سهام خزانه

آیا تا به حال نام سهام خزانه (Treasury Stock)را شنیده اید ؟
این یک اصطلاح تخصصی حسابداری است و اما تعریفی از سهام خرانه ؟
سهام خزانه عبارت از سهام عادی یا ممتاز یک شرکت سهامی است که توسط همان شرکت مجددا خریداری گردیده است به عبارت دیگر شرکت سهام صادر شده خود را مجددا در بورس خریداری می نماید و بد نیست بدانید که طبق ماده 198 قانون تجارت خرید سهام شرکت توسط همان شرکت ممنوع است و علت آن هم این است که شرکت و مدیریت آن همواره از اطلاعات داخلی آگاه است و ممکن است به واسطه این مزیت سهام خود را زمانیکه در حداقل قیمت خود می باشد بخرد و همان را در اوج قیمت آن بفروشد و موجب ضرر و زیان فروشنده و خریدار گردد از طرفی دیگر بر طبق استاندارد های حسابداری سهام خزانه یک دارائی محسوب نمی شود و سود حاصل از خرید فروش آن نبایستی بین سهامداران توزیع شود بنابر این دلایل در بیشتر کشورهای جهان خرید سهام خزانه مجاز نمی باشد البته موارد دیگری نیز در مورد سهام خزانه وجود دارد و اینکه سهام خزانه از حقوقی نظیر حق رای , سود سهام , حق تقدم خرید سهام برخوردار نیست .
آیا واقعا در بورس تهران قانون ممنوئیت سهام خزانه رعایت می شود ؟ خوب است بدانید که نه تنها که رعایت نمی شود بلکه به طور غیر مستقیم به آن حقوق کامل از قبیل سود سهام , حق رای , افزایش سرمایه هم تعلق می گیرد و حتی سود و زیان خرید و فروش آن نیر بین سهامداران توزیع می شود . بطور نمونه شرکت گروه بهمن 100درصد سهام شرکت شاسی ساز را دارد و شرکت شاسی ساز نیز 10درصد شرکت گروه بهمن را دارد ملاحظه می کنید که این 10درصد دراصل همان سهام خزانه است که درصورت های مالی تلفیقی خود را نشان می دهد حالا شرکت شاسی ساز می تواند برای همیشه یک عضو هیات مدیره برای شرکت گروه بهمن انتخاب کند در حالیکه سهام خزانه بر طبق استاندارد ها فاقد حق رای می باشد در مورد سایر حقوق نیز وضع به همین منوال است .
بنابراین مشاهده می کنید که دربورس سهام خزانه از نوع حقوق کامل یعنی ضد حقوق سهامدار آن وجود دارد . برای یافتن اینگونه شرکتها کافیست پرتفوی هرشرکت را با سهامداران همان شرکت مقایسه کنید . تشابهات همان سهام خزانه است .
درپایان باید بگویم که سهام خزانه مزایایی را هم دارد که موجب سود سهامداران می گردد و به همین خاطر در بعضی از کشورها خرید آن را تحت شرایط خاصی مجاز می دانند ( اگر توضیح بیشتر می خواهید بگویید تا بنویسم ) اما چون امکان سواستفاده ازآن بیشتر است اکثرا ممنوع اعلام می کنند . در بورس تهران نیز بهتراست نظارت و کنترل بیشتری بر روی سهام خزانه شرکت ها شود تا حقوق سهامدارن جزء ضایع نشود
معمولا سهام خزانه بعنوان یه قلم کاهنده دربخش حقوق صاحبان سهام میاد(مراجعه شود به کتاب حسن همتی میانه 2) ولی چرا بعضی ها اونو بعنوان یه قلم افزاینده دردارایی ها میارن ( .نمونه اون کتاب اقای یداله تاری وردی یا نشریه 94 سازمان حسابرسی ؟ !) راستی نظر شما چیه ؟