فرآیند تخصیص و تسهیم هزینه های سربار

فرآیند تخصیص و تسهیم هزینه های سربار

1. آشنایی با تسهیم اولیه و ثانویه سربار و روشهای تسهیم ثانویه سربار
2. تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش مستقیم
3. تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش یکطرفه
4. تشریح فرآیند تسهیم ثانویه سربار به روش ریاضی
5. آشنایی با هزینه بر مبنای فعالیت ABC

آشنایی با تسهیم اولیه و ثانویه سربار و روش های تسهیم ثانویه سربار

تسهیم اولیه و ثانویه سربار:
منظور از تسهیم اولیه این است که هزینه های سربار به تفکیک دوایر خدماتی و تولیدی ردیابی، شناسایی و بدهکار حساب دایره مربوطه ( مرکز هزینه ) ثبت و انباشته شوند.
ولی در تسهیم ثانویه، هزینه های سربار انباشته شده و در مراکز هزینه دوایر خدماتی کارخانه بر مبنای مشخص . معین و با استفاده از روش های مناسب، به مراکز هزینه دوایر تولید منتقل می گردند.
عمل انتقال این هزینه ها از دوایر خدماتی به دوایر تولیدی را اصطلاحا تسهیم ثانویه می نامند.

مبانی تسهیم ثانویه سربار:

برای تسهیم ثانویه سربار دو کار اساسی باید صورت گیرد.

1 ـ نخست اینکه مبانی مناسب برای انتقال هزینه از دوایر خدماتی به دوایر تولیدی انتخاب گردد.

2 ـ روش مناسب برای تسهیم ثانویه انتخاب شود.

برخی از مناسب ترین مبناها از نظر تسهیم ثانویه به شرح ذیل ارائه می شود:

دوایر خدماتی مبنای مناسب جهت تسهیم هزینه
کارگزینی تعداد کارکنان
حسابداری ساعات کار کارکنان
تعمیرات و نگهداری ساعات کار ماشین
تعمیرات ساختمان سطح زیر بنا
انبار تعداد حواله / هزینه مواد
رستوران تعداد کارکنان
بهداری تعداد کارکنان
نگهبانی سطح زیر بنا
کنترل کیفی تعداد / مقدار محصول
برنامه ریزی تولید ساعات کار مستقیم
هزینه هایی از قبیل نیرو، روشنایی، اجاره و تسهیلات هنگامی که دوایرمختلف از آنها منتفع شده اند قاعدتا می توانند به حساب یک دایره تولید و یا خدماتی خاص منظور نمود. منشا این هزینه ها هیچ دایره خاصی نیست و جهت استفاده کلیه دوایر واقع شده اند. بنابراین هزینه های مزبور باید بین دوایر استفاده کننده تسهیم شوند. مبناهای مناسب جهت تسهیم این گونه از هزینه ها نیز به شرح ذیل ارائه می گردد.

عنوان هزینه مبنای تسهیم
اجاره کارخانه سطح زیر بنا
استهلاک ساختمان سطح زیر بنا
حرارت سطح زیر بنا
سرپرستی تعداد کارکنان
تلفن و تلگراف تعداد مکالملت ـ تعداد کارکنان
برق کیلووات ساعت
آب سطح زیر بنا

روش های تسهیم ثانویه سربار:

1 ـ روش مستقیم
این روش بسیار ساده است ولی از دقت لازم برخوردار نیست. در این روش هزینه هر دایره زمانی بر اساس مبناهای مناسب بین دوایر تولیدی تسهیم می گردد. از معایب اساسی این روش آن است که سهم هزینه دوایر خدماتی که به یکدیگر سرویس داده اند مورد محاسبه و توجه قرار نمی گیرد.

2 ـ روش یکطرفه
روش یکطرفه کاملتر از روش مستقیم است ولی از معایب آن این است که هر دایره ای که هزینه اش تسهیم شود از فرآیند محاسباتی بعدی حزف می شود. متقابلا از تسهیم بعدی سهم هزینه نمی گیرد.

نکته مهم و قابل توجه این است که کدام دایره خدماتی باید قبل از دوایر دیگر هزینه خود را تسهیم کند. ضابطه مقبول عام در این مورد وجود ندارد. ولی معمولا دوایر خدماتی بر حسب مقدار هزینه ای که دارند بصورت نزولی مرتب، سپس از دایره ای که بیشترین هزینه را دارد عملیات تسهیم آغاز می شود.

3 ـ روش ریاضی / جبری / دو طرفه
روش دو طرفه روش کاملی است و در تسهیم ثانویه، سهم هزینه دوایر خدماتی را که از یکدیگر سرویس گرفته اند تعیین نموده و اطلاعات کاملی در اختیار مدیریت می گذارد.
برای تسهیم ثانویه هزینه به روش دو طرفه باید قبل از هر اقدامی، جدول ( ماتریس ) هزینه دهی و هزینه بری را تشکیل داد. سپس بر اساس این جدول برای دوایر خدماتی معادله ای تنظیم و با حل معادله عمل تسهیم هزینه انجام گیرد.