راهنمای ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی

از نظر قانون‌گذار و دولت، اظهارنامه مهم‌ترین سند مالی کسب و کار در طول یک سال مالی است؛ به نحوی‌که اعطای هر گونه معافیت یا استفاده از مزایای نرخ صفر مالیاتی، بخشودگی و یا مشوق‌های شغلی به شرط ارائه اظهارنامه مالیاتی یا اظهارنامه عملکرد است و در صورت ارائه ندادن آن، مؤدی علی‌رغم عدم بهره‌مندی از مزایای شغلی، مشمول جریمه‌های غیرقابل بخشودگی و مجازات می‌شود. به سبب اهمیت این موضوع، همچون تمام اسناد مالی و محزری، اطلاعات ابرازی در اظهارنامه نیز قطعی و مشمول تبعات قانونی و مسئولیت ارسال آن به عهده شما می‌باشد. هم‌اکنون با بیان این مقدمه و واقف شدن به اهمیت ارائه اظهارنامه، به تشریح چگونگی و جزئیات آخرین قوانین مربوط به تغییرات طبقه‌بندی اشخاص حقیقی گروه اول، دوم و سوم و راهنمای ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی می‌پردازیم.

ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی در دفاتر پیشخوان دولت

آیا ارسال اظهارنامه در دفاتر پیشخوان دولت اقدامی صحیح است؟ برای پاسخ به این پرسش، ابتدا باید بررسی کنیم که آیا شما برای درمان بیماری به عطاری مراجعه می‌کنید یا به پزشک؟ آیا آگاهی از تغییرات یا تجربیات مربوطه برای شما اهمیت دارد؟ متأسفانه در سالهای اخیر در سازمان امور مالیاتی شاهد این هستیم که عددی به اشتباه یا طبقه‌بندی نادرست اقلام سود و زیان توسط متصدی دفتر پیشخوان دولت یا کافی‌ نت ثبت شده است و از طرفی طبق نظر قانون‌گذار، ثبت الکترونیکی اظهارنامه همچون امضای شما در دفتر اسناد رسمی است، به این معنی که شما در سلامت کامل عهده‌دار تمام اطلاعات ارسال شده و مبلغ مالیات ابرازی هستید و اگر عددی به اشتباه ثبت یا طبقه‌بندی شده باشد، این گمان را به ذهن متبادر می‌کند که شما قصد کتمان حقیقت یا گمراهی مسئول رسیدگی‌کننده را دارید.

اشخاص مشمول تبصره ماده 100

هرساله سازمان امور مالیاتی به منظور تسهیل و تسریع وصول مالیات از مؤدیان و با توجه کمتر شدن حجم فعالیت مسئولین رسیدگی‌کننده، تسهیلاتی تحت عنوان تبصره ماده 100 برای مؤدیان یا اشخاص حقیقی گروه دوم و گروه سوم قائل می‌شود تا با پرداخت مالیات مبتنی بر توافق، اشخاص را به گزارشگری هر چه بهتر و سریع‌تر ترغیب نماید که برای اشخاص مشمول تبصره ماده 100 به عنوان یک مطلوب به شمار می‌رود، و در نظر داشته باشید در صورتی که مودی گروه اول باشید یا اولین سال فعالیت شما باشد و یا دستگاه کارتخوان متصل به شبکه بانکی را در پرونده خود ثبت نکرده باشید یا فروش یا خدمات ارائه شده توسط شما بیشتر از مبلغ ابلاغ شده باشد، امکان استفاده از توافق تبصره ماده 100 را ندارید.

راهنمای پر کردن اظهارنامه اشخاص حقیقی

با توجه به تغییرات تورمی که در چند سال اخیر مشهود بوده، سازمان امور مالیاتی 3 شرط‌ را برای قرار گرفتن مؤدی در گروه اول یا دوم در نظر گرفته است که می‌توان به‌عنوان راهنمای پر کردن اظهارنامه اشخاص حقیقی یا مشاغل از آن استفاده کرد.

1- جمع فروش به اضافه ارائه خدمات در آخرین اظهارنامه‌ بیشتر از پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان باشد.

۲- مجموع فروش به اضافه درآمد حاصل از خدمات در سال ۱۴۰۰ بیشتر از پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان باشد.

۳- آخرین درآمد قطعی شدن بیشتر از پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان باشد، البته این در صورتی است که سازمان امور مالیاتی هم درآمد قطعی شدن را تا قبل از پایان دی ماه به مؤدی ابلاغ کند.

 حال اگر هر یک از این ۳ شرط را داشته باشیم، مؤدی گروه اول محسوب می‌شویم و موظفیم گزارش موجودی مواد و کالا، اطلاعات واردات و صادرات، صورت خلاصه سود و زیان و ترازنامه را ارائه دهیم و همچنین برای ثبت و پلمپ دفاتر قانونی روزنامه کل اقدام کنیم.

شایان ذکر است واردکنندگان و صادرکنندگان، واحدهای تولیدی، کلینیک‌های تخصصی، صرافی‌ها و مؤسسه‌های حمل و نقل، فارغ از مبلغ فروش، جزء مودیان گروه اول هستند.

 مؤدیان گروه دوم اشخاصی هستند که طی آخرین اظهارنامه عملکردشان، جمع فروش به اضافه ارائه خدماتشان بیشتر از یک میلیارد و هشتصد میلیون تومان یا مساوی و کمتر از پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان و یا مجموع فروش به اضافه درآمد حاصل از خدماتشان در سال ۱۴۰۰ بیشتر از یک میلیارد و هشتصد تومن و مساوی یا کمتر از پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان باشد و یا  آخرین درآمد قطعی شده آنها بیشتر از یک میلیارد و هشتصد میلیون تومان و مساوی یا کمتر از پنج میلیارد و پانصد میلیون تومان باشد. البته  این در صورتی است که سازمان هم تا قبل از پایان دی ماه درآمد قطعی شده را به آنها ابلاغ کند که در صورت داشتن هر یک از این ۳ شرط، مؤدی گروه دوم محسوب می‌شوند و باید موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره و صورت درآمد و هزینه را ارائه دهند.

حال اگر شما از نظر مبلغ، جزء هر یک از دو گروه بالا نبودید، در دسته گروه سوم قرار می‌گیرید و فقط باید خلاصه درآمد و هزینه را ارائه بدهید.

اما حتماً این نکته را مد نظر داشته باشید، در صورتی‌که شما صرفا ارائه‌کننده‌ی خدمات هستید، مبالغ بالا به نصف کاهش پیدا می‌کند؛ به این معنی که اگر درآمد حاصل از خدمات شما بیشتر از دو میلیارد و هفتصدوپنجاه میلیون تومان باشد، مشمول گروه اول هستید و اگر بین 900 تا مساوی یا کمتر از دو میلیارد و هفتصدوپنجاه میلیون تومان باشد، جزء گروه دوم قرار می‌گیرید و اگر کمتر یا مساوی 900 میلیون تومان باشد، مشمول تکالیف گروه سوم هستید.

اشخاص حقیقی چه کسانی هستند؟

کلیه کسبه یا اصناف یا صاحبان حرفه‌های مختلف مثل مشاغل نوظهور یا مشاغل سنتی یا صاحبان کارخانه‌ها یا افرادی که به صورت انفرادی فعالیت می‌کنند و یا صاحبان مجموعه‌های تولیدی که تحت عنوان مشارکت مدنی یا هر عنوان دیگری کسب درآمد می‌کنند، از نظر سازمان امور مالیاتی صاحبان مشاغل یا اشخاص حقیقی نام دارند که به سه گروه اول و دوم و سوم طبقه‌بندی می‌شوند و هر گروه وظایف قانونی متفاوتی دارند.

صاحبان مشاغل بر چه اساسی طبقه‌بندی می‌شوند؟

صاحبان مشاغل از نظر سازمان امور مالیاتی به دو شکل طبقه‌بندی می‌شوند؛ یا بر مبنای نوع فعالیت مشمول انجام تکالیف‌اند و در صورتی‌که بر مبنای نوع فعالیت مشمول تکالیف نباشند، در این صورت مبتنی بر حجم فروش مشمول طبقه یک یا دو، و اگر جزء هیچ یک از دو دسته نباشند، جزء گروه سوم طبقه‌بندی می‌شوند. به طور مثال، مشاغلی که کارت بازرگانی دارند یا صاحبان واحدهای تولیدی یا کارخانه‌های تولیدی یا اشخاصی که مجوز تأسیس و بهره‌برداری از معادن را دارند یا بیمارستان‌ها و کلینیک‌های تخصصی و زایشگاه‌ها یا هتل‌های سه‌ستاره و بیشتر از آن یا صرافی‌ها و فروشگاه‌های زنجیره‌ای، طبق آیین‌نامه اجرایی 230761، فارغ از حجم فعالیت، مشمول طبقه و وظایف گروه اول قرار می‌گیرند و در صورتی‌که نوع فعالیت این موارد نباشد، به شرطی که ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی ‌شده، یا فروش مؤدی بیشتر از 5.500 میلیارد تومان باشد، مشمول وظایف گروه اول می‌گردند.

صاحبان مشاغل گروه اول چه وظایفی دارند؟

صاحبان گروه اول دقیقاً مشابه اشخاص حقوقی یا شرکت‌ها به ارائه اطلاعات خود در اظهارنامه موظف‌اند. ما برای تکمیل اظهارنامه، «به ترتیب» موظف به ارائه اطلاعات هویتی و بانکی، معافیت‌ها، بخشودگی‌ها، مجوزها، شماره دفاتر روزنامه و کل، ارائه موجودی مواد و کالا طبق جدول استخراجی از سیستم حسابداری، اعلام میزان واردات و صادرات و خدمات ارائه‌شده، صورت سود و زیان، ترازنامه، اطلاعات اجاره املاک و در نهایت مشخص کردن فردی که اظهارنامه را تکمیل می‌کند، هستیم.

آیا صاحبان مشاغل گروه اول به نگهداری دفاتر پلمپ مکلف‌اند؟

هرچند که صاحبان مشاغل گروه اول به تهیه و نگهداری دفاتر پلمپ قبل از شروع سال جاری مکلف‌اند (به استثنای مشاغل تازه تأسیس)، در صورتی‌که از سال قبل طی نامه‌ای به دبیرخانه سازمان امور مالیاتی، یک سیستم حسابداری مکانیزه (نرم افزار) را معرفی کرده باشند، لزوماً نیازی به دفاتر پلمپ برای ارائه به سازمان امور مالیاتی ندارند؛ هر چند که برای رعایت قوانین سازمان تأمین اجتماعی و قانون تجارت الزام به اخذ، پلمپ و نگهداری دفاتر تجاری وجود دارد. با ارائه ‌نامه مذکور به سازمان امور مالیاتی می‌توان به این ترتیب عمل کرد:

• ثبت و ضبط اسناد به صورت ماهیانه در دفتر روزنامه (درصورتی‌که پیش از این باید اسناد به طور روزانه ثبت می‌شدند)؛
• انتقال و ثبت اطلاعات از دفتر روزنامه به دفتر کل تا 15 روز بعد از ثبت در دفتر روزنامه یا 45 روز بعد از تاریخ وقوع رخداد؛
• لزوم امکان دسترسی کامل مسئول رسیدگی‌کننده به نرم‌افزار معرفی‌شده، در صورت اعلام سیستم مکانیزه به سازمان امور مالیاتی.

وظایف صاحبان مشاغل گروه دوم

مؤدیان گروه دوم وظایفی مشابه مؤدیان گروه اول دارند؛ با این تفاوت که موظف به اخذ و نگهداری دفاتر قانونی نیستند و به جای ارائه صورت سود و زیان و ترازنامه، به ارائه اطلاعات صورت درآمد و هزینه (خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه‌های مربوطه) موظف‌اند و مابقی اجزای اظهارنامه، مشابه گروه اول با ارائه اطلاعات هویتی و ذکر مجوزها و معافیت‌ها و بخشودگی‌ها آغاز می‌شود و با درج اطلاعات حساب‌های بانکی، موجودی مواد و کالا در اول دوره و طی دوره و پایان دوره، اطلاعات اموال و شرکا و وضعیت محل تجاری تکمیل می‌گردد و در نهایت با ذکر اینکه چه فردی با چه سِمَتی اظهارنامه را ارسال می‌نماید، ثبت و به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شود. اگر نوع فعالیت به گونه‌ای باشد که بعضی از اطلاعات موجود نباشد، لزومی به پر کردن آنها نیست.

وظایف صاحبان مشاغل گروه سوم

صاحبان مشاغل گروه سوم نیز مشابه گروه دوم ملزم به ارائه دفاتر روزنامه و کل نیستند و تنها تفاوت آنها با گروه دوم در این است که گروه دوم باید صورت کامل درآمد و هزینه را ارائه کنند، در صورتی که برای سازمان امور مالیاتی، صرفاً ارائه «خلاصه درآمد و هزینه» کفایت می‌کند و سایر تکالیف آنها در اظهارنامه مشترک است. این تکالیف از تکمیل اطلاعات هویتی آغاز می‌شود و با تکمیل جدول و اطلاعات معافیت مربوط به شخص، بخشودگی‌ها و مجوزهای فعالیت، تکمیل سایر اطلاعات معمول اظهارنامه خود به طور الکترونیکی و ارسال به سازمان امورمالیاتی تکمیل می‌گردد.

آیا اظهارنامه عملکرد باید به صورت الکترونیکی ارسال بشود؟

اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی لزوماً نباید به صورت الکترونیکی ارسال بشود. مؤدی می‌تواند با مراجعه به سازمان امور مالیاتی به طور چاپی یا مکتوب، طبق فرمت سازمان امور مالیاتی، اظهارنامه خود را به مسئول رسیدگی به پرونده ارائه کند تا از مؤدی رفع تکلیف شود. در این شرایط، ممیز (مسئول رسیدگی) شخصاً موظف به درج اطلاعات مؤدی در سامانه است؛ اما به این خاطر که ترجیحاً از خود سلب مسئولیت کند، اظهارنامه را به طور مکتوب نمی‌پذیرد. البته مؤدی در شرایط خاص می‌تواند از شرایط ارسال پستی اظهارنامه نیز بهره‌مند شود که در این صورت، تاریخ (بازه قانونی) و وزن مرسوله برای مسئول رسیدگی حائز اهمیت است. اما در نهایت توصیه می‌شود که حتماً اظهارنامه از طریق درگاه الکترونیکی ارسال گردد.

مهلت ارسال اظهارنامه برای اشخاص حقیقی

طبق مادۀ 100 قانون مالیات‌های مستقیم، مؤدیان حقیقی یا صاحبان مشاغل موظف‌اند اطلاعات مالی یا اظهارنامه خود را تا پایان خرداد ماه سال بعد به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند. در غیر این‌صورت، طبق ماده 192 قانون مالیات مستقیم، مشمول 30% (ضریب بر اساس درآمد مشمول مالیات) جریمه غیرقابل‌بخشودگی می‌شوند که کتمان و ارائه هزینه‌های غیرواقعی نیز مشمول این جریمه می‌گردد.

مهلت بررسی و صدور برگ تشخیص قطعی سازمان امور مالیاتی

در صورت اظهار عملکرد دوره مالی فروردین تا اسفند ماه  سال قبل به سازمان امور مالیاتی تا پایان خرداد ماه سال جاری ، سازمان فرصت دارد که تا پایان خرداد ماه سال آینده به اظهارات رسیدگی و برگ تشخیص صادر کند و تا 3 ماه بعد از آن، یعنی تا 31 شهریور سال آینده ، برگ تشخیص به مؤدی را ابلاغ دارد که در صورت عدم انجام تکالیف از جانب سازمان امور مالیاتی، اظهارات مؤدی قطعی تلقی می‌شود.

آیا تمام اشخاص گروه یک برای مقاصد مالیاتی و پرداخت مالیات در این دسته قرار می‌گیرند؟

دلیل طبقه‌بندی اشخاص به این شکل لزوماً مالیات بر عملکرد آنها نیست؛ چرا که بر بعضی از اصناف موضوع سجل کیفری حاکم است. به طور مثال، زایشگاه‌ها در طبقه اول قرار دارند و باید دفاتر داشته باشند؛ زیرا از سویی، اینکه اشخاص با چه مشخصاتی در ایران به دنیا می‌آیند و از سوی دیگر نرخ زاد و ولد برای مقاصد آماری و امنیتی، حائز اهمیت است. همچنین صرافی‌ها هم بر این قاعده رسیدگی می‌شوند تا سازمان امور مالیاتی بتواند مصادیق پولشویی را شناسایی و ردیابی نماید.

آیا صاحبان مشاغل باید برای هر کدام از محل‌های فعالیت خود یا هر کدام از فعالیت‌های خود اظهارنامه جداگانه‌ای بدهند؟

در این شرایط سه حالت مختلف وجود دارد:

• در صورتی‌که یک شخص حقیقی در محل‌های جداگانه‌ای فعالیت‌های متفاوتی داشته باشد، لازم است که برای هر کدام از آنها که کسب درآمد دارد، به طور مجزا در نظام مالیاتی ثبت‌نام و برای هر یک اظهارنامه جداگانه‌ای ابراز کند.
• در صورتی‌که شخصی در زمینه موضوعی خاص مجوز فعالیت داشته باشد و همان فعالیت را در سایر شعبات خود انجام دهد، می‌تواند یک اظهارنامه برای تمام محل‌های فعالیت خود ارائه نماید.
• حالت سوم، شخصی در یک محل یا به‌عبارتی درکارگاه خود فعالیت‌های متفاوتی دارد؛ در این شرایط شخص می‌تواند با ارائه یک اظهارنامه فعالیت‌های خود را ابراز و مجموع درآمد و هزینه‌های خود را ذکر کند.

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی

مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی طبق نرخ‌های ماده 131 قانون مالیات مستقیم به شرح زیر محاسبه می‌گردد:

• در صورتی که درآمد مشمول مالیات مؤدی تا 50 میلیون تومان باشد، مالیات ایشان پس از کسر سایر معافیت‌ها به نرخ 15% محاسبه می‌گردد.
• در صورتی که درآمد مشمول مالیات مؤدی بیشتر از 50 میلیون تومان تا 100 میلیون تومان باشد، در این صورت مالیات ایشان به نرخ 20% محاسبه می‌شود.
• در صورتی که درآمد مشمول مالیات مؤدی بیشر از 100 میلیون تومان باشد، مالیات ایشان به نرخ 25% و مشابه اشخاص حقوقی محاسبه می‌گردد.
• در صورت تسویه اصل و جریمه مالیات سال قبل، می‌توان به ازای هر 10% افزایش درآمد، مشمول مالیات نسبت به سال قبل از 1% معافیت مالیاتی برخوردار شد که این حد نصاب تا 50% افزایش درآمد و استفاده از 5% مشوق مالیاتی امکان‌پذیر است.

تفاوت مالیات بر درآمد اشخاصی حقیقی و مؤدیان حقوقی

در صورتی‌که شخصی پس از کسر تمام معافیت‌ها و درج دو معافیت معیشتی سال 1400، مبلغ 140 میلیون تومان درآمد قبل از کسر مالیات داشته باشد، مالیات ایشان تا سقف 50 میلیون تومان هفت میلیون و پانصد هزار تومان و مابه‌تفاوت آن تا 100 میلیون تومان، 10 میلیون تومان مالیات و 40 میلیون تومان مابقی هم به مبلغ 10 میلیون تومان (مالیات) محاسبه می‌شود که جمعاً 27.500 (بیست و هفت میلیون و پانصد هزار تومان) مالیات بر درآمد ایشان است. اگر همین مؤدی شخص حقوقی باشد، مالیات ایشان 35 میلیون تومان (140.000.000*25%= 35.000.000) محاسبه می‌گردد. در نتیجه، اشخاص حقیقی هفت میلیون و پانصد هزار تومان کمتر مالیات پرداخت می‌کنند.

مشاوره مالیاتی اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل

با توجه به سرعت تغییرات قانون مالیات‌های مستقیم در بخشنامه‌ها، آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و در راستای اتکای درآمد دولت بر منابع مالیاتی و افزایش 40 درصدی درآمد دولت از محل مالیات در شش ماهه نخست سال 1400، در حالی که هیچ تغییری در پایه‌های مالیاتی به‌وجود نیامده است، باعث شده تا وصول مالیات از محل اظهار اطلاعات شغلی مؤدیان حقیقی یا مشاغل نیز افزایش پیدا کند. از این رو، ارسال اظهارنامه عملکرد شما توسط متخصصین این حوزه یا کسب مشاوره مالیاتی برای شما به‌عنوان شخص حقیقی بیشتر از پیش اهمیت پیدا کرده است.

 در این راستا، شما می‌توانید فقط با یک تماس با مشاورین مالیاتی مؤسسه روان پرداز، از آخرین تغییرات قانون مطلع شوید تا همواره مشمول مالیات عادلانه باشید.

شماره تماس [phone] و یا 09122894767 و یا با ارسال تقاضای خود به فاکس شماره 26305538 مشاوره دریافت نموده و یا با خیال راحت  تهیه و تنظیم دفاتر قانونی و تنظیم و ارسال اظهارنامه مالیاتی خود را با کمترین هزینه در مقایسه با همکارانمان بما بسپارید .