سیستم های اندازه گیری موجودی کالا - توضیح و مثال

 سیستم های اندازه گیری موجودی کالا - توضیح و مثال

 

الف)روش اولین صادره از اولین وارده : FIRST IN FIRST OUT 
در این روش که روش فایفو معروف است ، فرض براین است که کالای خریداری شده به ترتیب ورود به انبار, از انبار خارج می گردد یعنی کالاهایی که ابتدا خریداری میشوند ابتدا مصرف یا به فروش میرسند پس کالایی که در پایان دوره در انبار باقیمانده, مربوط به خریدهای آخر است و قیمت خرید آنها را به عنوان ارزش موجودی کالای پایان دوره در نظر می گیریم .
برای روشن شدن موضوع با هم مثال زیر را بررسی می کنیم :

مثال)فرض کنید در یک شرکت بازرگانی موجودی پایان دوره یک قلم از کالاهای شرکت در پایان سال مالی 83 تعداد 500 عدد باشد و اطلاعات زیر در مورد آن کالا در دست است :
                                                    تعداد                   نرخ (ریال)
                                                ------------               -----------
موجودی کالای اول دوره                     200                       300
خرید اول                                         250                       320
خرید دوم                                        300                       330
خرید سوم                                      250                       350

قیمت موجودی کالای پایان دوره با استفاده از روش فایفو به صورت زیر محاسبه می شود :
با توجه به اینکه کالای باقیمانده در پایان دوره جزو آخرین خرید هاست پس تعداد 500 عدد کالای باقیمانده را به ترتیب از آخرین خرید ها قیمت گذاری می کنیم . و به صورت زیر محاسبه مینماییم :

بهای خرید سوم                             87500=350*250
تعداد باقیمانده موجودی پایان دوره     250=250-500  
بهای باقیمانده از خرید دوم               82500=330*250
بهای تمام شده موجودی پایان دوره   170.000=82.500+87.500

به عبارت دیگر از خریدهای انجام شده در طی سال و موجودی کالای ابتدای سال تنها 250 عدد کالا از خرید سوم و 250 عدد از خرید دوم باقیمانده و بقیه کالاهای خریداری شده و موجودی کالای ابتدای دوره فروخته شده و یا از انبار خارج شده است .

ب)روش اولین صادره از آخرین وارده : LAST IN FIRST OUT
 
دراین روش که به روش لایفو معروف است فرض بر این است که آخرین کالای خریداری شده زودتر از انبار خارج می شود و آنچه در پایان دوره باقی می ماند از بین کالاهای اول دوره است . اگر مثال قبل را دوباره تکرار کنیم قیمت 500 عدد موجودی کالای شرکت بازرگانی در پایان دوره با توجه به اطلاعات قبل به صورت زیر محاسبه می شود :
                                                       تعداد                      نرخ
                                                     ---------               -----------
موجودی کالای اول سال                        200                      300
خرید اول                                            250                       320
خرید دوم                                           300                       330
خرید سوم                                         250                       350

قیمت تعداد 200 عدد از کل کالای باقیمانده       60.000 = 200*300
قیمت تعداد 250 عدد از کل کالای باقیمانده       80.000 = 250*320
قیمت تعداد 50 عدد از کل کالای باقیمانده         16.500 = 50*330
                                                              ----------    
قیمت 500 عدد کالای باقیمانده در پایان دوره     156.500
به عبارت دیگر از کل موجودی کالای ابتدای سال و خرید های انجام شده در طی سال تعداد 200 عدد از موجودی کالای اول سال و 250 از خرید اول و 50 عدد از خرید دوم باقیمانده و بقیه فروخته شده است و با ضرب این تعداد کالای باقیمانده در نرخهای خرید مربوط به هرکدام قیمت کالای باقیمانده در آخر سال بدست می آید .

برای اینکه با مطلب بیشتر آشنا شوید میتوانید تمرین زیر را انجام دهید:

تمرین) موجودی یک قلم از کالای شرکت تجاری سینا در پایان سال 80 تعداد 300 عدد میباشد. اطلاعات مربوط به موجودی اول و خریدهای طی دوره کالای مزبور به شرح زیر میباشد :

                                                      تعداد                     نرخ
                                                     -------                 ---------
موجودی کالای اول دوره                       100                       500
خرید اول                                           200                       520
خرید دوم                                          300                       540
خرید سوم                                        200                       550
خرید چهارم                                      120                       560

مطلوبست قیمت گذاری موجودی کالای پایان دوره با استفاده از روشهای زیر     الف)فایفو  ب)لایفو      

ج) روش شناسایی ویژه:
این روش برای تعیین قیمت تمام شده آخر دوره کالاهایی به کار می رود که بهای تمام شده هر واحد آن را بتوان به تنهایی بدست آورد. مثلآ اگر یک نمایشگاه اتومبیل را در نظر بگیرید ، در پایان سال می توانیم به آسانی مشخص کنیم اتومبیل های باقیمانده به چه قیمتی خریداری شده اند .
نکته مهم  این است که از این روش عمدتآ در موسساتی که تعداد کالاهای آنها محدود و کاملآ متمایز از یکدیگرند استفاده می شود . برای درک بهتر این موضوع مثال زیر را با هم بررسی می کنیم :

مثال ) در موسسه تجاری امیدان موجودی کالاهای پایان دوره به شرح زیر است :

                           تعداد کالای پایان دوره (واحد)         قیمت هر واحد(ریال)
                          ------------------------------          ---------------------
خرید25/1/83                         50                                   2.000
خرید20/4/83                         40                                   2.200
خرید15/8/83                         62                                   2.500

مطلوبست : محاسبه قیمت تمام شده کالای پایان دوره

100.000 = 2.000 * 50
88.000   = 2.200 * 40
155.000 = 2.500 * 62
--------------
343.000 ریال قیمت تمام شده موجودی کالای پایان دوره

به عبارت دیگر تعداد کالای باقیمانده از هر نوع را در قیمت واحد آن ضرب می کنیم تا قیمت کل آن نوع کالا بدست آید و در آخر مجموع قیمت تمام کالاهای باقیمانده د ر پایان دوره را محاسبه می کنیم .

د) روش میانگین موزون:
در روشهای پیشین چنین فرض شده بود که کالاهای خریداری شده به صورت مجزا از هم قابل شناسایی و خروج از انبار بوده اند ِ حال اگر فرض کنیم در هر بار خروج مخلوطی از خریدهای اول و آخر دوره از انبار خارج می شود ِ آنچه در انبار باقیمانده است مخلوطی از تمام خریدهای انجام شده (تمام کالاهای ورودی به انبار) می باشد ِ به این روش میانگین موزون می گویند .
برای درک بهتر موضوع مثال زیر را باهم بررسی می کنیم .
مثال)فرض کنید اطلاعات موجودی کالای شرکت تجاری مجیدی و شرکاء به شرح زیر در دست است :
                                    تعداد کالا(واحد)         قیمت هر واحد (ریال)
                                  ------------------        -----------------------
موجودی کالای اول سال            ۲۰۰                      ۳۰۰
خرید اول                                 ۲۵۰                      ۳۲۰
خرید دوم                                ۳۰۰                      ۳۳۰
خرید سوم                              ۲۵۰                      ۳۵۰
                                        ----------
جمع                                     ۱۰۰۰

مطلوبست محاسبه قیمت ۵۰۰ عدد کالای باقیمنده در پایان دوره

کل کالاهای انبار ۳۲۶۵۰۰=(۳۵۰*۲۵۰)+(۳۳۰*۳۰۰)+(۳۲۰*۲۵۰)+(۳۰۰*۲۰۰)
 
نرخ میانگین                                                         ۳۲۶/۵=۳۲۶۵۰۰:۱۰۰۰

قیمت ۵۰۰ عدد کالای باقیمانده درآخر دوره                 ۱۶۳۲۵۰ = ۳۲۶/۵*۵۰۰

به عبارت دیگر ابتدا کل مبلغ کالای انبار را جمع می کنیم  وبر کل تعداد کالای انبار تقسیم می کنیم تا نرخ میانگین بدست آید سپس آن را در تعداد کالای باقیمانده در پایان دوره ضرب می کنیم و قیمت تمام شده کالاهای موجود در پایان سال را محاسبه می کنیم .