنها تعداد بسیار محدودی نتیجه قابل قبول بوده و منجر به خلق یک واحد پول مجازی می شود. به بیانی ساده هر گره برای اینکه بتواند توسط سایرین گره ها مورد تایید قرار گیرد، باید عبارت رمز آن باید تعداد مشخصی عدد صفر شروع شود. احتمال اینکه چنین عددی تولید شود بسیار پایین بوده و باید بارها تلاش صورت گرفته تا چنین عددی یافت شود. براین اساس هزینه رایانه و برق مصرفی آن برای ماینینگ بسیار زیاد است. زمانی که تعداد ماینرها در شبکه افزایش می یابند، شاخص سختی تولید بلاک جدید افزایش می یابد به نحوی که برخی از افراد شبکه را ترک می کنند تا مجدداً شاخص به وضعیت طبیعی باز گردد. هر بلاک جدید که توسط ماینر تولید می شود باید ضوابط شبکه را رعایت کرده باشد در غیر این صورت توسط اعضای شبکه طرد شده و قابل قبول نیست.

تاثیر بلاک چین بر ماموریت های حسابرسان داخلی

بلاک چین زیرساختی را فراهم می آورد تا تراکنش ها به صورت امن بر روی چندین دفتر توزیع شده ثبت شود. در این صورت امکان دستکاری اطلاعات وجود ندارد. چنین قابلیتی برای حسابرسان بسیار حائز اهمیت است. چرا که نیازی به انجام آزمون های مختلف برای حصول اطمینان از صحت داده ها وجود نخواهد داشت. همچنین حسابرسان می توانند به صورت مستقیم از صحت تراکنش ها مطلع شوند. به عنوان مثال در حال حاضر سایت های www.blockchain.com وwww.blockexplorer.com دو مرجعی هستند که اطلاعات برخی از تراکنش های انجام شده را منتشر می کنند.

برخی از متخصصان Deloitte پیش بینی می کنند که در صورت تحقق کامل بلاک چین، حسابرسی مستمر میسر خواهد شد. در این حال نظارت حسابرسان بر تراکنش ها و حصول اطمینان از صحت آنها در زمان انجام تراکنش ممکن خواهد بود.

البته این تنها یک روی سکه است، بلاک چین گرچه یک بستر ایمن برای ثبت تراکنش ها ارائه نموده، لیکن خود از تقلب و سو استفاده در امان نبوده است. تاکنون چندین مورد دزدی و تقلب در پول های مجازی تولید شده براساس فناوری بلاک چین گزارش شده است.

به عنوان مثال در سال ۲۰۱۷ میلادی یک هکر توانست به ارزش ۳۲ میلیون دلار از پول های مجازی ادریوم را از یک کیف پول الکترونیکی بدزدد. شواهد نشان می دهد پول های مجازی تولید شده براساس این فناوری دارای امنیت کامل نیستند. براین اساس حسابرسان داخلی در آینده همواره با دغدغه تقلب و سایر ریسک های امنیتی این پول ها مواجه خواهند بود.
برخی از محدودیت های فعلی بلاک چین که می تواند حسابرسان را با مشکل روبرو سازد عبارتند از:

• اگر یکی از کارکنان سازمان به صورت عمدی یا غیر عمدی مبلغی را به یک حساب نادرست منتقل کند، در حال حاضر امکانی برای بازگشت تراکنش وجود ندارد.

• اگر حساب بانکی یک سازمان در محیط پول های رمزنگاری شده مورد سو استفاده قرار گیرد، هیچ مرجع قانونی در حال حاضر پاسخگو و رسیدگی کننده به این رخداد نخواهد بود. (چرا که در بسیاری از کشورها هنوز پول های رمزنگاری شده به صورت قانونی پذیرفته نشده اند.)

• اگر کلیدی خصوصی که رمزنگاری با آن انجام شده است گم شود، امکان دسترسی به اسناد و وجوه تولید شده با آن وجود نخواهد داشت.
البته پیش بینی های Deloitte و PWC نشان می دهند که تا زمان تاثیرگذاری بلاک چین بر ماموریت های حسابرسان داخلی هنوز زمان زیادی باقی است. لیکن در صورت تحقق این رویکرد، تحول در روش ها و رویکردهای حسابرسی ضروری است