اعتبارات اسنادی

 اعتبار اسنادی

 اعتبار اسنادی تعهدی از بانک است که  به خریدار و فروشنده داده می شود . بانک تعهد میکند که میزان پرداختی خریدار به فروشنده بموقع و با مبلغ صحیح به دست فروشنده خواهد رسید . هرگاه خریدار قادر به پرداخت مبلغ خرید نباشد ، بانک موظف است باقیمانده یا تمام مبلغ خرید را بپردازد . اعتبارات اسنادی اغلب در معاملات بین المللی به منظور اطمینان از دریافت مبالغ پرداختی مورد استفاده قرار می گیرد .

بدلیل ماهیت معاملات بین المللی که شامل عواملی همچون مسافت و تفاوت قوانین کشورها و ... ، اعتبارات اسنادی یک جنبه بسیار مهم در تجارت بین المللی شده است. بانک همچنین به نیابت از طرف خریدار ( که نگهدارنده اعتبارات اسنادی است) تا زمان در یافت تائیدیه که کالاهای خریداری شده حمل شده اند وجه را پرداخت نخواهد کرد.

مزایای اعتبارات اسنادی:۱- اطمینان فروشنده از اینکه پس از ارایه اسناد حمل وجه اعتبار را مطابق شرایط اعتبار از بانک کارگزار یا تایید کننده دریافت میکند.

۲-امکان کنترل تاریخ حمل و تحویل نهایی کالا.

۳-تحصیل اسناد حمل مطابق با مفاد موافقت اولیه تحت شرایط قرارداد میان طرفین

۴-اطمینان از اینکه پرداخت وجه اعتبار به فروشنده فقط بعد از انتقال و فک مالکیت کالا از وی صورت میگیرد .

۵-امکان کسب تسهیلات بیشتر برای فروشنده در مقابل اعتبار گشایش یافته برای تهیه کالای سفارش شده

۶- تعهد بانک برای پرداخت بها در معاملات بجای فرد فروشندهدر مورد اعتبارات اسنادی از جهات مختلف، تقسیماتی وجود دارد که مهمترین آنها به شرح زیر میباشد:
در رابطه با اعتبارات اسنادی در ایران باید خاطر نشان کرد که به دلیل محدودیتهای وضع شده توسط بانک مرکزی انواعی از این اعتبارات غیر قابل استفاده در ایران میباشد و یا احتیاج به مجوز بانک مرکزی دارد.


انواع اعتبار اسنادی

۱- اعتبار اسنادی وارداتی یا صادراتی:
به اعتباری که خریدار برای واردات به کشور خود گشایش می کند اعتبار وارداتی و این اعتبار از لحاظ فروشنده کالا که در کشور دیگر قرار دارد اعتبار صادراتی میباشد.

۲- اعتبارات اسنادی قابل برگشت: Revocable L/C
در این نوع اعتبار ، خریدار و یا بانک گشایش کننده اعتبار میتواند بدون اطلاع ذینفع ، هرگونه تغییر یا اصلاحی در شرایط اعتبار بوجود آورد(بدون اجازه فروشنده)
واضح است از این نوع اعتبار استفاده چندانی نمیشود زیرا فروشنده اطمینان لازم را نسبت به پایدار ماندن اعتبار و انجام تعهدات خریدار ندارد.
با کمال تعجب اگر خریدار ایرانی بخواهد اعتبار قابل برگشت گشایش نماید سیستم بانکی از وی مجوز خاص بانک مرکزی را مطالبه مینماید در حالیکه اعتبار غیر قابل برگشت احتیاجی به مجوز ندارد.

۳- اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت:Irrevocable L/Cدر اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت هرگونه تغییر شرایط اعتبار از جانب خریدار یا بانک گشایش کننده اعتبار موکول به موافقت و رضایت فروشنده بوده. فروشندگان معمولا از این گونه اعتبار استقبال بیشتری میکنند.
براساس آخرین مقررات اتاق بازرگانی بین الملل در صورت عدم تصریح و سکوت در اعتبار اسنادی مبنی بر قابل برگشت یا غیر قابل برگشت بودن آن ، اعتبار غیر قابل برگشت خواهد بود.

۴- اعتبار اسنادی تایید شده: Confirmed L/C
اعتباری است که خریدار ملزم میشود تا اعتبار صادره از سوی بانک خود را به تایید هر بانک معتبر دیگر کخ مورد نظر فروشنده است، برساند .این نوع اعتبار اسنادی حاکی از اطمینان نداشتن به حیثیت اعتباری بانک صادر کننده و یا وضعیت متزلزل سیاسی یا اقتصادی کشور خریدار است.
هم اکنون بسیاری از فروشندگان خارجی تقاضای اعتبارات تایید شده از خریداران ایرانی میکنند که این مسئله به دو دلیل میباشد اولا وضعیت سیاسی و اقتصادی متزلزل ثانیا در سالهای پس از جنگ ایران و عراق بدلیل کمبود ارز در سیستم بانکی کشور ، بانک مرکزی خریداران را به به گشایش اعتبارات یوزانس (نسیه) ترغیب کرد در حالیکه بانک مرکزی در زمان سررسید اعتبارات توانایی پرداخت مبلغ اعتبار را نداشت که باعث تاخیرهای بلند مدت در پرداخت مبلغ اعتبارات به فروشندگان شد که باعث بی اعتمادی فروشندگان به بانکهای ایرانی شد.

۵- اعتبار اسنادی تایید نشده :Unconfirmed L/C
این نوع اعتبار در شرایط متعارف و بدون نیاز به تایید بانک دیگری گشایش می یابد. اگر در شرایط اعتبار کلمه Confirmedذکر نشود آن اعتبار تایید نشده تلقی میشود

۶- اعتبار اسنادی قابل انتقال:Tranferable L/Cبه اعتباری گفته میشود که طبق آن، ذینفع اصلی حق دارد همه یا بخشی از اعتبار گشایش شده را به شخص یا اشخاص انتقال دهد. در واقع این نوع اعتبار یک امتیاز برای فروشنده محسوب میشود

۷- اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال: Untransferable L/C
به اعتباری گفته میشود که ذینفع حق واگذاری کل یا بخشی از آن را به دیگری ندارد. در تجارت بین الملل عرف بر غیر قابل انتقال بودن اعتبار است و همچنین در ایران برای گشایش اعتبار قابل انتقال نیاز به مجوز بانک مرکزی میباشد.

۸- اعتبار اسنادی نسیه یا مدت دار(یوزانس): Usance L/Cاعتباری است که وجه اعتبار بلافاصله پس ز اایه اسناد از سوی ذینفع ، پرداخت نمیشود بلکه پرداخت وجه آن، بعد از مدت تعیین شده صورت میگیرد.در واقع فروشنده به خریدار مهلت میدهد که بهای کالا را پس از دریافت و فروش آن بپردازد. معامله یوزانس معمولا در کشورهایی انجام میگیرد که کمبود ارز دارند.

۹- اعتبار اسنادی دیداری: At Sight L/Cاعتباری است که طبق آن بانک ابلاغ کننده پس از رویت اسناد حمل ارایه شده از طرف ذینفع (فروشنده)، در صورت رعایت تمامی شریط اعتبار از سوی وی ، بلافاصله وجه آن را پرداخت میکند.

۱۰- اعتبار اسنادی پشت به پشت(اتکایی): Back to Back L/C
این نوع اعتبار اسنادی متشکل از دو اعتبار جدا از هم است. اعتبار اول به نفع ذینفع گشایش می یابد که خود به هر دلیلی قادر به تهیه و ارسال کالا نیست. به همین جهت با اتکا بر اعتباری که به نفع وی گشایش یافته است اعتبار دیگری برای فروشنده دوم (ذینفع دوم) که میتواند کالا را تهیه و ارسال کند ، از طرف ذینفع اول گشایش می یابد.

۱۱- اعتبار اسنادی ماده قرمز: Red Clause L/C
در این نوع اعتبار فروشنده میتواند قبل از ارسال کالا، وجوهی را بصورت پیش پرداخت از بانک ابلاغ کننده یا تایید کننده دریافت کند.
علت این نام گذاری آن است که اولین بار که این اعتبار گشایش یافت بانک بازکننده اعتبار برای جلب توجه بانک ابلاغ کننده شرایط اعتبار را که به مقداری از وجه اعتبار را به عنوان پیش پرداخت به ذینفع پرداخت میکند را با جوهر قرمز نوشت که از آن به بعد به اعتبار ماده قرمز معروف شد.

12-اعتبار اسنادی گردان: Revolving L/C
اعتباری است که پس از هر بار استفاده ذینفع از اعتبار، همان مبلغ اسناد تا سطح اعتبار اولیه افزایش می یابد در واقع بدون احتیاج به افتتاح یا اصلاح اعتبار جدید ، اعتبار موجود خود به خود تجدید میشود.


دوست عزیز ، علیرغم اینکه تعاریف فوق تعاریفی عملی و کاربردی است ، ولی آنچه که در حال حاضر و عملا" در دفاتر مالی شرکتها ثبت می شود را بشرح زیر خدمتتان عرض خواهم کرد :
 

1 ) متقاضی ورود کالا از خارج کشور ( وارد کننده کالا ) با در دست داشتن پیش فاکتور برای واریز ودیعه ثبت سفارش به بانک مراجعه کرده بانک پس از بررسی در صورت مجاز بودن ورود کالا سپرده ثبت سفارش کالا را بر اساس تعرفه کالا که توسط وزارت بازرگانی تعیین شده معادل 10 تا 100%  بهای پروفرما به نرخ شناور دریافت می کند و سند سپرده را ممهور به مهر بانک می کند .

2 ) بهای پروفرما بر اساس ارزش Cif  مورد محاسبه قرار می گیرد .

3 ) اگر بهای پروفرما بر اساس ارزش Fob  باشد ،20%  به بهای آن اضافه شده و رقم جدید مبنای محاسبه قرار خواهد گرفت .

4 ) اگر بهای پروفرما بر اساس ارزش  c & f  باشد ، واردکننده باید کالا را بیمه نموده و با ارائه بیمه نامه حق بیمه بر اساس نرخ شناور به دلار تبدیل می شود .

5 ) واردکننده کالا با ارائه پروفرما و سند ودیعه به وزارت بازرگانی درخواست ثبت سفارش می نماید . درخواست مذکور بعد از موافقت و درج شماره 8  رقمی امضاء و مهر شده که جهت ارائه به بانک به درخواست کننده برگشت داده می شود . درخواست فوق الذکر از تاریخ تایید دو ماه برای ارائه به بانک اعتبار خواهد داشت .

6 ) متقاضی با در دست داشتن بیمه نامه و تعهد نامه ارزی و با ارائه مجدد پروفرما و سند ودیعه ثبت سفارش و فرم درخواست ثبت سفارش به بانک طی فرمی تقاضای گشایش اعتبار اسنادی می نماید

7 ) بانک بعد از اخذ مدارک فوق 40 ریال برا ی هر دلار ارزش Cif پروفرما بابت حق ثبت سفــارش از واردکننده دریافت می کند و یک نسخه از مدارک دریافتی را به اداره بین الملل بانک و بانک مرکزی برای صدور موافقت لازم برای گشایش اعتبار اسنادی ارسال می کند .

8 ) بانک مربوطه بعد از تایید بانک مرکزی نسبت به گشایش اعتبار اسنادی اقدام میکند و مبلغ 2 در هزارم ارزش cif پروفرما را به نرخ شناور بابت کارمزد گشایش اعتبار اسنادی حداکثر به مدت 6 ماه از متقاضی دریافت می کند .

9 ) بانک صد در صد ارزش cif پروفرما را به نرخ صادراتی از واردکننـده بابت سپــرده اعتبار دریافت می کند و فروشنــده می تواند بطور مستقیم با مراجعه به آن شعبه و یا بانک دیگر با بانک گشایش کننده اعتبار ارتباط برقرار سازد فروشنده زمانی که از گشایش اعتبار مطلع شد نسبت به ارسال کالا به خریدار بر اساس شرایط اعتبار اقدام میکند و اسناد حمل کالا را که شامل صورتحساب فروش کالا و برات اسنادی مدارک و لیست بسته بندی و بارنامه و گواهی بازرسی است به کارگزار تحویل می دهد و کارگزار زمانی وجه را به فروشنده پرداخت می کند که مدارک فوق با شرایط اعتبار مطابقت داشته باشد بنابراین اسناد را به بانک گشایش کننده اعتبار ارسال کرده تقاضای تامین وجه پرداختی به فروشنده را می نماید اسناد از طریق پست در دو نوبت به فاصله زمانی چند روز بصورت جداگانه به بانک گشایش کننده اعتبار ارسال می شود تا در صورت مفقود شدن یک نسخه ، نسخه دیگری به بانک برسد .


10 ) با دریافت اسناد از کارگزار بانک گشایش کننده اعتبار نسبت به تامین وجه اعتبار اقدام کرده و رسیدن اسناد را به اطلاع خریدار می رساند و از او می خواهد تا هر چه زودتر تسویه حساب نهایی اعتبار از محل سپرده انجام گیرد .
بانک مبلع اعتبار را به شکل زیر از محل سپرده و از خریدار دریافت می کند البته در صورتی که سپرده کمتر از کل اعتبار باشد تفاوت را ازخریدار دریافت مینماید .
ارزش کالا به نرخ صادراتی

11 ) بابت هزینه تاخیر  10 درصد مبلغ پروفرما از تاریخ پرداخت وجه توسط کارگزار به فروشنده تا تاریخ دریافت اسناد حمل کالا توسط بانک به نرخ صادراتی از محل سپرده توسط بانک برداشت می شود . ( همچنین هزینه های تلفن و تلگراف به کارگزار در مواردی چون تایید اعتبار یا تغییر شرایط اعتبار ) .

12 ) بعد از اینکه تسویه حساب نهایی صورت پذیرفت ، بانک اسناد حمل را پشت نویسی و تایید نموده و برای ترخیص کالا از گمرک ، به خریدار تحویل می دهد .
اظهار نامه گمرکی یا جواز سبز گمرکی که توسط گمرک صادر می شود یک نسخه به خریدار کالا تحویل داده می شود که خریدار طبق تعهدی که به بانک سپرده اصل جواز سبز گمرکی و فتوکپی آنرا به بانک ارائه می دهد .

13 ) بانک پس از بررسی جواز و بایگانی یک نسخه فتوکپی ، ودیعه ثبت سفارش را به واردکننده مسترد می کند .

14 ) با انجام گشایش اعتبار از طرف بانک ، شماره مخصوصی به اعتبار اسنادی تعلق می گیرد که خریدار نیز از طرف دیگر در دفاتر خود حساب اعتبار اسنادی با شماره مذکور افتتاح و عملیات حسابداری را در آن ثبت می نماید .

در خاتمه شاید مایل باشید ماهیت هر یک از حسابهای مربوط به اعتبارات اسنادی را نیز داشته باشید :


مواردی که در بدهکار اعتبار اسنادی ثبت می شود                                                 مواردی که در بستانکار اعتبار اسنادی ثبت می شود
سپرده ثبت سفارش                                                                                                 برگشت سپرده ثابت   
پیش پرداخت                                                                                               برگشت قسمتی از سفارش انجام نشده
هزینه پست و تلگراف                                                                                    وصول خسارت
حق بیمه                                                                                                           قیمت تمام شده اعتبار
کارمزد تغییر شرایط   
واریز اعتبار       
کارمزد واریز اعتبار       
مخارج ترخیص        
کارمزد ثبت سفارش     
کارمزد بانک   
پس کرایه      

پس از تحویل کالا و پایان عملیات اعتبار اسنادی ، حساب کالا ( یا حساب خرید کالا ) بدهکار  و حساب اعتبار اسنادی بستانکار می شود و به این ثبت اعتبار اسنادی بسته خواهد شد .

اعتبار اسنادی ، قراردادی است که از مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی مندرج در نشریه UCP600 اتاق بازرگانی بین المللی تبعیت میکندو به موجب آن بانک محل خریدار یا وارد کننده کالا که به آن بانک عامل یا بانک گشایش کننده اعتبار میگویند، بنا به درخواست و دستور خریداربانک دیگری را در خارج کشوربه نام بانک کارگزار یا بانک پرداخت کننده اعتبار مجاز میداردکه اگر فروشنده در مدت اعتباراسنادحمل کالای سفارشی را به بانک تحویل داد، مبلغ مورد معامله را طبق قرارداد منعقده، به ذینفع در خارج کشور پرداخت و سپس اسناد مزبور رابه بانک محل خریدار کالاجهت واگذاری به خریدارارسال کند.

به عبارتی شرکتها بخش عمده ای از فعالیت آنان خرید است و بخشی از نیازهای عملیاتی ما ممکن است در داخل کشور تامین نشود لذا لازم است که بصورت خرید از خارج کشور انجام شود.

انجام خرید خارجی نه فروشند ونه خریدار همدیگر رو ملاقات نمی کنن و هیچ شناختی از یکدیگر ندارن لذا اگر یک پشتوانه قانونی وقوی پشت این خرید حاکم نباشد ممکن است بخشی از این عملیات مورد سوء استفاده کلاهبرداران قرار گیرد لذاطبق مقرراتUCP600هر کشور از طریق حمایت دولت وبانکی از نسبت به بانک طرف مقابل که بانکها در واقع این معاملات از نظر بار مالی و تحویل جنس به عهده گرفته وکارمزد دریافت می کنن.

مراحل اجرائی به زبان ساده شامل:

وجود کارت سبز بازرگانی به نام وارد کننده

دریافت پروفرما از فروشنده (پیش فاکتور)

درخواست گشایش اعتبار(LC) و ثبت سفارش.

تامین اعتبار ارزی از طریق وزارت بازرگانی.(مجوز صدور ارز)

معرفی بانک ارزی

واریز پیش پرداخت و هزینه ثبت سفارش و سایر هزینه های اولیه

اقدامات بانک تا زمان رسید جنس به گمرک

واریز الباقی مبلغ ارزی اعتبار و تسویه با بانک و تحویل اسناد اجناس رسیده به گمرک از بانک شامل پته سبز و پکینگ لیست(لیست انباری اجناس).به خریدار

ترخیص از گمرک

ضمنا" انواع اعتبارات اسنادی موجود در مورد کشور با کشور متفاوت است و برخی از کشورها که ریسک بالاتری نسبت به تسویه دارن از روشهای محکم تر برای آن کشور استفاده و نرخ های بهره و یوزانس بالاتری درنظر گرفته میشود 

طبق ماده 2 مقررات متحدالشکل (ucp 500) اعتبار اسنادی به معنای هرگونه ترتیباتی است که به هر صورت ذکر یا اشاره شده است، که به موجب آن یک بانک (بانک گشاینده اعتبار) بنا به تقاضا و براساس دستورات یک مشتری (متقاضی اعتبار) یا از طرف خود موظف می ‌شود تا در مقابل اسناد مقرر شده ، مشروط بر اینکه شرایط اعتبار رعایت شده باشد:

1- پرداختی را به شخصی ثالث (ذینفع اعتبار) یا به حواله کرد او انجام دهد، یا بروات صادره توسط ذینفع را قبول و پرداخت کند.
2- به بانک دیگری اجازه دهد که این پرداخت را انجام دهد و یا چنین برواتی را قبول و پرداخت کند.
3- به بانک دیگری اجازه معامله دهد.

به طور خلاصه اعتبار اسنادی عبارت است از تعهد مشروط بانک گشاینده اعتبار به پرداخت وجه در مقابل ذینفع اعتبار. به بیان دیگر اعتبار اسنادی تعهد بانک گشاینده اعتبار به پرداخت یا قبول پرداخت (در آینده) وجه اعتبار در مقابل ذینفع اعتبار است مشروط بر آنکه ذینفع اعتبار شرایط و مقررات مندرج در اعتبار اسنادی را رعایت و اسناد مقرر شده را، در موعد مقرر ارائه داده باشد.
 

هم چنانکه عرض کردم برای واردات شما حتما" باید کارت بازرگانی داشته باشید ونیاز به رفتن به صنایع نیست.
مراحل رو هم توضیح داده شده که شما باید اول با فروشنده ارتباط برقرار کنید
پیش فاکتور بگیرید.
تشریف ببرید وزرات بازرگانی و اظهارنامه ثبت سفارش رو تکمیل و درخواست گشایش اعتبار کنید.
بعداز مجوز و تائید درخواست شما بایدبا یک بانک به منظور تامین ارز شما و پرداخت قرارداد ببندید
سپس طبق مقررات رایج بانک مرکزی بانک بعنوان یک کارگزار برای شما اقدام به عملیات خرید طبق مقررات خواهد نمود.
پیش پرداخت هم چون اعتبارات ما عمدتا" دیداری است بابت سفارش مواد25درصد وماشین آلات اگر اشتباه نکنم 15درصد باید پرداخت کنید.
اگر ریفاینانس گشایش کنید 10درصد. 

اولین کاری که شما باید بکنید اینکه که یه حساب ارزی تو یکی از شعبه های ارزی  بانکهایی که تحریم نیستن به نام شخصی که کارت بازرگانی داره  باز کنید .
حالا برای واردات :
بعد از اینکه از فروشنده پروفرما گرفتین و تعرفه ی کالا رو از کتاب مقررات واردات و صادرات پیداکردین ، براساس تعرفه مشخص میشه که این کالا اصلاً اجازه ورود داره یا نه یا چند درصد گمرکی داره و آیا مجوز از وزارت خاصی می خواد یا نه  . میرین بازرگانی 7 برگ فرم ثبت سفارش میگیرین ، اگر LC باشه 6  برگ ، ولی اگر مجوز باشه 7 برگ . اگر درست یادم باشه چون هر برگ واسه اداره خاصی ، مثلاً یه برگ واسه بانکه ، یه برگ واسه خود بازرگانیه ، یه برگ واسه گمرکه ، یه برگ واسه مجوزه و ...
اون فرماهارو پر می کنید و میرید مجوزشو میگیرید ، در غیر این صورت با کپی پروفرما و کارت بازرگانی می برید بازرگانی تا مجوز بازرگانی بگیرید . یه سری از تعرفه الان از طریق اینترنت ثبت سفارش می شه . کارمزد بازرگانی 2 در 1000 ارزش پروفرماست . حالا ارزشش هر چی که هست FOB .C&F  و ....
توی ایران کاری نداره ارزش پروفرماتون سیف یا نه ، یعنی کرایه حمل و بیمه و ارزش کالا . شما حتماً باید محمولتون و یا بیمه کنید یا خود گمرک 3% مبلغ خودش به عنوان بیمه اضافه می کنه .