راه بهشتی شدن و دور شدن از جهنم

چه اعمالی انجام دهیم تا از بهشتی بودن خود تا حدودی مطمین شویم؟و چه اعمالی انجام دهیم تا از دوزخ دور شویم؟

الف ) اعمالی که بهشت را تضمین می کند . 1) شهادتین اولین سبب وارد شدن به بهشت، شهادت و گواهی حق است که وزن و مقدار آن گواهی، به اندازه وزن آسمان و زمین است، این گواهی که هیچ معبودی به حق نیست مگر خدای یکتا، و هیچ شریکی ندارد و محمد بنده و رسول خداست.
هرکس که این گواهی را بدهد و به ارکان آن عمل نماید و خدا را به یگانگی پرستش کند، وارد بهشت میشود.
عباده بن صامت از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((من قال أشهد أن لا إله إلاَّ الله وحده لا شریک له وأن محمداً عبده ورسوله وأن عیسی عبدالله ورسوله وکلمته ألقاها إلی مریم وروح منه وأن الجنة حق والنار حق، أدخله الله علی ما کان من العمل)). [متفق علیه].
کسی که گواهی دهد: هیچ معبود حقی به جز خدای یگانه نیست، و هیچ همتایی ندارد، و گواهی دهد که محمد بنده و پیامبر خداست، و همچنین گواهی دهد که حضرت عیسی بنده و پیامبر و کلمه خداوند و روحی از طرف خداوند است و بهشت و جهنم حق اند، هر عملی داشته باشد خداوند او را وارد بهشت میکند.
2- استقامت بر طاعت خداوند و رسول
خداوند میفرماید:
إنَّ الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون أولئک أصحاب الجنة خالدین فیها جزاءً بما کانوا یعملون. [احقاف 13].
[آنان که گفتند آفریننده ما خداست و بر این سخن، پایدار و ثابت ماندند، بر آن ها هیچ ترس و بیم و حزن و اندوهی در دنیا و آخرت نخواهد بود].
استقامت؛ یعنی پایدار ماندن بر طاعت خدا و طاعت رسول خدا ، و کسی که استقامت کند وارد بهشت میشود.
ابوهریره از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((کل أمتی یدخلون الجنة إلاَّ من أبی قالوا یا رسول الله ومن یأبی قال: من أطاعنی دخل الجنة ومن عصانی فقد أبی)). [بخاری].
همه امت من وارد بهشت خواهند شد، مگر کسی که خود از وارد شدن به آن امتناع ورزد. سؤال کردند: ای رسول خدا! چه کسی است که از ورود به بهشت امتناع میورزد؟ فرمود: کسی که از من اطاعت کند به بهشت وارد خواهد شد، وکسی که از من نافرمانی کند او همان است که خودش از ورود به بهشت امتناع ورزیده است.
3- شهادت در راه خدا
خداوند در سوره توبه آیه 11 درباره شهادت میفرماید
إِنَّ اللّهَ اشْتَرَی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَیْهِ حَقّاً فِی التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَی بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ وَذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ (111)
خداوند از مومنان، جان ها و اموالشان را خریداری کرده، که (در برابرش) بهشت برای آنان باشد، (به اینگونه که): در راه خدا پیکار می کنند، می کشند و کشته می شوند، این وعده حقی است بر او، که در تورات و انجیل و قرآن ذکر فرموده، و چه کسی از خدا به عهدش وفادارتر است؟! اکنون بشارت باد بر شما، به داد و ستدی که با خدا کرده اید، و این است آن پیروزی بزرگ!
4- تلاوت قرآن
اهل قرآن اهل خدا و افراد خاص او هستند، قرآن سبب ورود آن ها به بهشت میشود.
عبدالله بن عمرو از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((یقال لصاحب القرآن اقرأ وارتق ورتل کما کنت ترتل فی الدنیا فإن منزلتک عند آخر آیة تقرأ بها)). [ترمذی و ابوداود وابن ماجه وصححه اٍلألبانی].
به صاحب قرآن گفته میشود: بخوان و پیش برو و با ترتیل تلاوت کن (قرآن را با قرائت درست و آهنگ خوش بخوان) همان گونه که در دنیا می خواندی؛ زیرا منـزل و جایگاه تو آخرین آیه ای است که آن را تلاوت میکنی.
5- حفظ و شناخت اسماء الحسنی
حفظ کردن نام های نیک خداوند و علم و شناخت نسبت به آن ها یکی از اسباب ورود به بهشت است.
ابوهریره از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((إنَّ لله تسعة وتسعین اسماً، مائة إلا واحداً، من أحصاها دخل الجنة)). [متفق علیه].
خدا نود و نه (99) اسم دارد کسی که آن اسم ها را بشناسد و به مقتضـــای آن ها [و آن چنان که سزاوار است] عمل کند، وارد بهشت میشود.
6- تلاوت بعضی سوره ها
از سخنان رسـول الله (ص) است که بعضی از سوره ها و آیه ها سبب وارد شدن به بهشت میشود؛
أبو أمامه از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((من قرأ آیة الکرسی دبر کل صلاة مکتوبة لم یمنعه من دخول الجنة إلاَّ أن یموت)). [نسایی وطبرانی وابن حبان وصححه الألبانی].
هرکس پس از هر نماز فرض، آیة الکرسی را بخواند، هیچ چیز مانع وارد شدن او به بهشت نمیشود، مگر این که دنیا را وداع گوید.
انَس از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((سورة من القرآن ما هی إلاَّ ثلاثون آیة خاصمت عن صاحبها حتی أدخلته الجنة وهی سورة تبارک)). [طبرانی واحادیث المختارة وحسنه الألبانی].
سوره ای در قرآن وجود دارد که فقط دارای سی آیه است و آن سوره، از کسی که او را بخواند دفاع میکند تا این که او را وارد بهشت مینماید و آن، سوره تبارک (فرقان) می باشد.
از اَنس بن مالک روایت است:
((کان رجل من الأنصار یؤمهم فی مسجد قباء وکان یقرأ قل هو الله أحدفی کل رکعة فسأله رسول الله : ما یحملک أن تقرأ هذه السورة فی کل رکعة؟ فقال: یا رسول الله إنّی أحبها، فقال: إنَّ حبها أدخلک الجنة)). [بخاری معلقاً وترمذی وقال الألبانی حسن صحیح].
مردی از انصار، مردم را در مسجد قُبا امامت میکرد و در هر رکعت سوره قل هو الله أحد(توحید)را می خواند رسول اکرم (ص) از او پرسید: چه چیز تو را وادار میکند تا این سوره را در هر رکعت بخوانی؟ آن مرد در پاسخ گفت: ای رسول خدا! من این سوره را دوست دارم. آن حضرت فرمود: دوست داشتن این سوره تو را به بهشت وارد میکند.
7- تسبیح (سبحان الله گفتن) و تحمید (الحمدالله گفتن) و تهلیل (لا اله الا الله گفتن) و تکبیر (الله اکبر گفتن)
ابن مسعود روایت میکند که رسول اکرم (ص) فرمودند:
((لقیت إبراهیم لیلة أسری بی فقال یا محمد أقرئ أمتک منی السلام وأخبرهم أن الجنة طیبة التربة عذبة الماء وأنها قیعان وأنَّ غراسها سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله أکبر)). [ترمذی وحسنه الألبانی].
در شب معراج ابراهیم (خلیل االله) را دیدم که فرمودند: سلام من را به امت خود برسان و بگو که بهشت، خاکی پاک و تمیز دارد، و آبش شیرین است، و زمینش سفید و هموار است، وکشتزارش گفتن سبحان الله، والحمد لله، ولا إله إلاَّ الله، و الله اکبر میباشد.
از اسباب ورود به بهشت، ذکر خدا پس از هر نماز است:
ابوهریره روایت میکند:
((أنَّ فقراء المهاجرین أتوا رسـول الله (ص) فقالوا ذهب أهل الدثور بالدرجات العلی والنعیم المقیم فقال وما ذاک قالوا: یصلون کما نصلی ویصومـون کما نصوم ویتصدقون ولا نتصدق ویعتقون ولا نعتق فقال رسول الله أفلا أعلمکم شیئا تدرکون به من سبقکم وتسبقون به من بعدکم ولا یکون أحد أفضل منکم إلاَّ من صنع مثل ما صنعتم؟ قالوا بلی یا رسول الله، قال: تسبحون وتکبرون وتحمدون دبر کل صلاة ثلاثا وثلاثین مرة)). [متفق علیه].
فُقرای مهاجرین نزد پیامبرآمدند و گفتند: ثروتمندان با درجات عالی و نعمت های همیشگی رفتند، آن حضرت فرمودند: چگونه ؟ گفتند: نماز میخوانند همچنان که ما نماز میخوانیم، و روزه میگیرند همچنان که ما روز میگیریم، و صدقه میدهند، ولی ما صدقه نمیدهیم، و برده آزاد میکنند، و ما چنین نمیکنیم، آن حضرت فرمود: آیا شما را از چیزی با خبر کنم که به آنان ـ که از شما سبقت گرفته اند ـ برسید؟ و از کسانی که پس از شما میآیند، پیشی بگیرید، و هیچ کس از شما بهتر نباشد، مگر کسی که مانند شما عمل نماید ؟ گفتند: بلی ای رسول خدا! آن حضرت فرمود: در پایان هر نماز 33 بار سبحان الله، و33 بار الله اکبر، و33 بار الحمد لله، بگویید.
8- شهادتین پس از وضو
از دیگر اسباب ورود به بهشت، گفتن شهادتین پس از وضو می باشد
عقبه بن عامر از رسول اکرم (ص) روایت میکند که فرمودند:
((ما من مسلم یتوضأ فیحسن وضوءه ثم یقوم فیصلی رکعتین مقبل علیهما بقلبه ووجهه إلا وجبت له الجنة، قال فقلت ما أجود هذه فإذا قائل بین یدی یقول التی قبلها أجود، فنظرت فإذا عمر قال إنی قد رأیتک جئت آنفا، قال ما منکم من أحد یتوضأ فیبلغ أو فیسبغ الوضوء ثم یقول أشهـد أن لا إله إلا الله وأن محمداً عبد الله ورسوله إلا فتحت له أبواب الجنة الثمانیة یدخل من أیها شاء)). [مسلم].
هر کدام از شما وضو گرفته آن را نیک کامل کند، سپس بگوید: (أشهد أن لا إله إلاَّ الله وحده لا شریک له، وأنَّ محمداً عبده ورسوله) دروازه های هشت گانه بهشت به روی او باز میشود و از هر دری که بخواهد، وارد میشود.
9- گفتن (لا حول ولا قوه إلاَّ بالله)
ازگنجینه های بهشت، گفتن (لا حول ولا قوه إلاَّ بالله) است.
أبو موسی از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((ألا أدلک علی کنـز من کنوز الجنة؟ فقلت بلی یا رسول الله قال: قل: لا حول ولا قوة إلاَّ بالله)). [متفق علیه].
آیا تو را از گنجی از گنج های بهشت با خبر سازم؟ گفتم: بلی ای رسول خدا! فرمود: بگو: (لا حول ولا قوه إلاَّ بالله).
10- دعای سید الاستغفار
رسول اکرم (ص) دعایی را برای طلب مغفرت به سید الاستغفار وصف نموده و آن را عاملی از عوامل ورود به بهشت دانسته است. ای برادر مسلمان! آن را حفظ کن و ورد صبح و شام خود بگردان.
شداد بن اوس از رسول اکرم (ص) روایت میکند که پیامبر اکرم فرمودند:
سید الاستغفار عبارت است از این که بگوید:
((اللهم أنت ربی لا إله إلاَّ أنت، خلقتنی وأنا عبدک وأنا علی عهدک ووعدک ما استطعت، أعوذ بک من شر ما صنعت، أبوء لک بنعمتک علی وأبوء بذنبی فاغفر لی، فإنَّه لا یغفر الذنوب إلاَّ أنت)). [بخاری].
«خداوندا! تو پروردگار من هستی و جز تو معبودی بحق نیست، من بنده تو بوده و تا آنجا که بتوانم بر عهد و وعده توام. از شر کردارم به تو پناه می آورم، به نعمت تو بر خود، و به گناه خود اعتراف می کنم، پس مرا بیامرز، چرا که جز تو کسی گناهان را نمی آمرزد».
هر کس در هنگام روز، این دعا را به طور یقین بگوید و پیش از آغاز شب بمیرد، از اهل بهشت است، و کسی که آن را شب از روی یقین بگوید و پیش از صبح بمیرد، از اهل بهشت است.
11- آموختن علم و دانش در جهت پیشبرد اهداف الهی
کسی که علم و دانشی بیاموزد و آن را صرفاً برای خدا بخواهد، خداوند راه بهشت را بر وی آسان میگرداند.
ابوهریره روایت میکند که رسول اکرم (ص) فرمودند:
((ومن سلک طریقا یلتمس فیه علماً سهل الله له به طریقا إلی الجنة)). [مسلم].
کسی که راهی بپیماید تا علم و دانشی بیاموزد، خداوند راه بهشت را بر وی آسان میگرداند.
12- طلب بهشت و پناه بردن به خدا از جهنم
اگر بهشت را طلب کنی، بهشت به دعای تو آمین میگوید.
أنس از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((من سأل الله الجنة ثلاث مرات قالت الجنة اللهم أدخله الجنة، ومن استجار من النار ثلاث مرات قالت النار اللهم أجره من النار)). [ترمذی ونسایی وابن ماجه وصححه الألبانی].
هرکس سه بار از خدا بهشت را درخواست کند، بهشت میگوید: بارخدایا! او را به بهشت وارد کن و کسی که از آتش دوزخ سه بار به خدا پناه برد، آتش دوزخ میگوید: خدایا! او را از آتش دوزخ پناه ده.
13- نماز
نماز پایه و ستون دین است و خداونـد در هر شبانه روز، پنج نماز بر ما فرض نموده است و محبوبترین عبادت ها نزد خدا نمازهای فرض (نمازهای پنجگانه) می باشد و کسی که فرض های خدا را چنان که امر فرموده انجام دهد، وارد بهشت میشود؛
عباده بن صامت از رسول اکرم (ص) روایت می کند که فرمودند:
((خمس صلوات کتبهن الله علی العباد فمن جاء بهن لم یضیع منهن شیئا استخفافا بحقهن کان له عند الله عهد أن یدخله الجنة، ومن لم یأت بهن فلیس له عند الله عهد، إن شاء عذبه، وإن شاء أدخله الجنة)). [مالک واحمد وابوداود ونسایی وابن ماجه وصححه الألبانی].
خداوند پنج نماز بر بندگان خود نوشته، هرکس این نمازها را ادا نماید و چیزی از حق آن سبک نشمارد تا ضایع نشود، خداوند پیمان بسته است که او را وارد بهشت کند، و کسی که این نمازها را به جای نیاورد خداوند با او عهد و پیمانی ندارد، اگر بخواهد عذابش میدهد، و اگر بخواهد او را وارد بهشت میکند.
14- خواندن نماز صبح و عصر به جماعت
رسول اکرم (ص) نمازهای صبح و عصر را به فضیلت ویژه ای اختصاص داده است و آن را البردین (دو طرف روز یعنی: اول و آخر آن) نامیده است.
ابو موسی اشعری از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((من صلی البردین دخل الجنة)). [متفق علیه].
هر کس که دو نماز صبح و عصر را با جماعت بخواند، وارد بهشت میشود.
15- نمازهای نافله
نمازهای نافله، نواقص نمازهای فرض را جبران میکند خداوند برای کسانی که نوافل را ادا میکنند، خانه ای در بهشت میسازد. پس نمازهای نافله را همیشه به جا آور، و آن ها را فراموش نکن؛ خداوند تو را محفوظ نگه میدارد.
اُم حبیبه روایت میکند که از رسول اکرم (ص) شنیدم که می فرماید:
((ما من عبد مسلم یصلی لله کل یوم ثنتی عشرة رکعـة تطوعا غیر فریضة إلاَّ بنی الله له بیتا فی الجنة، أو إلاَّ بنی له بیت فی الجنة)). [مسلم].
بنده مسلمانی که در هر شبانه روز دوازده رکعت نماز نافله غیر از نمازهای فرض بخواند خداوند برای او خانه ای در بهشت می سازد.
نمازهای نافله: چهار رکعت پیش از نماز ظهر، و دو رکعت پس از آن، دو رکعت پس از نماز مغرب، دو رکعت پس از نماز عشا، و دو رکعت پیش از نماز صبح.
16- نماز سنت وضو
هر فرد مسلمانی که وضو بگیرد و دو رکعت نماز سنـت وضو ـ که پس از وضو گرفتن مستحب است ـ بخواند، در حالی که قلب و رخسار او متوجه خدا باشد، بهشت بر او واجب میشود.
عقبه بن عامر از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((ما من مسلم یتوضأ فیحسن وضوءه ثم یقوم فیصلی رکعتین مقبل علیهما بقلبه ووجهه إلاَّ وجبت له الجنة)). [مسلم].
هر کس وضو را به طور کامل گرفته و دو رکعت نماز بخواند، در حالی که قلب و رخسار او متوجه خدا باشد، بهشت بر وی واجب میگردد.
17 - بیداری در دل شب و عبادت خداوند
باری تعالی درباره آن ها چنین میفرماید:
کانوا قلیلاً من اللیل ما یهجعون وبالأسحار هم یستغفرون17]الذاریات].
[و از شب اندکی را در خواب به سر میبردند و سحرگاهان از درگاه خـدا طلب آمرزش و مغفرت میکردند].
18- ساختن مسجد
اگر مسجدی ساختی یا در ساختن آن سهیم شدی خداوند خانه ای در بهشت برایت میسازد.
عثمان بن عفان از رسول اکرم (ص) شنید:
((من بنی مسجداً لله، بنی الله له فی الجنة مثله)). [متفق علیه].
کسی که برای خدا مسجدی بنا کند، خداوند برایش در بهشت خانه ای مانند آن میسازد.
19- پیروی کردن از موذن هنگام اذان گفتن
پیروی کردن از مؤذن در حال اذان گفتن، باعث ورود به بهشت میشود.
عمر بن خطاب از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((إذا قال المؤذن: الله أکبر الله أکبر، فقال أحدکم: الله أکبر الله أکبر، ثم قال: أشهد أن لا إله إلاَّ الله، قال: أشهد أن لا إله إلاَّ الله، ثم قال: أشهد أن محمداً رسول الله، قال: أشهد أن محمداً رسول الله، ثم قال: حی علی الصلاة، قال: لا حول ولا قوة إلاَّ بالله، ثم قال: حی علی الفلاح، قال: لا حول ولا قوة إلاَّ بالله، ثم قال: الله أکبر الله أکبر، قال: الله أکبر الله أکبر، ثـم قال: لا إله إلاَّ الله، قال: لا إله إلاَّ الله، من قلبه دخل الجنة)). [مسلم].
اگر مؤذن گفت: الله اکبر الله اکبر، و یکی از شما نیز گفت: الله اکبر الله اکبر، سپس گفت: أشهد أن لا إله إلاَّ الله، أشهد أن لا إله إلاَّ اله، و یکی از شما گفت: أشهد أن لا إله إلاَّ الله أشهد أن لا إله إلاَّ الله، سپس گفت: أشهد أنَّ محمداً رسول الله، أشهد أنَّ محمد رسول الله، و یکی از شما گفت: أشهد أنَّ محمداً رسول الله، أشهد أنَّ محمداً رسول الله، سپس گفت: حی علی الصلاه، و یکی از شما گفت: لا حول ولا قوة إلاَّ بالله، سپس گفت: حی علی الفلاح، و یکی از شما گفت: لا حول ولا قوة إلاَّ بالله، سپس گفت: الله اکبر الله اکبر، و یکی از شما گفت: الله اکبر الله اکبر، و[همه این ها را] از قلب خود بگوید، وارد بهشت میشود.
20- نماز جماعت و پر کردن فاصله ها در صفوف نماز
با رفتن به مسجد برای ادای نماز صبح و نمازهای دیگر، خداوند در بهشت برای تو مهمانی و سور برپا میکند.
ابوهریره از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((من غدا إلی المسجد أو راح، أعد الله له فی الجنة نزلاً کلما غدا أو راح)). [متفق علیه].
کسی که هر صبح و شام برای نماز جماعت به مسجد رود، خداوند برای او در بهشت مهمانی فراهم میکند.
اگر شکاف و جای خالی میان نمازگزاران دیدی، آن را بر طرف کن که خداوند در بهشت خانه ای برایت میسازد.
عایشه از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((من سد فرجة فی صف رفعه الله بها درجة، وبنی له بیتاً فی الجنة)). [طبرانی وصححه الألبانی].
کسی که شکافی را در صف نمازگزاران ببندد، خداوند یک درجه او را ترفیع میدهد و بالا میبرد و خانه ای در بهشت برایش میسازد.
21- عمل به دستورات خداوند
اگر خدا را به عنوان معبود، و اسلام را به عنوان دین و آیین، و محمد را به پیامبری پسندیدی، اوامر خدا را به جا آورده و از نواهی او دوری کنی، بهشت بر تو واجب میشود؛
ابوسعید خدری از رسول اکرم (ص) روایت میکند که فرمودند:
((یا أبا سعید من رضی بالله رباً، وبالإسلام دیناً، وبمحمد نبیاً، وجبت له الجنة)). [مسلم].
ای ابوسعید! کسی که خدا را به عنوان معبود، و اسلام را به عنوان دین وآیین، و محمد را به عنوان پیامبر انتخاب نماید، و برآن راضی شود، بهشت برای او واجب میگردد.
22- روزه داری
در بهشت دروازه ای برای روزه داران وجود دارد که نام آن الریان است، و هیچ کس به جز روزه داران، از آن دروازه وارد نمیشود.
سهل بن سعد از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
در بهشت دروازه ای است به نام الریان که روزه داران در روز قیامت از آن به بهشت وارد میشوند، و غیر از آن ها هیچ کس دیگر از آن دروازه داخل نمیشود، گفته میشود: روزه داران کجا هستند؟ پس آن ها بلند شده و غیر از آنها هیچ کس دیگری از آن دروازه وارد بهشت نمیشود، و اگر به آن وارد شدند، آن دروازه بسته میشود و دیگر کسی نمیتواند از آن داخل شود.
23- حج خانه خدا
رکن پنجم اسلام حج خانه خداست که پاداش آن بهشت است.
ابوهریره از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((العمرة إلی العمرة کفارة لما بینهما، والحج المبرور لیس له جزاء إلاَّ الجنة)). [متفق علیه].
عْمره تا عْمره دیگر، کفاره گناهان بین آن دو عمره میباشد، و حج پذیرفته شده و مقبول نزد خدا، هیچ پاداشی جز بهشت ندارد.
24- جهاد در راه خدا
آن چه به این دین مبین مقامی والا و عظیم داده است، جهاد در راه خداست، هرکس در راه خدا جهاد کند تا کلمةالله سربلند و والامقام بماند، بهشت بر او واجب میگردد.
ابوهریره از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((تکفل الله لمن جاهد فی سبیله لا یخرجه إلاَّ الجهاد فی سبیله وتصدیق کلماته بأن یدخله الجنة، أو یرجعه إلی مسکنه الذی خرج منه مع ما نال من أجر أو غنیمة)). [متفق علیه].
خداوند ضامن کسی است که در راه خدا جهاد کند، و ضامن آن کس که برای هیچ چیز جز جهاد در راه خدا و تصدیق کلمات خدا، از خانه اش خارج نشده است، نه برای این که خدا او را [به خاطر جهاد] وارد بهشت کند یا این که او را با آن چه از پاداش یا غنیمت نصیبش شـده است به خانه اش ـ که از آن خارج شده ـ ، بازگرداند.
25- انفاق
خداوند بندگان پرهیزکار خود را که در راه او انفاق میکنند، بسیار ستوده است.
حذیفه از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرتفرمودند:
((من تصدق بصدقة ابتغاء وجه الله خُتٍمَ الله بها دخل الجنة)). [احمد وصححه الألبانی].
هرکس در راه خدا صدقه دهد، و این صدقه پایان و مردن او باشد، خداوند او را به بهشت وارد میکند.
26- قرض مال
از بزرگ ترین اعمال که انسان را به بهشت رهنمون میکند، این است که به برادر مسلمان خود مالی را قرض داده، سپس به او مهلت و فرصت دهد تا از تنگ دستی به توانایی [پرداخت وام و ادای دین] برسد.
حذیفه از رسول اکرم (ص) روایت میکند که رسول اکرم (ص) فرمودند:
((أن رجلاً مات فدخل الجنة، فقیل له: ما کنت تعمل؟ قال: إنی کنت أبایع الناس فکنت أنظر المعسر وأتجوز فی السکة، أو فی النقد فغفر له)). [مسلم].
مردی فوت کرد و به بهشت رفت، به او گفته شد چه کاری میکردی؟ در پاسخ گفت: خرید و فروش میکردم و نگاه میکردم از کسی که تهیدست است، گذشت کرده و چیزی نمیگرفتم، پس خداوند گناهان مرا بخشود.
27- سلام کردن
عبدالله بن سلام از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((أیها الناس: أفشوا السلام، وأطعموا الطعام، وصلوا الأرحام، وصلّوا باللیل والناس نیام، تدخلون الجنة بسلام)).[ترمذی وابن ماجه واحمد وصححه الألبانی].
ای مردم! سلام کردن را در بین خودتان رواج دهید، و به فقیران غذا دهید، و صله رحم کنید، و در دل شب هنگامی که مردم در خواب هستند نماز بخوانید، تا این که بدون حساب وارد بهشت شوید.
28- برداشتن از راه مردم هر چیزی که مردم را رنج و آزار دهد.
ابوهریره روایت میکند که از رسول اکرم (ص) شنیدم میفرمود:
((لقد رأیت رجلاً یتقلب فی الجنة فی شجرة قطعها من ظهر الطریق کانت تؤذی الناس)). [مسلم].
مردی را دیدم که در بهشت غرق درخوشی و لذت بود، آن هم به خاطر برداشتن درختی از سر راه مردم، برای این که از آن در رنج بودند.
29- احسان و نیکی به حیوانات.
همچنین ابوهریره از رسول اکرم (ص) روایت میکند که فرمودند:
((أن رجلاً رأی کلباً یأکل الثری من العطش فأخذ الرجل خفه فجعل یغرف له به حتی أرواه فشکرالله له فأدخله الجنة)). [بخاری].
مردی سگی را دید که از تشنگی خاک میخورد، کفش خود را گرفت و [از چاه] برایش آب کشید تا این که سیراب شد، خداوند او را سپاس گفته به بهشت وارد نمود.
30- خوش اخلاقی و خوش رفتاری.
أبو أمامه از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((أنا زعیم ببیت فی ربض الجنة لم ترک المراء وإن کان محقاً، وببیت فی وسط الجنة لمن ترک الکذب وإن کان مازحاً، وببیت فی أعلی الجنة لمن حسن خلقه)). [ابوداود وصححه الألبانی].
من کفیل و ضامن خانه ای در کنار بهشت هستم برای کسی که جدال و ستیزه را ترک کند، اگر هم حق با او باشد. و ضامن خانه ای در وسط بهشت برای کسی که دروغ را ترک کند اگر هم شوخی میکند. و ضامن خانــه ای در بالای بهشت برای کسی که اخلاق خود را نیک نماید.
31- صدق و راستگویی در گفتار و کردار.
[همچنین] ابن مسعود از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((إنَّ الصدق یهدی إلی البر، وإنَّ البر یهدی إلی الجنة، وإنَّ الرجل لیصدق حتی یکون صدّیقاً، وإنَّ الکذب یهدی إلی الفجور، وإنَّ الفجور یهدی إلی النار، وإنَّ الرجل لیکذب حتی یکتب عند الله کذاباً)). [متفق علیه].
به راستی که صدق و راستگویی، به سوی نیکی و بخشش هدایت میکند، و نیکی و بخشش به سوی بهشت رهبری میکند، و مرد همچنان راست میگوید تا این که نزد خداوند از راستگویان محسوب میشود، و دروغگویی به سوی گنهکاری و تبهکاری هدایت میکند، وگنهکاری و تبهکاری به سوی جهنم، و همچنان مرد دروغ میگوید تا این که نزد خدا از دروغگویان به شمار آید.
32- خودداری از خشم و غضب.
[نیز] ابودرداء روایت میکند که مردی به رسول خدا گفت:
((دلنی علی عمل یدخلنی الجنة: قال: لا تغضب ولک الجنة)). [طبرانی وصححه الألبانی].
به انجام کاری راهنمایی ام کن که مرا به بهشت وارد کند، آن حضرت فرمود: خشم و غضب مکن، به بهشت میروی.
33- عیادت بیمار
ثوبان از رسول خدا روایت میکند که رسول الله فرمودند:
((من عاد مریضاً لم یزل فی خرفة الجنة، قیل یا رسول الله وما خرفة الجنة؟ قال: جناها)). [مسلم].
کسی که به عیادت بیماری برود همچنان در خرفة الجنة است تا وقتی که بازگردد.گفته شد: ای رسول خدا خرفة الجنة یعنی چه؟ فرمود: میوه های تازه چیده شده بهشت.
34- نرمی و آسان گرفتن در خرید و فروش.
عثمان بن عفان از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((أدخل الله الجنة رجلاً کان سهلاً قاضیاً ومقتضیاً وبائعاً ومشتریاً)). [احمد والنسایی وحسنه الألبانی وقال احمد شاکر إسناده صحیح].
خداوند مردی را به بهشت وارد کرد که در خرید و فروش، و در داد و ستد (دادن و گرفتن) آسان میگرفت.
35- سخن از رحمت و خشنودی خداوند.
أبوهریره از رسول خدا روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((إنَّ العبد لیتکلم بالکلمة من رضوان الله لا یلقی لها بالاً یرفع الله بها درجات، وإنَّ العبد لیتکلم بالکلمة من سخط الله لا یلقی لها بالاً یهوی بها فی جهنم)). [بخاری].
بنده یک کلمه در جهت رضوان و خشنودی خدا سخن میگوید و هیچ اعتنایی به پاداش و ثواب آن نمیکند، خدا درجات او را بلند و رفیع قرار میدهد، و بنده یک کلمه در جهت غضب و ناخشنودی خدا سخن میگوید و به کیفر و گناه آن هیچ توجهی ندارد، خدا او را به آخرین نقطه جهنم وارد میکند.
36- تربیت و سرپرستی دختران و یتیمان
بهترین منازل بهشت، منزل مسلمانی است که در بهشت همسایه رسول خدا است. و تربیت و سرپرستی دختران و یتیمان است که باعث همسایگی رسول خدا در بهشت میشود.
أنس از رسول خدا روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((من عال جاریتین حتی تبلغا جاء یوم القیامة أنا وهو، وضم أصابعه)). [مسلم].
هر کس دو دختر را سرپرستی کند تا وقتی که به سن بلوغ برسند، در روز قیامت، من و او مانند این دو هستیم، سپس دو انگشت خود را به هم چسباند.
[همچنین] از سهل بن سعد روایت است که رسول اکرم (ص) فرمودند:
((أنا وکافل الیتیم فی الجنة هکذا، وقال بإصبعیه السبابة والوسطی وفرّج بینهما)). [بخاری].
من و سرپرست یتیم در بهشت در کنار هم چنین هستیم و به انگشت شهادت و وسطی خود اشاره کرد و آن دو را از هم جدا نمود.
37- اطاعت از پدر و مادر
اطاعت از پدر و مادر، یا اطاعت از یکی از آنها باعث ورود به بهشت میشود.
ابوهریره میگوید از رسول اکرم (ص) شنیدم که سه بار فرمود:
((رغم أنفه، ثم رغم أنفه، ثم رغم أنفه، قیل: من یا رسول الله؟ قال: من أدرک والدیه عند الکبر أحدهما، أو کلیهما ثم لم یدخل الجنة)). [مسلم].
بینی او به خاک مالیده شد. گفته شد: چه کسی ای رسول خدا؟ فرمود: کسی که پدر و مادر یا یکی از آنها را در وقت پیری درک کند ولی به بهشت وارد نشود؛ یعنی، اطاعت از آن ها سبب وارد شدن او به بهشت نشود.
[همچنین] ابودرداء میگوید از رسول اکرم (ص) شنیدم که میفرمود:
((الوالد أوسط أبواب الجنة، فإن شئت فأضع ذلک الباب أو احفظه)). [ترمذی وابن ماجه واحمد وصححه الألبانی].
پدر دروازه میانی بهشت است، پس اگر خواستی آن دروازه را ضایع کن و یا حفظ نما یعنی، با اطاعت از پدر آن دروازه حفظ، و با نافرمانی او، آن دروازه ضایع میشود.
مردی خواست به جهاد رود، نزد پیامبرآمد، آن حضرت فرمود:
((هل لک من أم؟ قال: نعم، قال: فالزمها فإنَّ الجنة تحت رجلیها)). [احمد ونسایی وابن ماجه وقال الألبانی حسن صحیح].
آیا مادر داری( یعنی مادرت زنده است)؟ آن مرد در جواب گفت: بلی حضرت فرمود: مادرت را سرپرستی کن که بهشت زیر پاهای اوست.
38 – حفظ زبان و شرمگاه
بزرگ ترین چیزی که انسان باید آن را حفظ نماید، زبان و شرمگاه است، و هرکس که آن دو را نگه دارد، رسول اکرم (ص) بهشت را برایش ضامن شده است.
سهل بن سعد از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((من یضمن لی ما بین لحییه وما بین رجلیه أضمن له الجنة)). [بخاری].
هر کس بین دو لب خود؛ یعنی زبان، و بین دو پای خود؛ یعنی شرمگاهش را ضامن شود، من بهشت را برای او ضمانت میکنم.
39- پاک کردن دل از حسد کینه
حسد و کینه مرض هایی است که انسان را از خداوند دور میکند و رسول اکرم (ص) مردی را توصیف نمود که به سبب این که سینه اش از کینه و حسد پاک بود، به بهشت وارد شده بود.
أنس بن مالک ، وصف آن مرد را در داستانی روایت کرده است که گفت:
((فقال یطلع علیکم الآن رجل من أهل الجنة، فطلع رجل من الأنصار تنطف لحیته من وضوئه، قد تعلق نعلیه فی یده الشمال، فلما کان الغد قال النبی مثل ذلک، فطلع ذلک الرجل مثل المرة الأولی، فلما کان الیوم الثالث قال النبی مثل مقالته أیضاً، فطلع ذلک الرجل علی مثل حاله الأولی، فلما قام النبی تبعه عبدالله بن عمرو بن العاص فقال: إنی لاحیت أبی فأقسمت أن لا أدخل علیه ثلاثاً فإن رأیت أن تؤوینی إلیک حتی تمضی فعلت، قال: نعم قال أنس: وکان عبد الله یحدث أنَه بات معه تلک اللیالی الثلاث فلم یره یقوم من اللیل شیئاً غیر أنَه إذا تعار وتقلب علی فراشه ذکر الله عز وجل وکبر حتی یقوم لصلاة الفجر، قال عبدالله غیر أنی لم أسمعه یقول إلاَّ خیراً فلما مضت الثلاث لیال وکدت أن احتقر عمله قلت یا عبدالله إنی لم یکن بینی وبین أبی غضب ولا هجر ثم، ولکن سمعت رسول الله یقول لک ثلاث مرار یطلع علیکم الآن رجل من أهل الجنة فطلعت أنت الثلاث مرار فأردت أن آوی إلیک لأنظر ما عملک فاقتدی به، فلم أرک تعمل کثیر عمل فما الذی بلغ بک ما قال رسول الله فقال: ما هو إلاَّ ما رأیت، قال فلما ولیتُ دعانی فقال: ما هو إلاَّ ما رأیت غیر أنی لا أجد فی نفسی لأحد من المسلمین غشاً ولا أحسد أحداً علی خیر أعطاه الله إیاه، فقال عبدالله هذه التی بلغت بک وهی التی لا نطیق)). [احمد ونسایی وصححه الألبانی].
هنگامی که ما رو به روی رسول اکرم (ص) نشسته بودیم، آن حضرت فرمود: هم اکنون مردی از اهل بهشت بر شما وارد میشود. مردی از انصار وارد شد در حالی که آب وضو از ریشش میچکید و دو لنگه پا افزار خود را در دست چپ داشت. رسول اکرم (ص) سه روز این جمله را (اکنون مردی از اهل بهشت بر شما وارد می شود) در باره آن مرد تکرار میکردند و روز سوم، عبدالله بن عمرو بن عاصآن مرد را دنبال کرد و نزد او نشست تا ببیند آن مرد چه میکند پس از سه روز نزد او نشستن، عبدالله سبب وارد شدن به بهشت را از آن مرد پرسید، مرد در پاسخ گفت: من هیچ حقـد و کینه ای بر مسلمانی در سینه ام راه نمیدهم، و بر آن خیر و نعمتی که خدا به او عطا فرموده حسد نمیورزم، عبدالله گفت: این همان سبب است که تو را به این منزلت رسانده است، و این همان چیزی است که ما طاقت آن را نداریم.
40- صبر
برادر مسلمان! خداوند تبارک و تعالی میفرماید:
إنّما یوفی الصابرون أجرهم بغیر حساب ]الزمر -10[
[خدا صابران را به حد کامل و بدون حساب پاداش خواهد داد].
صبر علامت و نشانه ای است از نشانه های ایمان بنده به خدا، و نزدیک بودن او به خدای متعال. هرکس بر مْردن محبوب خود، از پسر و برادر و غیر اینها صبر کند، وارد بهشت میشود.
ابوهریرهدر حدیث قدسی از رسول اکرم (ص) روایت میکند که خداوند فرمود:
((قال یقول الله تعالی ما لعبدی المؤمن عندی جزاء إذا قبضت صفیه من أهل الدنیا ثم احتسبه إلاَّ الجنة)). [بخاری].
پاداش بنده مؤمن من آن است که اگر بر هر چیز گران بها و همدم و دوست او را از دنیا گرفتم صبر کرد، پاداش او بهشت است.
ابوموسی اشعری از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((إذا مات ولد العبد قال الله لملائکته: قبضتم ولد عبدی؟ فیقولون نعم، فیقول: قبضتم ثمرة فؤاده، فیقولون نعم، فیقول: ماذا قال عبدی؟ فیقولون: حمدک واسترجع، فیقول الله: ابنوا لعبدی بیتاً فی الجنة وسموه بیت الحمد)). [ترمذی وحسنه الألبانی].
اگر پسر بنده بمیرد، خداوند خطاب به فرشتگان میفرماید: پسر بنده ام را قبض روح کردید؟ فرشتگان در جواب میگویند: بلی! خداونـد میفرماید: میوه دل بنده ام را قبض روح کردید؟ فرشتگان میگویند: بلی! خداوند میفرماید: بنده من چه گفت؟ فرشتگان میگویند: تو را سپاس گفت و به تو رجوع کرد، خداوند میفرماید: در بهشت خانه ای برای بنده من بسازید و آن را خانه حمد و سپاس بنامید.
هر کس که چشمش را از دست بدهد و بر آن صبر کند، وارد بهشت میشود. أنس میگوید:
از رسول اکرم (ص) شنیدم که میفرماید:
((إن الله قال إذا ابتلیت عبدی بحبیبتیه فصبر، عوضته منهما الجنة، یرید عینیه)). [بخاری].
خداوند در حدیث قدسی میفرماید: اگر دو چشمان بنده ام را نابینا کردم و صبر نمود، به جای آن دو، بهشت به او خواهم داد.
41- ترک گدایی
هر کس که دست از سؤال و پرسش مردم بکشد، رسول خدا بهشت را برای وی ضامن شده است.
ثوبان از رسول اکرم (ص) روایت میکند که فرمودند:
((من تکفل لی أن لا یسأل شیئاً، أتکفل له بالجنة)) [احمد ونسایی وابن ماجه و ابوداود وحسنه الألبانی].
هر کس ضامن شود که از مردم چیزی ( مال و ) نخواهد، من بهشت را برای وی ضمانت میکنم.
42- دفاع از مال
مردی که از مال خود دفاع میکند و در آن حال کشته شود، وارد بهشت میشود.
عبدالله بن عمر از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((من قتل دون ماله مظلوماً، فله الجنة)). [نسایی وصححه الألبانی].
کسی که از مال خود دفاع کند و مظلومانه کشته شود، به بهشت میرود.
43- همراهی با جماعت مسلمانان
همراهی با جماعت مسلمانان که به قرآن و سنت پیامبر چنگ میزنند، باعث میشود که تو را به وسط بهشت وارد کند.
عمراز رسول اکرم (ص)روایت میکند که آن حضرت فرمودند:
((علیکم بالجماعة وإیاکم والفرقة، فإنَّ الشیطان مع الواحد، وهو من الاثنین أبعد، من أراد بحبوحة الجنة، فیلزم الجماعة)). [ترمذی وصححه الألبانی].
بر شما لازم است که به جماعت و گروه مسلمانان بپیوندید و از تفرقه دوری کنید؛ زیرا شیطان با یک نفر است، و از دو نفر دور است. کسی که وسط و میانه بهشت را میخواهد، به گروه مسلمانان بپیوندد.
44- حاکم و فرمانروای عادل – مرد مهربان و نرم دل – مرد پاکدامن دارای فرزندان زیاد
حاکم و فرمانروای عادل و مرد مهربان و نرم دل و مرد پرهیزکار و پاک دامن که فرزندان بسیاری دارد، از اهل بهشت است.
عیاض بن حمار از رسول اکرم (ص) روایت میکند که فرمودند:
((أهل الجنة ثلاثة: ذو سلطان مقسط متصدق موفق، ورجل رحیم رقیق القلب لکل ذی قربی ومسلم، وعفیف متعفف ذو عیال)). [مسلم].
سه نفر اهل بهشتند: فرمانروای عادل و صدقه دهنده موفق و کامروا، مرد مهربان و نرم دل بر هر قوم و خویش و مسلمان، و پرهیزکار پاک دامن که دارای فرزندان بسیار است.
45 –قاضی عادل
قاضی که بین مردم با عدل و عدالت حکم میکند، از اهل بهشت است. بریده از رسول اکرم (ص) روایت میکند که آن حضرت فرمود:
((القضاة ثلاثة: اثنان فی النار و واحد فی الجنة، رجل علم الحق فقضی به فهو فی الجنة، و رجل قضی للناس علی جهل فهو فی النار، و رجل جار فی الحکم فهو فی النار)).[الأربعة وحاکم وصححه الألبانی].
قاضیها سه تا هستند، دو قاضی در آتش جهنم، و یک قاضی در بهشت. مردی که حق را بداند و به حق قضاوت کند، در بهشت است. مردی که با جهل و نادانی بین مردم قضاوت کند، در آتش جهنم است، و مردی که حق را بداند ولی در حکم و قضاوت ظلم و ستم کند، در آتش جهنم است.
ب ) اعمالی که انسان را جهنمی می کند
1 . کفر
خداوند در آیه‌ی 39 سوره‌ی بقره می‌فرماید: "و کسانی که کافر شدند و آیات ما را تکذیب کردند اهل جهنمند و در آن جاودان خواهند بود".
اما چه کسانی کافرند؟ در رساله آیت الله مکارم شیرازی آمده: کافر یعنی کسی که خدا یا پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) را قبول ندارد یا برای خدا شریکی قرار می‌دهد هر چند به یکی از ادیان مانند یهود و نصاری ایمان داشته باشد. (البته خدا در آیه‌ی 62 سوره‌ی بقره می‌فرماید: "هر یک از مسلمانان و مسیحیان و صابئین (و یهودیان) که از روی حقیقت به خدا و روز قیامت ایمان آورد و نیکوکاری پیشه کند پس پاداش ان‌ها نزد پروردگارشان محفوظ است. نه ترسی بر ایشان است و نه اندوهگین شوند" اما اگر اهل کتاب اسم اسلام را بشنوند که پیامبرانشان را تصدیق کرده و ادعا کرده که آخرین و کامل‌ترین دین است و درباره اسلام تحقیق نکنند آن وقت آن‌ها کافرند) در ادامه رساله آیت الله مکارم شیرازی آمده: کسی که ضروری دین اسلام یعنی چیزی را که همه مسلمانان می‌دانند مثل معاد و واجب بودن نماز و روزه و... را منکر شود چنانچه ضروری بودنان را بداند کافر است.
هر کس مومنی را به عمد بکشد مجازات او جهنم است که در آن جاودان خواهد بود و خشم و لعنت خدا بر اوست و عذاب شدیدی برای او مهیاست
هرگاه کسی به خدا یا پیامبر(صلی الله علیه و آله) یا یکی از معصومین(علیه‌السلام) ناسزا بگوید یا این که دشمنی داشته باشد کافر است.
کسانی که در حق حضرت علی(علیه‌السلام) و یا سایر امامان(علیه‌السلام) غلو کند یعنیان بزرگواران را خدا بداند یا صفات خدایی برای آن‌ها قائل شود کافر است.
کسانی که عقیده به وحدت وجود دارند یعنی می‌گویند در عالم هستی یک وجود بیشتر نیست و آن خداست و همه‌ی موجودات عین خدا هستند و کسانی که معتقدند خدا در انسان یا موجود دیگری حلول کرده و بایان یکی شده یا خدا را جسم بدانند بنا بر احتیاط واجب کافرند.
2 . شرک
عده‌ای نیز هستند که از ریشه به یگانگی خدا ایمان نیاورده‌اند و مسیر شرک و کفر را پیموده‌اند آنها هم صلاحیت حساب و کتاب و رسیدگی به اعمال را ندارند و بی حساب وارد جهنم می‌شوند.
چنانکه در روایتی «شیخ صدوق (ره)» در روایتی از پیامبر (ص) می‌آورد:
"خداوند متعال همه خلایق را محاسبه می‌کند، مگر کسی که به خدا شرک آورد پس او را بدون حساب به سوی جهنم برند.»(مجلسی، محمد باقر،‌ حق الیقین، ج دوم، تهران، انتشارات جاویدان بی تا، ص 303. )
«چرا که شرط قبولی اعمال اعتقاد به اصل توحید است و بدون آن هیچ عملی پذیرفته نیست. "شرک" آتش سوزانی است که شجره اعمال آدمی را می‌سوزاند. شرک صاعقه‌ای است که تمام محصول زندگی او را به آتش می‌کشد و همچون طوفانی است که اعمال آدمی را متلاشی می‌سازد و با خود می‌برد.»
3 . نفاق
خدا به مردان و زنان منافق و کافران وعده آتش جهنمی داده که در آن جاودان خواهند بود (سوره‌ی توبه آیه 68) جالب است که خدا در این آیه منافقان و کافران را در کنار هم آورده! و به آن‌ها وعده جاودانگی در جهنم داده! و خدا هرگز خلف وعده نمی‌کند! حال سوالی که مطرح می‌شود این است که منافقان چه کسانی هستند؟ خداوند در برخی آیات دیگر منافقان را این‌گونه معرفی می‌کند که: با زبان می‌گویند ایمان آوردیم اما قلبا با شیطان هستند و مؤمنان را مسخره می‌کنند و مردم را به بدی امر می‌کنند و از خوبی باز می‌دارند.
4 . قتل
هر کس مو منی را به عمد بکشد مجازات او جهنم است که در آن جاودان خواهد بود و خشم و لعنت خدا بر اوست و عذاب شدیدی برای او مهیاست (سوره‌ی نساء آیه ی 93) و خدا در آیه‌ی 92 همین سوره می‌فرماید: "هیچ مؤمنی مؤمن دیگر را به عمد نمی‌کشد و اگر کسی، کسی را به خطا کشت (مثلاً حوادث رانندگی) باید برای جبران بنده‌ی مؤمنی را آزاد کند و دیه را هم بپردازد مگر این که آن را ببخشند".
5 . زنا
گناهی که متأسفانه در زمان ما رایج شده و زشتی این گناه از بین رفته. خداوند در آیه 68 و 69 سوره فرقان در ادامه بیان ویژگی‌های مؤمنان می‌فرماید: "و هرگز زنا نمی‌کنند که هر کس چنین کند کیفر گناهش را خواهد دید عذابش در روز قیامت مضاعف می‌شود و با ذلت و خاری در جهنم جاودان خواهد ماند". و همچنین خدا در مجازات قاتلان به اولیای دم گفته اگر قاتل را ببخشید برای شما بهتر است اما در مجازات زناکاران در سوره‌ی نور آیه 2 می‌فرماید: "اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید به آن‌ها رحم نکنید"!
6 . ارتداد
و هر کس از شما که از دین خود برگردد و کافر از دنیا برود تمام اعمالش در دنیا و آخرت از بین رفته است. چنین افرادی اهل جهنمند و در آن جاودان خواهند بود (سوره بقره آیه 217).
گناهان کوچک و بزرگ در آغاز یک عمل است سپس تبدیل به حالت می‌شود و با ادامه و اصرار شکل ملکه به خود می‌گیرد و هنگامی که به اوج شدت خود برسد تمام وجود انسان را به رنگ گناه در می‌آورد و عین وجود انسان می‌شود در این هنگام هیچ پند موعظه و راهنمایی راهنمایان در وجود او اثر نخواهد کرد و در حقیقت با دست خود (گناه را) قلب ماهیت خویش کرده است
7 . ربا
و اگر کسی اندرزی از جانب پروردگارش به او رسد و از رباخواری دست بردارد خدا از گذشته او درگذرد و کار او به (عفو) خدا واگذار می‌شود و کسانی که دست نکشند اهل جهنمند و در آن جاودان خواهند بود (آیه 275 سوره بقره).
خداوند در جایی دیگر از قرآن فرموده ربا به منزله جنگ با خدا و رسولش است و در حدیثی از یکی از معصومین آمده که گناه ربا از گناه زنای انسان با مادرش در مسجدالحرام بیشتر است.
8 . همدستی و همکاری با دشمنان اسلام
خداوند در آیه 80 سوره مائده می‌فرماید: "بسیاری از آن‌ها را خواهی دید که کافران را دوست و تکیه گاه خود قرار می‌دهند. ذخیره‌ای که برای خود پیش می‌فرستند غضب خداست و آن بسیار بد ذخیره ایست و آن‌ها در عذاب جاودان خواهند بود".
9 . ملکه شدن گناه
آری هر کس کار زشتی انجام دهد و کردار بدش به او احاطه پیدا کند، چنین افرادی اهل جهنمند و در آن جاودان خواهند شد (سوره بقره آیه 81)
اما این که گناه کسی برای کسی ملکه شود یعنی چه؟ در تفسیر این آیه (در کتاب تفسیر نمونه) آمده که: گناهان کوچک و بزرگ در آغاز یک عمل است سپس تبدیل به حالت می‌شود و با ادامه و اصرار شکل ملکه به خود می‌گیرد و هنگامی که به اوج شدت خود برسد تمام وجود انسان را به رنگ گناه در می‌آورد و عین وجود انسان می‌شود در این هنگام هیچ پند موعظه و راهنمایی راهنمایان در وجود او اثر نخواهد کرد و در حقیقت با دست خود (گناه را) قلب ماهیت خویش کرده است.
*** نکته مهم :
وجوب بهشت و جهنم، وجوب مشروط است.
یعنی گرچه مقتضِی بهشت رفتن و یا جهنمی شدن را محقَّق شده اما فعلیت یافتن بهشت و جهنم بر آنان در آخرت، مشروط است به عدم مانع؛ یعنی به‌شرطی او به بهشت می‌رود که مانعی برای بهشت رفتنش نباشد و به شرطی جهنم می‌رود که مانعی برای رفتنش به جهنم نباشد.
برخی گناهان، مانع بهشت رفتن هستند. بسا کسی در زمانی با انجام اعمالی که بهشت را بر او واجب می‌کند بهشتی باشد اما در زمانی دیگر همان اعمال را با انجام برخی گناهان حبط کند و بهشت خود را بین ببرد و جهنم را با آن گناهانش واجب سازد.
برخی از صحابه در بیعت رضوان، رضایت خدا را برای خود محقق کرده و بهشت را بر خود واجب کرده بودند[1] اما بعدها بعضی از آنان مانند طلحه و زبیر در جنگ جمل در مقابل امیرالمومنین(علیه‌السلام) که معیار حق و حقانیت بود[2] ایستادند و بسیاری را به کشتن دادند و خودشان هم کشته شدند و «وجبت لهم النار» شدند.[3]
وجوب جهنم نیز مشروط به عدم توبه است چون توبه و انجام برخی اعمال خیر، مانع جهنمی شدن است. حال، اگر فردی پس از انجام گناهانی که جهنم را بر او واجب می‌کرده توبه حقیقی نماید در این صورت این وجوب جهنمش از بین خواهد رفت چون گناه او با توبه حقیقی بخشیده و محو خواهد شد و دیگر در پرونده اعمال وی، گناهی نخواهد بود تا وجوب جهنم را در پی داشته باشد.
زهیر بن قین در زمان خلافت امیرالمومنین(علیه‌السلام) از مخالفان حضرت و از عثمانیان و طرفداران معاویه بود ولی همو در کربلا در رکاب امام حسین(علیه‌السلام) به فیض عظمای شهادت نائل شد و ستاره درخشان ولایت‌مداری گشت. حرّ بن یزید ریاحی که او نیز با یک توبه، خود را از قعر جهنم به دروازه بهشت رساند و بهشتی شد.
نتیجه: در واقع به این وجوب، وجوب حالی نیز می‌توان گفت زیرا ملاک، زمان حالِ افراد است بنابراین اگر شخصی در زمان حال، برای خود اعمالی جمع کرده که بهشت را بر او واجب کرده است همو اگر بعدا آن اعمال را با گناهانش حبط کند وجوب بهشتش را از بین می‌برد و خود را مهیای رفتن به جهنم می‌کند.