سرمایه هوشمند چیست؟

تام استوارت در مقاله ای که در سال 1991 تحت عنوان "قدرت مغز : سرمایه هوشمند نوشت چگونه سرمایه هوشمند باارزش ترین سرمایه می شود ؟سرمایه هوشمند را باید در دستور کار مدیریت قرار داد. وی در مقاله خود, از سرمایه هوشمند به عنوان مجموعه دانسته های کارکنان یاد کرده و معتقد است که این مجموعه باعث ایجاد یک حاشیه رقابتی در محیط فعالیت سازمان می شود. بنابراین اولین استفاده از این واژه به توصیف اثرات پویای هوش انسان ارتباط پیدا می کند. استوارت سرمایه هوشمند را از مشخصه های سازمان می داند که می تواند برای تولید دارایی های ارزشمند بکار گرفته شود (سویبی , 2001). امروزه در عرصه جهانی, این سرمایه های هوشمند اگرچه غیرمحسوسمی باشند, تعیین کننده ارزش بازار محسوب می گردند. به عبارت دیگر, سرمایه هوشمند دارایی پنهانی است که در گزارش مالی سالیانه ظاهر نمی شود, اما شالوده ایجاد ارزش و بازده آینده سازمان محسوب می گردد (سکی رمی , 2002). این سرمایه قدرت جمعی فکر, اطلاعات, تجربه و دارایی هوشمندی است که حاشیه ای رقابتی به سازمان داده و برای ایجاد ثروت مورد استفاده قرار می گیرد

سرمایه هوشمند در نتیجه تعامل سه عامل ایجاد می گردد. این سه عامل عبارتند از: سرمایه ارتباطی, سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری که می توان به عنوان دارایی های نامحسوس از آنها یاد کرد. سرمایه ارتباطی, شبکه ارتباطات سازمانی است. سرمایه انسانی, قابلیت جمعی سازمان برای دستیابی به بهترین راه حل از طریق دانش, مهارت, تعلیم و تربیت, تجربه, ابداع و خلاقیت نیروهای کار محسوب می شود. سرمایه ساختاری, قابلیت های سازمانی برای پاسخگویی به نیاز جامعه از طریق فرآیندهای سازمانی, سیستمها, فرهنگ, ارزش و دارایی های اختصاصی مثل علائم تجاری است (میندولت , 1999). سرمایه ساختاری, دانش سازمانی است که بعد از رفتن افراد, در سازمان باقی می ماند. مثل فرآیندهای مستند و پایگاههای اطلاعاتی. این سرمایه, تبدیل دانش پنهان به دانش آشکار را میسر ساخته و در صورت از دست دادن نیروی انسانی, سازمان ریسک از دست دادن دانش ارزشمند را کاهش می دهد (کورال , 1999). به اعتقاد ادوینسون سرمایه هوشمند عبارت است از در اختیار داشتن, تجربه کاربردی, تکنولوژی سازمانی, مهارتهای حرفه ای و روابط بین کارکنان که سازمان را به حاشیه ای رقابتی در محیط فعالیت مجهز می نماید. بر این اساس, ارزش واقعی یک سازمان فقط به دارایی های مادی و فیزیکی سازمان نیست بلکه دارایی های نامحسوس را هم شامل می شود. دارایی های نامحسوسی که به وسیله فعالیتهای هوشمندانه مثل یادگیری دانش جدید, ابداع و روابط ارزشمند ایجاد می گردند (کورال, 1999).

بنابراین, در سازمان مجموعه ای از داده ها و اطلاعات پراکنده در منابع مختلف از قبیل پایگاههای اطلاعاتی, اسناد و مدارک و فکر و ذهن نیروهای کاری قرار دارد که عملا ارزش و مفهوم چندانی برای سازمان ندارد. زمانی که این منابع از طریق ارتباطات تکنولوژیکی و اجتماعی بهم مرتبط می شوند, سازمان به شکل معنی داری صاحب دانشی می شود که با آگاهی از آن احساس یکپارچگی در سازمان بوجود می آید. بدیهی است که صرف یکپارچگی منجر به افزایش ارزش در سازمان نمی گردد, بلکه این یکپارچگی و وحدت که زاییده دانش سازمانی است چنانچه توسط منابع انسانی در راستای اهداف سازمان بکار گرفته شود تبدیل به دارایی ارزشمندی تحت عنوان سرمایه هوشمند می گردد (لابراتوار هوش جامعه , 2001).

این دارایی ارزشمند, در گزارشهای مالی که دربرگیرنده داده های خام مالی می باشند, بیشتر پنهان مانده و فقط در ذهن خواننده گزارش شکل می گیرد. نهضت مدیریت دانش تلاش می کند تا جایی که امکان دارد مقدار بیشتری از این دانش را متبلور و آشکار نماید. لذا, چنانچه دانش جزئی از سرمایه انسانی محسوب گردد, مدیریت دانش جزئی از سرمایه ساختاری است که به دنبال سرازیرساختن دانش از سرمایه انسانی به سرمایه ساختاری سازمان و ایجاد و نگهداری سرمایه هوشمند می باشد (آریلی, 2003).

کار و سرمایه هوشمند چیست و از چه طریقی بدست می آید؟
کار و سرمایه هوشمند خود از سه عامل سرمایه ارتباطی، سرمایه انسانی، سرمایه ساختاری ایجاد شده است و به عنوان دارایی های نامحسوس از آن ها یاد می شود.
در سرمایه انسانی فرد می تواند به بهترین راه حل از طریق دانش، تجربه و خلاقیت نیروهای کار دست بیابد.
سرمایه ساختاری قابلیت هایی برای پاسخ گویی به نیاز جامعه از طریق فرآیندهای سازمانی می باشد و این سرمایه تبدیل کردن دانش پنهان را به دانش آشکار میسر می سازد.