نکاتی در تهیه و تنظیم گزارش کارشناسی

۱ - نظرات کارشناسی الزاما باید در سربرگ های چاپی کارشناس باشد . نام و نام خانوادگی کامل-رشته کارشناسی - شماره پروانه  مواردی است که باید در سربرگ وجود داشته باشد . ذکر صلاحیت های کارشناسی و مدارک تحصیلی کارشناس در سربرگ ضرورتی ندارد .

۲ - در پائین  اوراق سربرگ کارشناسی نیز  باید  مشخصاتی مثل : آدرس کامل پستی - شماره های تلفن همراه و ثابت - آدرس پست الکترونیک - آدرس وبلاگ ( در صورت وجود ) درج گردد

۳ - نظرات کارشناسی هیئتی نیز حتی الامکان در سربرگهای مخصوص هیئت های کارشناسی باشد و از درج نظریه در کاغذ عادی بدون سربرگ هیئتی خودداری شود .

۴ - کلیه سربرگ های کارشناسی اعم از انفرادی یا هیئتی باید آراسته به آرم کانون کارشناسان رسمی دادگستری ( با قید استان مربوطه ) باشد

۵ -  هر کارشناس باید  دفتر اندیکاتور برای درج مکاتبات وارده و صادره  خود داشته باشد .

۶ - نظریه کارشناسی باید شماره و تاریخ و پیوست ( در صورت لزوم ) داشته باشد .

۷ - در نظرات کارشناسی بیش از یک صفحه   ،  شماره  ترتیب صفحات در پائین یا بالای صفحه حتما درج گردد .

۸ - سعی شود  نظرات کارشناسی تایپی باشد و کارشناسان محترمی که هنوز خود را به ابزار و ادوات نگارش و تایپ کامپیوتری مجهز نکرده اند زودتر اقدام کنند .  تایپی بودن متن با استفاده از فونت های مناسب با فاصله گذاری های لازم  از اطراف کاغذ و رعایت سایز فونت مورد استفاده و در مجموع  زیبایی و شکیل بودن و آراستگی  فرم نظریه کارشناسی.... می تواند تاثیرات مثبت در خواننده ایجاد کند و این امر  خود بخود تبلیغی برای کارشناس محسوب می شود .

۹ - در عنوان نظریه کارشناسی باید  نام دادگاه یا شورای حل اختلاف یا اداره یا شرکت و یا شخص حقیقی یا حقوقی که نظریه کارشناسی خود را خطاب به او می نویسید به طور کامل و صحیح درج شود . مثال :

ریاست محترم شعبه  ... دادگاه عمومی شهرستان ....

شورای محترم حل اختلاف حوزه ... شهرستان ....

ریاست محترم دایره حقوقی اداره .....

مدیریت محترم عامل شرکت ....

جناب آقای .....

بطور کلی ادبیات بکاررفته در عنوان نظریه کارشناسی ( و همچنین متن نظریه ) عباراتی توام با احترام باشد . درج عنوان بدون عبارات احترام آمیز دور از فرهنگ اصیل ایرانی است

۱۰ - درج عبارت " سلام علیکم "  یا  "  با سلام و احترام " یا " با تقدیم درود و احترام " در صدر نظریه

۱۱ -  کار  کارشناس ارائه نظریه کارشناسی است و آنچه می نویسد و به دادگاه یا ....  ارائه میدهد  نظریه کارشناسی است نه  گزارش کارشناسی .  عبارت گزارش کارشناسی  چندان با ماهیت وظیفه کارشناسی همخوانی ندارد . گزارش نویسی کار کارشناس نیست  . حتی اگر لازم باشد مقدماتی و شرحی از پرونده و اقدامات نوشته شود در واقع جزئی از نظریه کارشناسی یا مقدمه نظریه کارشناسی است و نمی شود نام گزارش بر آن نهاد  .

۱۲  - چند عبارت پیشنهادی برای شروع نظریه :( بستگی به نوع مخاطب )

=باتقدیم احترام بازگشت به امر کارشناسی محوله  ( به اینجانب  یا  به این هیئت ) در پرونده کلاسه ....

=احتراما در اجرای امر کارشناسی ارجاع شده  ( به اینجانب یا به این هیئت ) در پرونده کلاسه ....

=با احترام بنا به درخواست کتبی شما ....

=با تقدیم احترام بازگشت به نامه شماره ... مورخه ... آن شرکت در مورد  . ...

عبارت بکاررفته در شروع نظریه بسته به شم ادبی کارشناس می تواند از تنوع بسیاری برخوردار باشد .

۱۳  -  پس از عبارت ابتدائی نظریه آنچه ضرورت دارد در پاراگراف اولیه نظریه کارشناسی  آورده شود عبارتند از :  شماره کلاسه پرونده بطور صحیح و کامل  - موضوع کارشناسی بطور خیلی مختصر  -  نام طرفین   -  مشخصات ثبتی و سندی محل مورد نظر    -  تاریخ دادگاه  -  تاریخ  بازدید  -  نام طرفین اصلی حاضر در بازدید  و......( حسب مورد  )

مثال در مورد پرونده های اختلافی اراضی ملی ...:

احتراما در اجرای امر کارشناسی پرونده کلاسه ....... در خصوص  اختلاف بین اداره منابع طبیعی ... و آقای ... در مورد قسمتی از اراضی پلاک .. فرعی از ... اصلی بخش ..  در  اراضی   موسوم به ....شهرستان ... به مساحت ...( هکتار  یا مترمربع ) به استحضار میرسد که پس از حضور در دادگاه در تاریخ ..... و اطلاع از مفاد پرونده و قرار کارشناسی دادگاه محترم ُ طبق هماهنگی قبلی در تاریخ .....در حضور .....  از محل ارائه شده توسط ..... بازدید نموده و  ضمن معاینه فنی زمین و تطبیق مدارک و نقشه ارائه شده در طبیعت و شنیدن اظهارات و دریافت مدارک و مستندات طرفین ُ متعاقبا بررسی های لازم در مورد سوابق امر و جهات فنی موضوع انجام شد و نتیجه بررسی و نظریه کارشناسی  طبق قرار صادره دادگاه محترم به شرح ذیل به استحضار میرسد .

مثال در مورد پرونده های ارزیابی اراضی :

با تقدیم احترام بازگشت به امر کارشناسی محوله در پرونده کلاسه ..... در خصوص ارزیابی یک قطعه زمین مزروعی ( یا باغ و یا تاسیسات کشاورزی   و یا  .... حسب مورد  )   پلاک فرعی ..... از  پلاک   اصلی   ... بخش   ... در   اراضی   .....  واقع در  آدرس ....... مالکیت ..... به مساحت .... به استحضار میرسد که پس از حضور در دادگاه در تاریخ .... در حضور ...... در تاریخ ...... از محل ارائه شده توسط  .... بازدید نموده و ضمن مطابقت مشخصات سند ثبتی شماره .....  با ملک ارائه شده  ،  بررسی لازم در مورد وضعیت و کیفیت ملک مذکور انجام و نتیجه بررسی و نظریه کارشناسی  طبق قرار صادره دادگاه محترم به شرح ذیل تقدیم میگردد  .

۱۴ - درج نام افراد اصلی ذینفع در پرونده که  در بازدید حاضر بوده اند  ضروری است .

۱۵ - اطلاع از مفاد کامل قرار صادر دادگاه و توجه به همه نکات مندرج در آن  ضروری است . کارشناس باید کلیه مواردی که در قرار دادگاه آمده در زمان بازدید و معاینه محل توجه نماید و به دقت در هر مورد اطلاعات لازم را کسب نماید تا در  موقع نگارش نظریه خود مواجه با نقص اطلاعات نگردد . به یاد داشته باشیم که قضات از ما نظر کارشناسی کامل می خواهند .

۱۶ - شرح مختصر و در عین حال کاملی از مشاهداتی که کارشناس در روز بازدید از محل مورد نظر داشته است . این امر برای روشن تر شدن ذهنیت قاضی نسبت به موضوع و اطمینان بیشتر نسبت به نظریه کارشناسی شما مهم است . به یاد داشته باشیم که آنچه که دیده ایم بدون کم و کاست بیاوریم و از دخل و تصرف در واقعیات بپرهیزیم .

۱۷ - شرحی از اقداماتی که در روز معاینه محل و اجرای قرار انجام داده اید .مثال : نقشه خوانی ،تطبیق زمین باسند و نقشه   ، تعیین موقعیت یا مساحی زمین با جی پی اس  ،  ترسیم نقشه یا کروکی   ، معاینه اشجار و نوع محصول ، تهیه پروفیل خاک ، نمونه گیری از خاک و آب و ارسال به آزمایشگاه  ، عکس و فیلم که از محل کارشناسی تهیه نموده اید و ......لازم به ذکر است که نتایجی که از این اقدامات و بررسی های خود گرفته اید و تاثیری که  در رسیدن به نظر کارشناسی شما داشته اند باید در نظریه کارشناسی درج شوند و همه نتایج را  به نظریه کارشناسی خود پیوست نموده و به مرجع ارجاع دهنده   ارائه دهید .

۱۸ - شرح مختصری از سابقه موضوع کارشناسی (  در صورت ضرورت ) این مسئله در نظرات کارشناسی کارشناس اول ضروری است ولی در هیئت های کارشناسی ضرورتی برای تکرار مطلب نیست . به یاد داشته باشیم که قاضی بیش از هرکس مشرف بر پرونده است و تکرار مطالبی که قاضی به خوبی از آنها آگاه است ضرورتی ندارد .

۱۹ - ذکر دلایل فنی  ، مستندات و جهات و مبانی کارشناسی و اینکه از چه راهی و بر اساس چه مبانی به این نظریه رسیده ایم  ضروری است . هرچه مبانی و دلایل قوی تری داشته باشیم هم به قاضی اطمینان بیشتری میدهیم تا حکم عادلانه و صحیح بدهد و هم جلوی ایرادات و بهانه های بعدی  طرفین را گرفته ایم تا موجب  اطاله  دادرسی نشود . ضمنا به این ترتیب  به مرور زمان به عنوان یک کارشناس دقیق و مطمئن در دادگاهها مطرح می شویم .

۲۰ - نظریه کارشناسی باید صریح و  صحیح و مستدل و روشن و بدون ابهام باشد . عبارات دو پهلوئی مثل  :   به نظر میرسد   -  اگر چنین شود  -  در صورتی که  -  و...... نباید در نظر کارشناسی ما جائی داشته باشد . به یاد داشته باشیم که قاضی در قرار خود سوال صریحی را از ما پرسیده و جواب صریحی هم از ما می خواهد . بلاتکلیف گذاشتن قاضی در بین دوراهی اصلا صحیح نیست و دور از شان کارشناسی است . اگر چنانچه مدارک و اطلاعات برای نظریه صریح ناقص است قبلا باید  آنها را از دادگاه بطور کتبی بخواهیم و سپس اقدام به بررسی و ارائه نظریه کارشناسی خود بنمائیم .