راهنمای تحلیل و سرمایه گذاری در بورس (قسمت اول )

سلام بر دوستان سرمایه گذاری که اهل دانش و تحقیق هستند و بدون تحقیق سرمایه خود را در جای راکد و یا نابود نمی کنند .

دوستان مطالبی در ارتباط با تحلیل سرمایه گذاری در بورس و راهنمائی سرمایه گذاری تقدیم حضور خواهد شد که این اولین قسمت آن است و قسمتهای بعدی در فرصتهای دیگر تقدیم خواهد شد .

امید است مفید به فایده باشد

لطفا نظر خود را اعلام فرمائید

با احترام

علی صابری

راهنمای تحلیل و سرمایه گذاری در بورس

انواع معاملات(انفرادی- گروهی) و مراحل انجام آنها

انواع معاملات:
در بورس اوراق بهادار تهران معاملات به دو صورت گروهی و انفرادی توسط کارگزاران صورت می گیرد.افراد برای خرید سهام به کارگزاری مراجعه نموده و پس از انجام مراحل اداری در لیست خریداران سهام یک شرکت قرار می ‏گیرند و کارگزار می تواند خرید سهام برای افراد را به دو صورت انفرادی و گروهی انجام دهد.توضیح: انجام یک معامله نیاز به دو طرف معامله یعنی خریدار و فروشنده سهام دارد و در سامانه رایانه ای بورس خریدار و فروشنده با یک کد معاملاتی و بر اساس مشخصات شناسنامه ای افراد تعریف و شناسایی می گردند.مراحل انجام معاملات انفرادی:

1ـ کارگزار خریدار مشخصات شناسنامه ای خریدار سهام (نام ـ نام خانوادگی ـ شماره شناسنامه ـ محل صدور و نام پدر) را جهت ایجاد کدمعاملاتی به واحد سپرده گذاری شرکت خدمات بورس ارایه می نماید.
2ـ کارگزار فروشنده برگ سهام فروشنده را جهت سپرده نمودن سهام (تبدیل نمودن برگ سهام عادی به برگ سهام قابل فروش ) به واحد سپرده گذاری این شرکت ارایه می دهد.
3ـ کارگزار خریدار و فروشنده با توجه به درخواست های خرید و فروش برای سهام هر شرکت، معامله سهام را در سامانه رایانه‏ای بورس به ترتیب اولویت در سا عات معامله (9 صبح الی30/12) و به صورت انفرادی انجام می دهند.معاملات گروهی: زمانیکه درخواست کنندگان خرید سهام یک شرکت بیش از اندازه معمول باشند، کارگزار برای صرفه جویی در وقت، معامله را به صورت گروهی انجام می‏دهد و در حال حاضر معاملات گروهی به دو نوع «ددد» و «ررر» تعریف شده است. در معاملات گروهی «ددد» خریداران و فروشندگان سهام افراد معمولی می باشند، در حالیکه در معاملات گروهی «ررر» سازمان خصوصی سازی وکالتأ به عنوان فروشنده سهام شرکت های دولتی و کارگران و کارکنان همان واحد به عنوان خریداران سهام مطرح می‏گردند.

مراحل انجام معاملات گروهی «ددد»:
1- کارگزار مشخصات خریداران سهام را در یک دیسکت با فرمتی مناسب تعریف شده در بند پایانی این بخش دریافت می‏نماید و نسبت به ایجاد کدمعاملاتی برای نامبردگان اقدام می‏نماید.
2- در صورت دارا بودن کدمعاملاتی برای خریداران و در صورت موجود بودن فروشندگانی برای سهام همان شرکت، به شرطی که تعداد خریداران کمتر از 6000 نفر باشند یک معامله گروهی( با یک شماره اعلامیه ) در ساعات معامله ( 9 صبح الی30/12 ظهر) صورت می‏گیرد. یعنی‏یک طرف معامله جمع سهام فرشنده یا فروشندگان و طرف دیگر معامله یک کد فرضی «ددد» به عنوان خریدار سهام در نظر گرفته می شود. در صورتی که تعداد خریداران بیش از 6000 نفر باشند دو معامله با دو شماره اعلامیه صورت ‏می‏گیرد و تفکیک افراد به دو فایل جداگانه را کاربران شرکت خدمات بورس تعیین می‏نمایند.
3- کارگزار مربوطه تا ساعت 6 بعد از ظهر فرصت تخصیص سهام از کدفرضی «ددد» به نام خریداران واقعی را دارد.
4- در صورت عدم تخصیص سهام در زمان مقرر، کارگزار خریدار موظف است سهام خریداری شده را به نام خود نموده و در زمان معامله دیگری سهام مذکور را به فروش برساند. (که انجام این رویداد کارگزار را ملزم به پرداخت کارمزدی برای خرید و سهام مذکور می نماید).
5- در صورت عدم وجود کدمعاملاتی برای خریداران، کارگزار دیسکت حاوی اطلاعات خریدار را به همراه یک نامه رسمی به شرکت خدمات بورس ارسال می‏نماید و پس از ایجاد کد معاملاتی پرینتی از لیست افراد با کد معاملاتی ایجاد شده برای کارگزار ارسال می گردد. (البته کارگزار قبل از انجام معامله گروهی صحت عملیات تخصیص کد معاملاتی را تلفنی جویا می شود).
6- گاهی اوقات کارگزار خریدار، درخواست تخصیص سهام را نیز به شرکت خدمات بورس محول می نماید که در اینصورت دیگر پرینتی تهیه نمی گردد و تخصیص سهام بصورت اتوماتیک از کد فرضی «ددد» به نام سهامداران واقعی صورت می‏گیرد.مراحل انجام معاملات گروهی « ررر»:معاملات گروهی «ررر» به دو صورت نقدی و اعتباری صورت می گیرد. الف ـ واگذاری سهام گروهی « ررر» از نوع نقدی:
1- کارگزار مشخصات خریداران سهام را در یک دیسکت با فرمتی مناسب تعریف شده در بند پایانی این بخش دریافت می‏نماید و نسبت به ایجاد کدمعاملاتی برای نامبردگان اقدام می‏نماید.
2- در صورت دارا نبودن کدمعاملاتی برای افراد، کارگزار دیسکت مذکور را طی یک نامه رسمی به شرکت خدمات بورس ارسال می‏نماید. در معاملات گروهی « ررر» اغلب خریداران دارای کدمعاملاتی نمی‏باشند.توضیح: در معاملات گروهی « ررر» شرط یک معامله با یک اعلامیه برای حداکثر 6000 خریدار و دو معامله برای بیش از 6000 خریدار صادق است.
3- در شرکت خدمات بورس کدمعاملاتی برای نامبردگان ایجاد شده و پرینتی از لیست افراد با کدمعاملاتی ایجاد شده برای کارگزار ارسال می گردد.
4- کارگزار ملزم است معاملات گروهی « ررر» را در ساعت 30/12 الی 30/13 یعنی یک ساعت بعد از ساعت اصلی معامله و توسط سایت کامپیوتری شرکت خدمات بورس انجام ‏دهد. زیرا در اغلب موارد قیمت سهام واگذاری در معاملات گروهی « ررر» پایین تر از قیمت تابلو ارایه می‏شود.
5- کارگزار پس از انجام معامله گروهی « ررر» فرصت سه روز برای تخصیص سهام از کد فرضی « ررر» به نام سهامداران واقعی را دارد (روز انجام معامله گروهی نیز محاسبه می‏گردد ).
6- گاهی اوقات کارگزار خریدار، درخواست تخصیص سهام را نیز به شرکت خدمات بورس محول می نماید که در اینصورت دیگر پرینتی تهیه نمی گردد و تخصیص سهام بصورت اتوماتیک از کدفرضی « ررر» به نام سهامداران واقعی انجام می شود. ب ـ واگذاری سهام گروهی « ررر» از نوع اعتباری دارای شرایط خاصی به شرح ذیل است:
1ـ برای واگذاری سهام اعتباری، به دلیل عدم پرداخت وجه نقد توسط افراد در سامانه معاملات رایانه ای سازمان بورس معامله ای صورت نمی گیرد.
2ـ پس از اعلام واگذاری، انتقال سهام از سهام اصالتی سازمان خصوصی سازی به سهام وکالتی آن سازمان در سامانه رایانه‏ای بورس، طی مراحلی اداری و ارسال یک درخواست رسمی از مدیریت بازرسی سازمان بورس، توسط کاربران شرکت خدمات بورس صورت می گیرد.
3ـ پس از اتمام بدهی افراد، درخواست انتقال سهام مذکور از سهام وکالتی سازمان خصوصی سازی در آن شرکت خاص به نام آن افراد در سامانه رایانه‏ای بورس طی مراحل زیر صورت می گیرد:مراحل اداری جهت انجام نقل و انتقال سهام از سهام وکالتی سازمان خصوصی سازی به افراد:
1- سازمان خصوصی سازی طی نامه‏ای رسمی در یک دیسکت اسامی افراد را به همراه مشخصات شناسنامه ای آنان (نام- نام خوانوادگی- شماره شناسنامه- محل صدور- نام پدر) به اضافه تعداد سهام قابل تخصیص به فرد را به اداره بازرسی سازمان بورس اوراق بهادار تهران ارسال می‏نماید.
2- مدیریت بازرسی سازمان بورس در صورت موافقت، مجوز انتقال سهام مذکور را طی نامه‏ای رسمی به شرکت خدمات بورس اعلام می نماید.
3- شرکت خدمات بورس تهران پس از ثبت نامه در دبیرخانه و انجام مراحل اداری، اقدام زیر را انجام می‏دهد.مراحل تخصیص سهام شرکت‏ها از سازمان ‏خصوصی سازی به افراد در سامانه رایانه ای بورس:
1- ابتدا دیسکت ارسالی، از نظر داشتن فرمت مناسب، بررسی می‏گردد.
2- در صورت صحت اطلاعات ارسالی در دیسکت، تخصیص کدمعاملاتی برای سهامداران صورت می‏گیرد.
3- لیست کدهای معاملاتی ایجاد شده به همراه یک نامه رسمی به اداره بازرسی سازمان بورس ارسال می شود، اداره بازرسی لیست مذکور را برای سازمان خصوصی سازی ارسال می‏نماید، در صورت تایید، مراتب به اداره بازرسی سازمان بورس و سپس به شرکت خدمات بورس اعلام می‏گردد.
4- شرکت خدمات بورس پس از ثبت نامه در دبیرخانه و مراحل اداری تخصیص سهام را انجام می‏دهد، بدین ترتیب که، به تعداد اعلام شده از سهام وکالتی سازمان خصوصی سازی «ساز00001» کسر و جمع همین تعداد را به کدهای معاملاتی ایجاد شده ( به تعداد اشاره شده در دیسکت ) اضافه می‏نماید.
5- در صورت درخواست انتقال سهام از سهام سپرده سازمان خصوصی سازی، چاپ گواهینامه نقل و انتقال سهام نیز توسط شرکت خدمات بورس تهران صورت می‏گیرد. فرمت مناسب دیسکت‏های ارسالی، جهت تخصیص کدمعاملاتی به افراد: الف- فایل ارسالی بایستی به دو صورت DBF. ? یا TXT . ? باشد. ب- فیلدهای مورد نیاز در دیسکت ارسالی از چپ به راست شامل: نام خانوادگی، نام، شماره شناسنامه، محل صدور، تعداد سهام و نام پدر باشد و فیلدها با جداکننده & از هم دیگر جدا گردند. در صورت عدم اعلام مشخصات فوق عملیات تخصیص کدمعاملاتی صورت نمی‏گیرد.پ- نام مشخصات کلیدی رکوردهای فایل ارسالی، به صورت زیر تعریف شده باشد:
SHR_FNAME =نام خانوادگی
SHR_NAME =نام
SHR_ISNO =شماره شناسنامه
SHR_ISPL = محل صدور
SHR_QTY =تعداد سهام
SHR_FATHER = نام پدر
ج- مجموع کاراکتر اطلاعات ارسالی براساس یکی از کارکترهای ایران ‏سیستم، پانیذ یا سایه باشد. چ- اگر در مورد خاصی یکی از مشخصات کلیدی فردی نامعلوم بود به جای آن فیلد هیچگونه علامتی جایگزین نگردد و خالی ارسال شود.ح- اعلام مشخصات سهامداران حقیقی و حقوقی در دو فایل جداگانه ارسال گردد.خ- برای اعلام سهامداران حقوقی فیلد نام خالی ارسال گردد و نام سازمان یا شرکت یا … بطور کامل در فیلد نام خانوادگی درج گردد و به جای شماره شناسنامه و محل صدور، شماره ثبت و محل ثبت درج گردد.

10 نکته که هر سهامداری باید بداند

برای سرمایه گذاری در بورس توجه به برخی نکات می تواند مفید باشد و مارا در رسیدن به اهدافمان یاری دهد. موارد زیر از جمله نکات مهمی هستند که برخی از آنها از اصول مهم و پایه ای سرمایه گذاری در این حیطه اند:۱- انتخاب صنعت برتر : در میان صنایع مختلف صنایعی هستند که میانگین بازده آنها از میانگین بازده بازار بیشتر است.پس چرا آنها را انتخاب نکنید؟!۲- انتخاب شرکت برتر : پس از گزینش صنعت برتر حالا به سراغ شرکتهایی بروید که بازده آنها از میانگین بازده صنعت بالاتر است .
(منظور از بازده، کلیه سودهای منتفع از شرکت اعم از EPS، اختلاف قیمت، سهام جایزه و... در یک مدت معین می باشد.۳- میزان نقد شوندگی: هیچگاه سهمی نخرید که در فروش آن دچار مشکل شوید. نقد شوندگی عامل بسیار مهمی است که هرگز نباید مورد غفلت قرار گیرد. این فاکتور متاثر از پارامترهایی مثل حجم معاملات شرکت، تعداد سهام معامله شده، دفعات معامله، تعداد خریدار و... می باشد. نقد شوندگی به صورت رتبه ای مطرح می شود و رتبه 1 به معنای بالاترین میزان نقد شوندگی است و رتبه های 2 و 3 و 4 و ..... به ترتیب نقد شوندگی کمتری دارند.برخی از افراد تا رتبه 100 را قابل قبول می دانند. بعضی ها بیشتر از 50 نمی روند و عده ای هم به بیشتر از 20 رضایت نمی دهند. به هرحال بسته به استراتژی و هدف سرمایه گذاری تان، ملاکی را برای خودتان قرار دهید.لازم به ذکر است که رتبه نقد شوندگی در یک محدوده زمانی قابل محاسبه است مثلا یکساله، شش ماهه، یکماهه و... اما در بیشتر موارد از نقد شوندگی 3 ماهه استفاده می شود.۴- میزان سهام در دست سهامداران عمده: هر چه این میزان کمتر باشد و سهم یک شرکت بیشتر در دست مردم و سهامداران جز باشد، بهتر است. چرا که در اینجا عرضه و تقاضای و اقعی است که میزان قیمت را تعیین می کند. در صورتیکه قسمت اعظمی از سهام یک شرکت در دست سهامداران عمده باشد به همان نسبت آنها می توانند کنترل بیشتری را بر آن سهم اعمال کنند. و در این بین سهامدار جز است که ضرر می کند.۵- اخبار اقتصادی-سیاسی: همواره به اخبار داخلی و خارجی توجه داشته باشید. فکر نمی کنم روزانه 15 دقیقه گوش دادن به اخبار یا مطالعه روزنامه ها وقت زیادی بگیرد اما کمک بزرگی به شما خواهد کرد تا بتوانید در برخی موارد روند بازار را پیش بینی کنید و همینطور صنایع خاصی را مورد توجه قرار دهید .۶- P/E: این شاخص مطالب بسیار زیادی به ما می گوید. مثلا به ما می گوید که جو بازار از یک سهم بخصوص چه انتظاری دارد. میزان بالای این شاخص می تواند نشاندهنده این واقعیت باشد که سهامداران چشم امید به آن سهم بسته اند و باور دارند که پیشرفت قابل ملاحظه ای خواهد داشت.میزان رشد P/E را نیز فراموش نکنید سالهای مختلف را باهم مقایسه کنید شرکتهای یک صنعت را نیز با یکدیگر مقایسه کنید.۷- اخبار طرح و توسعه شرکت: به دنبال اخبار و اطلاعات شرکت مورد نظرتان بر آیید. آیا شرکت طرح تو سعه، افزایش سرمایه، پروژه های آتی دارد یا خیر؟ مسلما انتخاب شرکتی که موارد مذکور را دارد به جای شرکتی که مدتها است افزایش سرمایه نداده، پروژه جدیدی اجرا نکرده و طرحی برای آینده ندارد عاقلانه تر است. مخصوصا سرمایه گذاری که تصمیم به استمرار و ادامه سرمایه گذاری دارد حتما باید به این مطلب توجه کند.۸- میزان رشدEPS: کدام شرکتها رشد EPS بیشتری داشته اند؟ کدام شرکتها معمولا در اول سال مالی EPS پایینتری اعلام کرده و در طول سال مرتبا آنرا تعدیل مثبت می کنند؟ آنها را از نظر دور ندارید.۹- سبد سهام: همیشه سبد سهام درست کنید. با این کار ریسکتان را پایین می آورید. به قول یک مثل قدیمی همه تخم مرغها را داخل یک سبد نگذارید. در تشکیل سبد، تعدد و تنوع شرکت و صنعت را فراموش نکنید.۱۰- استراتژی: همواره یک استراتژی داشته باشید. و خود را مقید به پیروی از آن بدانید. متاسفانه اکثر ما دنباله رو دیگران هستیم بدون اینکه خودمان برنامه مشخصی داشته باشیم و فقط با تقلید از دیگران پی آنها می رویم . البته تقصیر هم نداریم چون اطلاعات کافی وجود ندارد و بطور تخصصی به سهامداری که در خیلی از جاها یک شغل است و یک تخصص پیچیده ( و البته پر سود ) ، نپرداخته ایم.قبل از اینکه سرمایه و پول خود را به خطر بیاندازید، روی کاغذ (البته در دنیای تکنو لوژیکی امروز کامپیوتر ) روشها و استراتژیهای مختلف را در طول زمان امتحان کنید و آنها را با یکدیگر مقایسه کرده و معایبشان را رفع کنید و سیستم خاص خودتان را پرورش دهید. حتی اگر مدت زیادی روی این کار ( خرید و فروش فرضی ) وقت صرف کنید یقینا با دستی پر تر وارد بازار واقعی بورس می شوید. بهتر و مو فقتر ا ز کسی که سالیان سال در بازار بورس است و بدون هیچ استراتژیی چشم به دهان دیگران دوخته تا ببیند آنها چه می گویند و آن کاری را بکند که دیگران می کنند.
خاطر نشان می کنم که هرگز از یک تکنیک به تنهایی استفاده نکنید چون بازار به آن اندازه ساده نیست که متاثر از یک یا چند عامل ساده باشد بلکه عوامل مختلف و متعدد و گاها پیچیده و غیر قابل پیش بینی و جود دارند که علاوه بر آن که خودشان به تنهایی یک فاکتور تاثیر گذارند، تعامل آنها با یکدیگر نیز نتایج متفاوتی را باعث می شود.

مفهوم P/E چیست؟

P/E

 یا نسبت قیمت به سود یکی از افزارهای قدیمی و عموماً پر استفاده به منظور ارزش گذاری سهام است. هر چند محاسبه بسیار ساده است اما تفسیر آن عملاً دشوار می نماید. در شرایط معینی این نسبت بسیار گویا و در زمان های دیگر کاملاً بی معنا جلوه می کند. از این رو، غالباً سرمایه گذاران این اصطلاح را نادرست به کار می گیرند و در تصمیماتشان بیش از حد لازم به آن وزن می دهند.

در بخش های بعدی این مقاله ابتدا به تشریح و تبیین P/E می پردازیم، سپس چگونگی استفاده از این نسبت را در تجزیه و تحلیل سهام بازگو می کنیم، و سرانجام به شرایطی می پردازیم که نباید از این نسبت استفاده شود.

P/E چیست

P/E

کوتاه شده نسبت price) P یا قیمت سهم) به ESP) Earning Per Share) یا سود

هر سهم است. همان گونه که از نام آن پیدا است، برای محاسبه P/E آخرین قیمت روز سهام یک شرکت به سود هر سهم (EPS) آن تقسیم می شود.غالباً P/E در تاریخ هایی محاسبه می شود که شرکت ها اطلاعات EPS (معمولاً سه ماهانه) را افشا می کنند. این P/E را که بر مبنای آخرین EPS محاسبه می شود بعضاً P/E دنباله دار نیز می گویند. اما گاهی از EPS برآوردی برای محاسبه P/E استفاده می شود، این EPS معمولاً معرف سود برآوردی سال آینده است. در این صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردی یا پیشتاز گفته می شود.

محاسبه P/E گاهی روش سومی هم دارد که مبتنی بر میانگین دو فصل گذشته و برآورد

دو فصل باقیمانده سال است. تفاوت عمده ای بین این سه نوع وجود ندارد اما باید بدانید که از محاسبات داده های تاریخی واقعی در مقایسه با برآوردهای تحلیلگران مالی استفاده کنید. مشکل بزرگ محاسبه P/E مربوط به شرکت هایی است که سود آور نیستند و از این رو EPS منفی دارند. در خصوص چگونگی رفتار با این پدیده دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. برخی قائل به وجود P/E منفی هستند، گروهی در این حالت  پی ای را صفر می دانند

و بسیاری دیگر هم معتقدند که دیگر P/E محلی از اعراب ندارد.

به لحاظ تاریخی در بورس اوراق بهادار تهران عموماً میانگینP/E در دامنه ۲‎/۳ تا ۲‎/۱۳تجربه شده است. نوسان P/E در این دامنه عمدتاً بستگی به شرایط اقتصادی هر زمان دارد. در حال حاضر میانگین P/E کل شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران حدود ۲‎/۸ است. همچنینP/E بین شرکت ها و صنایع می تواند کاملاً متفاوت باشد.

• P/E   کاربرد