دعای 16 تا 19 صحیفه سجادیه

16- نیایش، هنگامى که از گناهان خود طلب گذشت مى‏کرد، یا در طلب عفو از عیوب خود زارى مى‏نمود (16) وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السّلَامُ إِذَا اسْتَقَالَ مِنْ ذُنُوبِهِ، أَوْ تَضَرّعَ فِی طَلَبِ الْعَفْوِ عَنْ عُیُوبِهِ:

اللّهُمّ یَا مَنْ بِرَحْمَتِهِ یَسْتَغیثُ الْمُذْنِبُونَ‏ وَ یَا مَنْ إِلَى ذِکْرِ إِحْسَانِهِ یَفْزَعُ الْمُضْطَرّونَ‏ وَ یَا مَنْ لِخِیفَتِهِ یَنْتَحِبُ الْخَاطِئُونَ‏ یَا أُنْسَ کُلّ مُسْتَوْحِشٍ غَرِیبٍ، وَ یَا فَرَجَ کُلّ مَکْرُوبٍ کَئِیبٍ، وَ یَا غَوْثَ کُلّ مَخْذُولٍ فَرِیدٍ، وَ یَا عَضُدَ کُلّ مُحْتَاجٍ طَرِیدٍ أَنْتَ الّذِی وَسِعْتَ کُلّ شَیْ‏ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً وَ أَنْتَ الّذِی جَعَلْتَ لِکُلّ مَخْلُوقٍ فِی نِعَمِکَ سَهْماً وَ أَنْتَ الّذِی عَفْوُهُ أَعْلَى مِنْ عِقَابِهِ‏ وَ أَنْتَ الّذِی تَسْعَى رَحْمَتُهُ أَمَامَ غَضَبِهِ. وَ أَنْتَ الّذِی عَطَاؤُهُ أَکْثَرُ مِنْ مَنْعِهِ. وَ أَنْتَ الّذِی اتّسَعَ الْخَلَائِقُ کُلّهُمْ فِی وُسْعِهِ. وَ أَنْتَ الّذِی لَا یَرْغَبُ فِی جَزَاءِ مَنْ أَعْطَاهُ. وَ أَنْتَ الّذِی لَا یُفْرِطُ فِی عِقَابِ مَنْ عَصَاهُ. وَ أَنَا، یَا إِلَهِی، عَبْدُکَ الّذِی أَمَرْتَهُ بِالدّعَاءِ فَقَالَ لَبّیْکَ وَ سَعْدَیْکَ، هَا أَنَا ذَا، یَا رَبّ، مَطْرُوحٌ بَیْنَ یَدَیْکَ. أَنَا الّذِی أَوْقَرَتِ الْخَطَایَا ظَهْرَهُ، وَ أَنَا الّذِی أَفْنَتِ الذّنُوبُ عُمُرَهُ، وَ أَنَا الّذِی بِجَهْلِهِ عَصَاکَ، وَ لَمْ تَکُنْ أَهْلًا مِنْهُ لِذَاکَ. هَلْ أَنْتَ، یَا إِلَهِی، رَاحِمٌ مَنْ دَعَاکَ فَأُبْلِغَ فِی الدّعَاءِ أَمْ أَنْتَ غَافِرٌ لِمَنْ بَکَاکَ فَأُسْرِعَ فِی الْبُکَاءِ أَمْ أَنْتَ مُتَجَاوِزٌ عَمّنْ عَفّرَ لَکَ وَجْهَهُ تَذَلّلًا أَمْ أَنْتَ مُغْنٍ مَنْ شَکَا إِلَیْکَ، فَقْرَهُ تَوَکّلًا إِلَهِی لَا تُخَیّبْ مَنْ لَا یَجِدُ مُعْطِیاً غَیْرَکَ، وَ لَا تَخْذُلْ مَنْ لَا یَسْتَغْنِی عَنْکَ بِأَحَدٍ دُونَکَ. إِلَهِی فَصَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا تُعْرِضْ عَنّی وَ قَدْ أَقْبَلْتُ عَلَیْکَ، وَ لَا تَحْرِمْنِی وَ قَدْ رَغِبْتُ إِلَیْکَ، وَ لَا تَجْبَهْنِی بِالرّدّ وَ قَدِ انْتَصَبْتُ بَیْنَ یَدَیْکَ. أَنْتَ الّذِی وَصَفْتَ نَفْسَکَ بِالرّحْمَةِ، فَصَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ ارْحَمْنِی، وَ أَنْتَ الّذِی سَمّیْتَ نَفْسَکَ بِالْعَفْوِ فَاعْفُ عَنّی‏ قَدْ تَرَى یَا إِلَهِی، فَیْضَ دَمْعِی مِنْ خِیفَتِکَ، وَ وَجِیبَ قَلْبِی مِنْ خَشْیَتِکَ، وَ انْتِقَاضَ جَوَارِحِی مِنْ هَیْبَتِکَ‏ کُلّ ذَلِکَ حَیَاءٌ مِنْکَ لِسُوءِ عَمَلِی، وَ لِذَاکَ خَمَدَ صَوْتِی عَنِ الْجَأْرِ إِلَیْکَ، وَ کَلّ لِسَانِی عَنْ مُنَاجَاتِکَ. یَا إِلَهِی فَلَکَ الْحَمْدُ فَکَمْ مِنْ عَائِبَةٍ سَتَرْتَهَا عَلَیّ فَلَمْ تَفْضَحْنِی، وَ کَمْ مِنْ ذَنْبٍ غَطّیْتَهُ عَلَیّ فَلَمْ تَشْهَرْنِی، وَ کَمْ مِنْ شَائِبَةٍ أَلْمَمْتُ بِهَا فَلَمْ تَهْتِکْ عَنّی سِتْرَهَا، وَ لَمْ تُقَلّدْنِی مَکْرُوهَ شَنَارِهَا، وَ لَمْ تُبْدِ سَوْءَاتِهَا لِمَنْ یَلْتَمِسُ مَعَایِبِی مِنْ جِیرَتِی، وَ حَسَدَةِ نِعْمَتِکَ عِنْدِی‏ ثُمّ لَمْ یَنْهَنِی ذَلِکَ عَنْ أَنْ جَرَیْتُ إِلَى سُوءِ مَا عَهِدْتَ مِنّی‏ فَمَنْ أَجْهَلُ مِنّی، یَا إِلَهِی، بِرُشْدِهِ وَ مَنْ أَغْفَلُ مِنّی عَنْ حَظّهِ وَ مَنْ أَبْعَدُ مِنّی مِنِ اسْتِصْلَاحِ نَفْسِهِ حِینَ أُنْفِقُ مَا أَجْرَیْتَ عَلَیّ مِنْ رِزْقِکَ فِیمَا نَهَیْتَنِی عَنْهُ مِنْ مَعْصِیَتِکَ وَ مَنْ أَبْعَدُ غَوْراً فِی الْبَاطِلِ، وَ أَشَدّ إِقْدَاماً عَلَى السّوءِ مِنّی حِینَ أَقِفُ بَیْنَ دَعْوَتِکَ وَ دَعْوَةِ الشّیْطَانِ فَأَتّبِعُ دَعْوَتَهُ عَلَى غَیْرِ عَمًى مِنّی فِی مَعْرِفَةٍ بِهِ وَ لَا نِسْیَانٍ مِنْ حِفْظِی لَهُ‏ وَ أَنَا حِینَئِذٍ مُوقِنٌ بِأَنّ مُنْتَهَى دَعْوَتِکَ إِلَى الْجَنّةِ، وَ مُنْتَهَى دَعْوَتِهِ إِلَی النّارِ. سُبْحَانَکَ مَا أَعْجَبَ مَا أَشْهَدُ بِهِ عَلَى نَفْسِی، وَ أُعَدّدُهُ مِنْ مَکْتُومِ أَمْرِی. وَ أَعْجَبُ مِنْ ذَلِکَ أَنَاتُکَ عَنّی، وَ إِبْطَاؤُکَ عَنْ مُعَاجَلَتِی، وَ لَیْسَ ذَلِکَ مِنْ کَرَمِی عَلَیْکَ، بَلْ تَأَنّیاً مِنْکَ لِی، وَ تَفَضّلًا مِنْکَ عَلَیّ لِأَنْ أَرْتَدِعَ عَنْ مَعْصِیَتِکَ الْمُسْخِطَةِ، وَ أُقْلِعَ عَنْ سَیّئَاتِیَ الْمُخْلِقَةِ، وَ لِأَنّ عَفْوَکَ عَنّی أَحَبّ إِلَیْکَ مِنْ عُقُوبَتِی‏ بَلْ أَنَا، یَا إِلَهِی، أَکْثَرُ ذُنُوباً، وَ أَقْبَحُ آثَاراً، وَ أَشْنَعُ أَفْعَالًا، وَ أَشَدّ فِی الْبَاطِلِ تَهَوّراً، وَ أَضْعَفُ عِنْدَ طَاعَتِکَ تَیَقّظاً، وَ أَقَلّ لِوَعِیدِکَ انْتِبَاهاً وَ ارْتِقَاباً مِنْ أَنْ أُحْصِیَ لَکَ عُیُوبِی، أَوْ أَقْدِرَ عَلَى ذِکْرِ ذُنُوبِی. وَ إِنّمَا أُوَبّخُ بِهَذَا نَفْسِی طَمَعاً فِی رَأْفَتِکَ الّتِی بِهَا صَلَاحُ أَمْرِ الْمُذْنِبِینَ، وَ رَجَاءً لِرَحْمَتِکَ الّتِی بِهَا فَکَاکُ رِقَابِ الْخَاطِئِینَ. اللّهُمّ وَ هَذِهِ رَقَبَتِی قَدْ أَرَقّتْهَا الذّنُوبُ، فَصَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعْتِقْهَا بِعَفْوِکَ، وَ هَذَا ظَهْرِی قَدْ أَثْقَلَتْهُ الْخَطَایَا، فَصَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ خَفّفْ عَنْهُ بِمَنّکَ‏ یَا إِلَهِی لَوْ بَکَیْتُ إِلَیْکَ حَتّى تَسْقُطَ أَشْفَارُ عَیْنَیّ، وَ انْتَحَبْتُ حَتّى یَنْقَطِعَ صَوْتِی، وَ قُمْتُ لَکَ حَتّى تَتَنَشّرَ قَدَمَایَ، وَ رَکَعْتُ لَکَ حَتّى یَنْخَلِعَ صُلْبِی، وَ سَجَدْتُ لَکَ حَتّى تَتَفَقّأَ حَدَقَتَایَ، وَ أَکَلْتُ تُرَابَ الْأَرْضِ طُولَ عُمُرِی، وَ شَرِبْتُ مَاءَ الرّمَادِ آخِرَ دَهْرِی، وَ ذَکَرْتُکَ فِی خِلَالِ ذَلِکَ حَتّى یَکِلّ لِسَانِی، ثُمّ لَمْ أَرْفَعْ طَرْفِی إِلَى آفَاقِ السّمَاءِ اسْتِحْیَاءً مِنْکَ مَا اسْتَوْجَبْتُ بِذَلِکَ مَحْوَ سَیّئَةٍ وَاحِدَةٍ مِنْ سَیّئَاتِی. وَ إِنْ کُنْتَ تَغْفِرُ لِی حِینَ أَسْتَوْجِبُ مَغْفِرَتَکَ، وَ تَعْفُو عَنّی حِینَ أَسْتَحِقّ عَفْوَکَ فَإِنّ ذَلِکَ غَیْرُ وَاجِبٍ لِی بِاسْتِحْقَاقٍ، وَ لَا أَنَا أَهْلٌ لَهُ بِاسْتِیجَابٍ، إِذْ کَانَ جَزَائِی مِنْکَ فِی أَوّلِ مَا عَصَیْتُکَ النّارَ، فَإِنْ تُعَذّبْنِی فَأَنْتَ غَیْرُ ظَالِمٍ لِی. إِلَهِی فَإِذْ قَدْ تَغَمّدْتَنِی بِسِتْرِکَ فَلَمْ تَفْضَحْنِی، وَ تَأَنّیْتَنِی بِکَرَمِکَ فَلَمْ تُعَاجِلْنِی، وَ حَلُمْتَ عَنّی بِتَفَضّلِکَ فَلَمْ تُغَیّرْ نِعْمَتَکَ عَلَیّ، وَ لَمْ تُکَدّرْ مَعْرُوفَکَ عِنْدِی، فَارْحَمْ طُولَ تَضَرّعِی وَ شِدّةَ مَسْکَنَتِی، وَ سُوءَ مَوْقِفِی. اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ قِنِی مِنَ الْمَعَاصِی، وَ اسْتَعْمِلْنِی بِالطّاعَةِ، وَ ارْزُقْنِی حُسْنَ الْإِنَابَةِ، وَ طَهّرْنِی بِالتّوْبَةِ، وَ أَیّدْنِی بِالْعِصْمَةِ، وَ اسْتَصْلِحْنِی بِالْعَافِیَةِ، وَ أَذِقْنِی حَلَاوَةَ الْمَغْفِرَةِ، وَ اجْعَلْنِی طَلِیقَ عَفْوِکَ، وَ عَتِیقَ رَحْمَتِکَ، وَ اکْتُبْ لِی أَمَاناً مِنْ سُخْطِکَ، وَ بَشّرْنِی بِذَلِکَ فِی الْعَاجِلِ دُونَ الْ‏آجِلِ، بُشْرَى أَعْرِفُهَا، وَ عَرّفْنِی فِیهِ عَلَامَةً أَتَبَیّنُهَا. إِنّ ذَلِکَ لَا یَضِیقُ عَلَیْکَ فِی وُسْعِکَ، وَ لَا یَتَکَأّدُکَ فِی قُدْرَتِکَ، وَ لَا یَتَصَعّدُکَ فِی أَنَاتِکَ، وَ لَا یَئُودُکَ فِی جَزِیلِ هِبَاتِکَ الّتِی دَلّتْ عَلَیْهَا آیَاتُکَ، إِنّکَ تَفْعَلُ مَا تَشَاءُ، وَ تَحْکُمُ مَا تُرِیدُ، إِنّکَ عَلَى کُلّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ.

ترجمه : خدایا اى کسى که گنهکاران بوسیله رحمتش طلب فریاد رسى مى‏کنند، و اى کسى که بیچارگان به یاد احسانش پناه مى‏برند. و اى کسى که دل وحشت زدگان از وطن دور گشته، و اى غمگسار غم دیدگان دل شکسته. و اى فریادرس هر تنهاى درمانده، و اى مددکار هر محتاج عقب رانده. توئى که همه چیز را به علم و رحمتت فرا گرفته‏اى، و توئى که براى هر آفریده در نعمتهایت بهره‏اى برقرار کرده‏اى. و توئى که عفوت بر عقابت غالب است، و توئى که رحمتت بر غضبت سابق است و توئى که عطایت از منعت فزون است، و توئى که آفریدگان همگى در محیط توانگریت گنجیده‏اند. و توئى که از هر که به او نعمت بخشى توقع پاداش ندارى، و توئى که در عقاب عاصیان افراط نمى‏کنى. و من اى معبود من، آن بنده توأم که چون او را به دعا فرمان دادى، گفت: لبیک؛ و سعدیک اینک منم اى پروردگار من که در پیشگاهت به خاک افتاده‏ام، منم که بار خطاها پشتم را گران کرده، و منم که گناهان عمر مرا بسر برده، و منم که از سر نادانى ترا عصیان کرده‏ام، در صورتى که تو از طرف من سزاوار عصیان نبوده ‏اى. آیا تو اى معبود من بر هر که ترا بخواند رحم کننده‏اى تا در دعا بکوشم؟ یا هر که را پیشت بگرید آمرزنده‏اى، تا در گریه شتاب کنم؟ یا از هر که برسم تذلل روى خویش را در پیشگاهت به خاک ساید، در گذرنده‏اى؟ یا هر که را از سر توکل از فقر خود به تو شکایت کند بى‏نیاز کننده‏اى؟ خداوندا آنکه را جز تو دهنده‏اى نمى‏یابد، نومید مگردان. و کسى را که از تو به غیر تو بى‏نیاز نمى‏شود وا مگذار اى معبود من! پس بر محمد و آلش رحمت فرست، و اکنون که از روى حقیقت به تو رو آورده‏ام، روى از من مگردان، و در صورتى که روى دل را به تو متوجه ساخته‏ام محرومم مکن. و در این حال که در پیشگاهت ایستاده‏ام، دست رد بر سینه‏ام مگذار توئى که خود را به رحمت توصیف کرده‏اى. پس بر محمد و آلش رحمت فرست، و بر من رحمت آور. و توئى که خود را خطابخش نامیده‏اى پس از من در گذر. تو اى معبود من هم اکنون اشک مرا از خوف خود و پریشانى دلم را از ترس خویش، و لرزیدن اعضایم را از هیبت خود، مى‏بینى. همه اینها در اثر شرمندگیم از سوء رفتار خویش است. و به این جهت از شدت زارى به درگاه تو صدایم گرفته و زبانم از راز و نیاز با تو کند شده. پس سپاس ترا اى معبود من چه بسا، عیبها که بر من مستور ساخته‏اى و مرا از افشاى آن رسوا نکرده‏اى! و چه بسا گناه که بر من پوشیده‏اى و مرا به آن شهره نساخته‏اى و چه بسا آلودگیها و زشتیها که بجا آورده‏ام و پرده آن را بر من ندریده‏اى! و طوق آزار ننگ آن را بر گردنم نیفکنده‏اى. و زشتیهایش را بر همسایگان عیبجو و حسودان نعمتى که به من بخشیده‏اى آشکار نساخته‏اى! آنگاه این همه مرحمتها مرا از تعقیب بدیهائى که از من سراغ دارى باز نداشته است پس کیست که از من اى معبود من به خیر و صلاح خود نادان‏تر، و از بهره خود غافلتر، و از اصلاح و تهذیب نفس خود دورتر باشد؟ در صورتى که رزقى را که بر من روان ساخته‏اى در معصیتهائى که مرا از آن نهى کرده‏اى صرف مى‏کنم! و کیست که بیش از من به قعر باطل فرو رفته و بر اقدام به بدى جرأت ورزیده باشد. در آن هنگام که بر سر دو راه دعوت تو و دعوت شیطان مى‏ایستم پس دعوت شیطان را با چشم باز و حواس جمع مى‏پذیرم. در صورتى که یقین دارم که دعوت تو به بهشت و دعوت او بسوى جهنم منتهى مى‏شود. منزهى تو که از جانب من سزاوار چنین رفتار باشى چه شگفت‏انگیز است آنچه من در باره خویش به آن گواهى مى‏دهم، و آن کارهاى پنهانیم که خود آن را بر مى‏شمارم. و عجبتر از آن بردبارى تو از من و درنگ کردنت از مؤاخذه سریع من است! و این نه از جهت گرامى بودن من پیش تو است. بلکه از جهت مداراى تو با من و تفضلت بر من است: تا از نافرمانى خشم‏انگیز تو باز ایستم، و خود را از گناهان فرساینده خویش باز دارم. و از جهت آن است که عفو تو از من در نظرت از عقوبتم خوشایندتر است. بلکه من اى معبود من گناهم بیشتر، و آثارم زشت‏تر، و کردارم بدتر، و تهورم در باطل سخت‏تر، و تنبهم در مقام اطاعت تو ضعیف‏تر و آگاهى و مراقبتم نسبت به تهدید تو کمتر از آن است که عیوب خود را براى تو بشمارم. یا بر یاد کردن گناهانم قادر باشم و منظورم از این اعتراف جز آن نیست که از روى طمع در مهربانى تو که صلاح کار گنهکاران در آن است که آزادى گردنهاى خطاکاران به آن است خویش را سرزنش کنم. خدایا و این گردن من است که طوق و بند گناهان آن را باریک کرده. پس بر محمد و آلش رحمت فرست. و به عفو خود آن را آزاد ساز. و این پشت من است که باز خطاها آن را سنگین ساخته، پس بر محمد و آلش رحمت فرست و به انعام خود آن را سبک ساز. اى معبود من، اگر چندان در برابر تو بگریم که پلکهاى هر دو چشمم بیفتد، و اگر چندان صدا به گریه بلند کنم که صوتم قطع شود، و اگر چندان برایت بپا ایستم که هر دو پایم آماس کند، و آنقدر برایت رکوع کنم که استخوانهاى پشتم از هم بپاشد. و آنقدر ترا سجده کنم که چشمهایم از کاسه به درد آید، و در دوره عمر خود خاک زمین بخورم و تا پایان زندگى آب خاکستر آلود بنوشم، و در اثناى این احوال آنقدر ذکر ترا بگویم که زبانم از کار فروماند، سپس از روى شرمندگى از تو چشمم را به آفاق آسمان نگشایم، با این همه سزاوار محو یکى از گناهانم نخواهم بود. و اگر در آن هنگام که مستوجب آمرزشت شوم مرا بیامرزى. و در آن زمان که مستحق عفو تو گردم از من درگذرى، پس همانا که آن آمرزش و عفو در حق من از جهت استحقاق من لازم نیامده، و من از روى سزاوارى شایسته آن نشده‏ام، زیرا جزاى من در اولین بار که ترا عصیان کرده‏ام جهنم بوده و به این جهت اگر مرا عذاب فرمائى در باره من ستمکا نخواهى بود! پس اکنون که مرا به ستارى خود مستور داشته‏اى، و رسوا نکرده‏اى، و به کرم خود با من مدارا کرده‏اى و در عقابم شتاب ننموده‏اى، و به تفضل خود در باره‏ام حکم کرده‏اى، و نعمتت را از من نگردانده‏اى، و احسانت را نسبت به من تیره و آلوده نساخته‏اى پس بر طول تضرع و شدت مسکنت و بدى حالم رحمت آورد. خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست، و مرا از گناهان نگاهدار و به فرمانبردارى وادار و حسن انابت را روزیم کن، و به توبه پاکم ساز، و با نگهدارى خود تأییدم کن، و به عافیت روبراهم نماى، و شیرینى آمرزش را به من بچشان، و مرا رها شده عفو و آزاد گشته رحمت خود قرار ده، و برات ایمنى از خشم خود برایم بنویس، و مرا هم اکنون نه در آینده به آن ایمنى و نشانه‏اى در آن به من معرفى کن که به آسانى آن را دریابم، زیرا که این کار براى تو در جنب قوتت دشوار نیست. و ترا در قدرتت دچار مشکلى نمى‏سازد، و تو بر هر چیز به منتهى درجه قدرت دارى.

17- نیایش، هنگامى که شیطان را بیاد مى‏آورد و از او و دشمنى و مکر او، به خدا پناه مى‏برد (17) وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السّلَامُ إِذَا ذُکِرَ الشّیْطَانُ فَاسْتَعَاذَ مِنْهُ وَ مِنْ عَدَاوَتِهِ وَ کَیْدِهِ:

اللّهُمّ إِنّا نَعُوذُ بِکَ مِنْ نَزَغَاتِ الشّیْطَانِ الرّجِیمِ وَ کَیْدِهِ وَ مَکَایِدِهِ، وَ مِنَ الثّقَةِ بِأَمَانِیّهِ وَ مَوَاعِیدِهِ وَ غُرُورِهِ وَ مَصَایِدِهِ. وَ أَنْ یُطْمِعَ نَفْسَهُ فِی إِضْلَالِنَا عَنْ طَاعَتِکَ، وَ امْتِهَانِنَا بِمَعْصِیَتِکَ، أَوْ أَنْ یَحْسُنَ عِنْدَنَا مَا حَسّنَ لَنَا، أَوْ أَنْ یَثْقُلَ عَلَیْنَا مَا کَرّهَ إِلَیْنَا. اللّهُمّ اخْسَأْهُ عَنّا بِعِبَادَتِکَ، وَ اکْبِتْهُ بِدُءوبِنَا فِی مَحَبّتِکَ، وَ اجْعَلْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ سِتْراً لَا یَهْتِکُهُ، وَ رَدْماً مُصْمِتاً لَا یَفْتُقُهُ. اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ اشْغَلْهُ عَنّا بِبَعْضِ أَعْدَائِکَ، وَ اعْصِمْنَا مِنْهُ بِحُسْنِ رِعَایَتِکَ، وَ اکْفِنَا خَتْرَهُ، وَ وَلّنَا ظَهْرَهُ، وَ اقْطَعْ عَنّا إِثْرَهُ. اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَمْتِعْنَا مِنَ الْهُدَى بِمِثْلِ ضَلَالَتِهِ، وَ زَوّدْنَا مِنَ الْتّقْوَى ضِدّ غَوَایَتِهِ، وَ اسْلُکْ بِنَا مِنَ التّقَى خِلَافَ سَبِیلِهِ مِنَ الرّدَى. اللّهُمّ لَا تَجْعَلْ لَهُ فِی قُلُوبِنَا مَدْخَلًا وَ لَا تُوطِنَنّ لَهُ فِیمَا لَدَیْنَا مَنْزِلًا. اللّهُمّ وَ مَا سَوّلَ لَنَا مِنْ بَاطِلٍ فَعَرّفْنَاهُ، وَ إِذَا عَرّفْتَنَاهُ فَقِنَاهُ، وَ بَصّرْنَا مَا نُکَایِدُهُ بِهِ، وَ أَلْهِمْنَا مَا نُعِدّهُ لَهُ، وَ أَیْقِظْنَا عَنْ سِنَةِ الْغَفْلَةِ بِالرّکُونِ إِلَیْهِ، وَ أَحْسِنْ بِتَوْفِیقِکَ عَوْنَنَا عَلَیْهِ. اللّهُمّ وَ أَشْرِبْ قُلُوبَنَا إِنْکَارَ عَمَلِهِ، وَ الْطُفْ لَنَا فِی نَقْضِ حِیَلِهِ. اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ حَوّلْ سُلْطَانَهُ عَنّا، وَ اقْطَعْ رَجَاءَهُ مِنّا، وَ ادْرَأْهُ عَنِ الْوُلُوعِ بِنَا. اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ آبَاءَنَا وَ أُمّهَاتِنَا وَ أَوْلَادَنَا وَ أَهَالِیَنَا وَ ذَوِی أَرْحَامِنَا وَ قَرَابَاتِنَا وَ جِیرَانَنَا مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِنْهُ فِی حِرْزٍ حَارِزٍ، وَ حِصْنٍ حَافِظٍ، وَ کَهْفٍ مَانِعٍ، وَ أَلْبِسْهُمْ مِنْهُ جُنَناً وَاقِیَةً، وَ أَعْطِهِمْ عَلَیْهِ أَسْلِحَةً مَاضِیَةً. اللّهُمّ وَ اعْمُمْ بِذَلِکَ مَنْ شَهِدَ لَکَ بِالرّبُوبِیّةِ، وَ أَخْلَصَ لَکَ بِالْوَحْدَانِیّةِ، وَ عَادَاهُ لَکَ بِحَقِیقَةِ الْعُبُودِیّةِ، وَ اسْتَظْهَرَ بِکَ عَلَیْهِ فِی مَعْرِفَةِ الْعُلُومِ الرّبّانِیّةِ. اللّهُمّ احْلُلْ مَا عَقَدَ، وَ افْتُقْ مَا رَتَقَ، وَ افْسَخْ مَا دَبّرَ، وَ ثَبّطْهُ إِذَا عَزَمَ، وَ انْقُضْ مَا أَبْرَمَ. اللّهُمّ وَ اهْزِمْ جُنْدَهُ، وَ أَبْطِلْ کَیْدَهُ وَ اهْدِمْ کَهْفَهُ، وَ أَرْغِمْ أَنْفَهُ‏ اللّهُمّ اجْعَلْنَا فِی نَظْمِ أَعْدَائِهِ، وَ اعْزِلْنَا عَنْ عِدَادِ أَوْلِیَائِهِ، لَا نُطِیعُ لَهُ إِذَا اسْتَهْوَانَا، وَ لَا نَسْتَجِیبُ لَهُ إِذَا دَعَانَا، نَأْمُرُ بِمُنَاوَأَتِهِ، مَنْ أَطَاعَ أَمْرَنَا، وَ نَعِظُ عَنْ مُتَابَعَتِهِ مَنِ اتّبَعَ زَجْرَنَا. اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ خَاتَمِ النّبِیّینَ وَ سَیّدِ الْمُرْسَلِینَ وَ عَلَى أَهْلِ بَیْتِهِ الطّیّبِینَ الطّاهِرِینَ، وَ أَعِذْنَا وَ أَهَالِیَنَا وَ إِخْوَانَنَا وَ جَمِیعَ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ مِمّا اسْتَعَذْنَا مِنْهُ، وَ أَجِرْنَا مِمّا اسْتَجَرْنَا بِکَ مِنْ خَوْفِهِ‏ وَ اسْمَعْ لَنَا مَا دَعَوْنَا بِهِ، وَ أَعْطِنَا مَا أَغْفَلْنَاهُ، وَ احْفَظْ لَنَا مَا نَسِینَاهُ، وَ صَیّرْنَا بِذَلِکَ فِی دَرَجَاتِ الصّالِحِینَ وَ مَرَاتِبِ الْمُؤْمِنِینَ، آمِینَ رَبّ الْعَالَمِینَ.

ترجمه : خدایا ما بتو پناه مى‏بریم از وسوسه‏هاى شیطان رجیم، و مکرهاى او، و از اعتماد به هوسهاى باطلش که در دل ما مى‏افکند و وعده‏هایش و فریب و دامهایش و از آنکه در گمراه کردن ما از طریق طاعت تو و استخدام ما در معصیت تو، خود را به طمع اندازد، و یا چیزى که او پیش ما زیبا جلوه داده در نظرمان زیبا آید و یا چیزى را که بما ناپسند نشان داده بر ما گران آید. خدایا او را بوسیله عبادتت از ما بران، و به سبب سعى ما در راه محبتت به خاک ذلت بسر در افکن، و میان ما و او حجابى قرار ده، که آن را ندرد، و سد نیرومندى که آن را نشکافد خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست، و شیطان را بوسیله سرگرمى با بعضى از دشمنانت از ما منصرف ساز، و ما را به حسن رعایت خود، از او نگاهدار، و مکرش را از ما دفع کن، و او را از برابر ما به هزیمت بران و نقش پایش را از حدود ما بزداى. خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست، و ما را از هدایتى که در ثبات و دوام مانند ضلالت او باشد، بهره‏مند ساز، و در مقابل گمراهى او از تقوى توشه ده، و در مسیر عفت و پرهیز، براهى مخالف راه مهلکه‏انگیز او روان ساز. خدایا، براى او در دلهاى ما مدخلى قرار مده و در محیط زندگى ما منزلى فراهم مساز. خدایا، و هر باطلى را که در نظر ما بیاراید، پس آن را بما بشناسان، و چون آن را بما بشناساندى، پس ما را از آن نگاهدار، و ما را براه و رسم فریب دادن شیطان بینا ساز، و به آنچه براى مبارزه با او لازم است ملهم نماى و از خواب غفلتى که از تمایل و اعتماد به او رخ دهد بیدار کن، و بوسیله توفیق خود ما را در مخالفت او نیکو یارى ده. خدایا و انکار کار او را در دلهاى ما بیامیز و مراد ما را در گسستن گره‏هاى نیرنگش آسان برآور. خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست، و تسلط شیطان را از ما بگردان، و امیدش را از ما قطع کن، و او را از حرص به گمراه کردن ما دفع نماى. خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست، و پدران و مادران و فرزندان و عشیره و خویشان و نزدیکان و همسایگان ما را از مردان مؤمن و زنان مؤمنه از شر او در سنگرى محکم و قلعه‏اى رفیع و پناهگاهى منیع قرار ده، و ایشان را براى رفع شر او در زره‏هاى نگاهدارنده‏اى بپوشان و براى مبارزه او سلاح‏هائى بران عطا فرماى. خدایا و این خواهش مرا تعمیم ده در باره هر کس که به پروردگاریت گواهى دهد، و به یگانگیت اخلاص ورزد، و از روى حقیقت عبودیت براى تو با شیطان دشمنى کند، و در معرفت علوم ربانى از جانب تو بر ضد او یارى جوید. خدایا هر گرهى را که شیطان بزند بگسل و آنچه را که فرو بندد بگشاى، و هر تدبیرى را که بیندیشد در هم شکن، و چون عزیمتى کند او را بازدار، و آنچه را که محکم کند نقض فرماى. خدایا سپاهش راشکست ده، و مکرش را باطل ساز، و پناهگاهش را ویران کن و بینیش را به خاک بساى. خدایا ما را در سلک دشمنان او قرار ده، و از شمار دوستانش بر کنار کن، تا چون آهنگ فریب ما کند فرمانش رانبریم و چون ما را بخواند اجابتش نکنیم: هر که را از ما اطاعت کند به دشمنى شیطان فرمان دهیم، و هر که را از نهى و منع ما پیروى کند از متابعتش منع کنیم. خدایا بر محمد خاتم پیغمبران و سرور رسولان، و بر اهل بیت پاکان و پاکیزگانش رحمت فرست، و ما را و همه مؤمنین و مؤمنات را از ذمائمى که از شر آن بتو پناه جستیم پناه ده. و از مخاطرى که از بیم آن از تو زنهار خواستیم زنهار بخش. و آنچه را که بوسیله دعا خواستیم بپذیر، و آنچه را از ذکرش غفلت کردیم بما عطا فرماى، و آنچه را فراموش کردیم براى ما محفوظدار، و ما را به این وسیله به درجات صالحین و مراتب مؤمنین انتقال ده، دعاى ما را اجابت فرماى، اى پروردگار جهانیان.

18- نیایش، هنگامى که خطرى از او مى‏گذشت، یا مطلبى که داشت بزودى بر آورده مى‏شد (18) وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیْهِ السّلَامُ إِذَا دُفِعَ عَنْهُ مَا یَحْذَرُ، أَوْ عُجّلَ لَهُ مَطْلَبُهُ:

اللّهُمّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى حُسْنِ قَضَائِکَ، وَ بِمَا صَرَفْتَ عَنّی مِنْ بَلَائِکَ، فَلَا تَجْعَلْ حَظّی مِنْ رَحْمَتِکَ مَا عَجّلْتَ لِی مِنْ عَافِیَتِکَ فَأَکُونَ قَدْ شَقِیتُ بِمَا أَحْبَبْتُ وَ سَعِدَ غَیْرِی بِمَا کَرِهْتُ. وَ إِنْ یَکُنْ مَا ظَلِلْتُ فِیهِ أَوْ بِتّ فِیهِ مِنْ هَذِهِ الْعَافِیَةِ بَیْنَ یَدَیْ بَلَاءٍ لَا یَنْقَطِعُ وَ وِزْرٍ لَا یَرْتَفِعُ فَقَدّمْ لِی مَا أَخّرْتَ، وَ أَخّرْ عَنّی مَا قَدّمْتَ. فَغَیْرُ کَثِیرٍ مَا عَاقِبَتُهُ الْفَنَاءُ، وَ غَیْرُ قَلِیلٍ مَا عَاقِبَتُهُ الْبَقَاءُ، وَ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ.

ترجمه : خدایا سپاس ترا بر نیکوئى قضایت، و بر آنچه از من بگرداندى از بلایت. پس نصیب مرا از رحمت خود، در این عافیت عاجل و نعمت دنیاى زائل منحصر مساز که بوسیله آنچه دوست دارم بدبخت شوم، و دیگرى به سبب آنچه من ناپسند دارم خوشبخت گردد و در صورتى که آن عافیت که روز را در آن به شب برده یا شب را در آن به روز آورده‏ام مقدمه بلائى دائم و وبالى مستمر باشد، پس آن بلا و وبال را که برایم به تأخیر افکنده‏اى پیش انداز و آن نعمت و عافیت را که پیش انداخته‏اى به تأخیر افکن، زیرا چیزى که پایانش بقا است، کم نیست. و بر محمد و آلش رحمت فرست.

19- نیایش، هنگام طلب باران پس از قحطى و خشکسالى (19) وَ کَانَ مِنْ دُعَائِهِ، عَلَیْهِ السّلَامُ عِنْدَ الِاسْتِسْقَاءِ بَعْدَ الْجَدْبِ:

اللّهُمّ اسْقِنَا الْغَیْثَ، وَ انْشُرْ عَلَیْنَا رَحْمَتَکَ بِغَیْثِکَ الْمُغْدِقِ مِنَ السّحَابِ الْمُنْسَاقِ لِنَبَاتِ أَرْضِکَ الْمُونِقِ فِی جَمِیعِ الْ‏آفَاقِ. وَ امْنُنْ عَلَى عِبَادِکَ بِإِینَاعِ الثّمَرَةِ، وَ أَحْیِ بِلَادَکَ بِبُلُوغِ الزّهَرَةِ، وَ أَشْهِدْ مَلَائِکَتَکَ الْکِرَامَ السّفَرَةَ بِسَقْیٍ مِنْکَ نَافِعٍ، دَائِمٍ غُزْرُهُ، وَاسِعٍ دِرَرُهُ، وَابِلٍ سَرِیعٍ عَاجِلٍ. تُحْیِی بِهِ مَا قَدْ مَاتَ، وَ تَرُدّ بِهِ مَا قَدْ فَاتَ وَ تُخْرِجُ بِهِ مَا هُوَ آتٍ، وَ تُوَسّعُ بِهِ فِی الْأَقْوَاتِ، سَحَاباً مُتَرَاکِماً هَنِیئاً مَرِیئاً طَبَقاً مُجَلْجَلًا، غَیْرَ مُلِثّ‏ٍ وَدْقُهُ، وَ لَا خُلّبٍ بَرْقُهُ. اللّهُمّ اسْقِنَا غَیْثاً مُغِیثاً مَرِیعاً مُمْرِعاً عَرِیضاً وَاسِعاً غَزِیراً، تَرُدّ بِهِ النّهِیضَ، وَ تَجْبُرُ بِهِ الْمَهِیضَ‏ اللّهُمّ اسْقِنَا سَقْیاً تُسِیلُ مِنْهُ الظّرَابَ، وَ تَمْلَأُ مِنْهُ الْجِبَابَ، وَ تُفَجّرُ بِهِ الْأَنْهَارَ، وَ تُنْبِتُ بِهِ الْأَشْجَارَ، وَ تُرْخِصُ بِهِ الْأَسْعَارَ فِی جَمِیعِ الْأَمْصَارِ، وَ تَنْعَشُ بِهِ الْبَهَائِمَ وَ الْخَلْقَ، وَ تُکْمِلُ لَنَا بِهِ طَیّبَاتِ الرّزْقِ، و تُنْبِتُ لَنَا بِهِ الزّرْعَ وَ تُدِرّ بِهِ الضّرْعَ وَ تَزِیدُنَا بِهِ قُوّةً إِلَى قُوّتِنَا. اللّهُمّ لَا تَجْعَلْ ظِلّهُ عَلَیْنَا سَمُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ بَرْدَهُ عَلَیْنَا حُسُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ صَوْبَهُ عَلَیْنَا رُجُوماً، وَ لَا تَجْعَلْ مَاءَهُ عَلَیْنَا أُجَاجاً. اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِ مُحَمّدٍ، وَ ارْزُقْنَا مِنْ بَرَکَاتِ السّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، إِنّکَ عَلَى کُلّ شَی‏ءٍ قَدِیرٌ.

ترجمه : خدایا، ما را بوسیله باران سیراب ساز، و رحمتت را به باران فراوانت از ابرى که براى رویانیدن گیاه زیبا و بهجت‏انگیز در همه آفاق زمینت روان گشته بر ما بگستران و با شکوفا ساختن و مایه بستن شکوفه، سرزمین‏هاى خود را حیاتى تازه بخش، و فرشتگان نویسنده اخبار و آثار را شاهد و ناظر بر سقایت نافعى ساز از لطف خود که مایه بخشندگیش برقرار و فیض بارندگیش دامنه‏دار باشد، تند بارانى که آنچه را که فرو مرده به فیضش زنده کنى، و آنچه را که از دست رفته است باز آرى، و هر آن نعمت را که از مخزن کرمت آمدنى است به خان احسانت بر آرى و در دسترس خلق خود بگذارى و روزها را بوسیله آن بیفزائى، و از آسمان لطفت ابرى را چشم همى داریم که انبوه و فشرده و بى‏خطر و بى‏ضرر و فراگیرنده و خروشنده باشد و بارانش خسته کننده و برقش فریب دهنده نباشد. خدایا ما را از بارانى فریادرس ئ قحط زدا و رویاننده گل و گیاه خرمى بخش صحرا و چمن سرسبز کننده دشت و دمن پهناور و دامنه‏دار و سرشار و مایه‏دار سیراب ساز که بوسیله آن گیاه بپا خاسته را از پژمردگى به خرمى بازارى، و فیض آن را مومیائى شکستگى گیاهان شکسته قرار دهى. خدایا ما را چنان سقایت کن که از برکت آن آب در تل و تپه‏ها به راه اندازى و چاهها را پر آب سازى و نهرها را روان کنى، و درختان را خلعت سبز بپوشانى، و نرخ‏ها را در همه شهرها ارزان نمائى و چهارپایان و خلایق را سرزنده سازى و روزى‏هاى پاکیزه را براى ما کامل گردانى و کشت و زرعمان را برویانى و پستانها را پر شیر کنى و نیروئى بر نیروى ما بیفزائى. خدایا سایه آن ابر را بر ما سموم مساز، و سردیش را بر ما شوم مگردان، و بارانش را بر ما عذاب قرار مده و آبش را در کام ما تلخ و شور مگردان. خدایا بر محمد و آلش رحمت فرست، و برکات آسمانها و زمین را روزى ما ساز. زیرا که تو بر هر چیز کمال قدرت دارى‏