بورس و سهام

اصطلاحات بورس :

شاخص

h اعدادی که وضعیت بازار را طی دوره های قبل نشان میدهد هرگروه  در بورس  برای خود شاخصی دارند که سهامداران می توانند با پیگیری این شاخص ها،چشم انداز آن بازار  و یا صنعت را تبیین نماید بازارهای مالی اساسا شاخص یک پرتفوی فرضی از اوراق بهادار است که شامل کل بازارمربوطه یا بخشی از آن است .شاخص کل بورس تهران که به آن "تپیکس " می گویند، شامل پرتفوی فرضی از کل سهام پذیرفته شده در بورس است.این شاخص، همانند شاخص های مالی و صنعت تنها بیانگر تغییرات قیمت سهام طی یک دوره زمانی است.

سود تقسیمیDPS 

سود پس از کسر مالیات به ازا هر سهم که توسط شرکت  پرداخت میگردد

اندوخته

رقم اختلاف بین ای پی اس   و آخرین دی پی اس

EPS

Earning per share

سود شرکت به ازای هر سهم در یک سال مالی می باشد که بصورت پیشبینی است.زمانی که گفته می شود یک شرکت در صدد است که تعدیل دهد به این معنا است که شرکت تصمیم دارد سودش را تغییر دهد.چنانچه این پیشبینی بیشتر از پیشبینی قبلی باشد، یعنی تعدیل مثبت است و اگر کمتر از قبل شود گفته می شود تعدیل منفی است.تعدیل مثبت معمولا منجر به افزایش قیمتی یک سهم می شود

P/E

نسبت قیمت به درآمد که نشانگر اقبال بازار نسبت به سهم مورد نظرشان می باشداگر یک شرکت پی به ای 1 داشته باشد یعنی سود سرمایه گذاری شما بعد از 1سال برابر خود سرمایه گذاریتان می شود.بسیاری از افراد با پی به ای در مورد خرید وفروش تصمیم می گیرند. در محاوره عمومی گفته می شود که پی به ای پایین نشان دهنده ریسک کمتر و در عوض سود کمتر( از لحاظ افزایش قیمت سهم) است و پی به ای بیشتر نشان دهنده ریسک بیشتر ولی سود بیشتر است

برگه سهام

بعد از اینکه شما تقاضای خرید یک سهم را به کارگزار ارایه دادید و کارگزار آن سهم راخرید، حداقل 7 روز کاری طول می کشد تا برگه سهام شما آماده شود.این برگه سهام به منزله سند مالکیت سهام برای شما است که در آن میزان سرمایه شرکت و مقدار مشارکت شما در سرمایه شرکت(تعداد سهام)  درآن قید شده است.چنانچه شما مجددا به خرید سهام ازشرکتی که قبلا سهامدار آن بودید ، اقدام کنید.میزان جدید سهام خریداری شده به میزان قبلیش اضافه می شود و داخل سند جدید قید می شود.بنابراین برگه قبلی سهام دیگر ارزشی ندارد.

دریافت چک

برای فروش سهام  لازم نیست تمام سهام از یک شرکت را به فروشید.در قبال فروش سهام خود ،چکی به مبلغ سهام شما صدور خواهد شد.صدور چک 4 روز کاری طول می کشد

حق تقدم خرید

اگر شرکتی برای سرمایه گذاری های جدید نیاز به افزایش سرمایه داشته باشد و بخواهد این افزایش سرمایه را از طریق انتشار سهام عادی جدید انجام دهد ،بر اساس اساسنامه باید مبادرت به عرضه " برگ حق تقدم خرید " نمایدف بدین مفهوم است که شرکت حق تقدم سهام عادی جدید را به سهامداران قبلی ، منظور سهامدارانی است که در زمان تصویب افزایش سرمایه، سهامدار شرکت بوده اند و الان نیز سهامدار شرکت هستند

آخرین قیمت

قیمتی که پس از اعمال حجم مبنا از طرف سازمان بورس اعلام می شود(این قیمت لزوما آخرین قیمت مورد معامله نیست)

درصد پوشش EPS

میزان سود تحقق یافته هر سهم از مبلغ پیش بینی شده برای یک دوره زمانی

تاریخ گزارش

ارائه ترازنامه شرکت  به بورس وبیان عملکرد شرکت که به صورت دوره ای به بورس گزارش داده میشود

درصد تقسیم سود

نسبت سود نقدی تقسیم شده بین سهامداران در تاریخ مجمع عمومی عادی سالیانه به سود اعلام شده شرکت.که مشخص می کند چند در صد از سود اعلام شده از طرف شرکت تحقق یافته است.با بررسی درصد سود تقسیم شده دوره های قبلی شرکت مزبور ، تصمیم گیری مناسبی در مورد سرمایه گذاری در آن شرکت خواهیم گرفت.

درصد نوسان

مقدار تغییرات قیمت هر سهم در جهت مثبت یا منفی

بهترین عرضه

کمترین قیمت پیشنهادی برای فروش سهم هر شرکت

بهترین تقاضا

عبارت است از بیشترین قیمت پیشنهادی برای خرید سهم هر شرکت

خالص تقاضا

تفاضل بین ارزش ریالی بهترین تقاضا و بهترین عرضه

حجم مبنا

تعداد سهامی است که هر روز باید مورد داد وستد قرار گیرد،تا قیمت سهم معادل 5 درصد برای آغاز معاملات روز بعد تغییر یابد.این معادل هشت ده هزارم تعداد کل سهام هر شرکت است.

 اصطلاحات آمار روزانه

نوسان:

میزان تغییرات ریالی قیمت هر سهم در جهت مثبت یا منفی

نفر:

تعداد اشخاص حقیقی یا حقوقی که مبادرت به داد و ستد سهم هر شرکت در طول معاملات روزانه کرده اند.

جمع معامله:

ارزش کل داد و ستد سهام هر شرکت در طول معاملات روزانه بورس

تعداد:

تعداد سهام معامله شده هر شرکت در طول معاملات روزانه بورس

پایین ترین:

عبارت است از پایین ترین قیمت معامله شده سهم در طول معاملات روزانه بورس (سهام هر شرکت در طول معاملات روزانه بورس به قیمت های متفاوت مورد معامله قرار می گیرد)

بالاترین:

عبارت است از بالاترین قیمت معامله شده در طول معاملات روزانه بورس.

قبلی:

قیمت سهم در معاملات روز قبل.

دفعه:

تعداد داد و ستد سهم هر شرکت در طول معاملات روزانه بورس.

تشکیلات بورس

برای سازمان بورس 4 رکن اصلی در نظر گرفته شده است که عبارت اند از :

1. شورای بورس
2. هیات داوری
3. هیات پذیرش اوراق بهادار
4. کارگزاران سازمان بورس

شورای بورس:

نمایندگان شورای بورس برای مدت چهار سال انتخاب می شوند شورای بورس به ریاست رئیس بانک مرکزی وبه منظور تصویب آیین نامه های جدید و نظارت بر حسن اجرای آنها تشکیل می شود. از سال 1380 وزیر اقتصاد و دارایی نیز به عضو پنجم این شورا پیوست.

وظایف شورای بورس:

-- تعیین یک نماینده اصلی و یک نماینده عل البدل برای عضویت در هیات داوری

-- تجدید نظر نسبت به تصمیم های هیات مدیره

-- تصویب آیین نامه ها و مقررات

-- نظارت در اجرای  قانون و اعزام نماینده ناظر در هیات مدیره و هیات پذیرش

هیات داوری:

ریاست این هیئت هم بر عهده نماینده وزارت دادگستری می باشد در صورت به وجود آمدن اختلاف در معاملات بورس  هیئت داوری وظیفه حل اختلاف کارگزاران با یکدیگر یا با مشتریان شان را بر عهده دارد.

هیات پذیرش اوراق بهادار:

کارشناسان این هیات ، زیر نظر قائم مقام بانک مرکزی،وضعیت شرکت مورد نظر را با شرایط وظوابط بازار سنجیده و برای متقاضیان ورود به بورس،جواز پذیرش صادر می کنندهر شرکتی جهت ورود به بازار بورس باید مورد تصویب این هیئت قرار گیرد وظیفه این نهاد پذیرش یا حذف اوراق شرکتها در بورس است.

کارگزاران سازمان بورس:

این گروه  از تشکیلات سازمان بورس به شمارنمی آیند. خرید و فروش سهام ،توسط کارگزاران انجام می گیرد.  کارگزاران به جهت ماهیت فعالیت شان شخصیت مستقلی دارند و دارای ضوابط و تشکیلات مخصوص خود است

مولفه های اصلی

1. تالار بورس
2. فهرست رسمی بورس
3. تابلوی قیمتها

تالار بورس:

معاملات بورس تا چند سال پیش دریک تالار همان تالار اصلی بود انجام می شد ولی به دلیل حجم  بالای شرکت های خواستار پذیرش از چندی پیش تالار فرعی افتتاح گشت تالار بورس شامل سه مرحله و طبقه می باشد.هر بخش از تالارها دارای قوانین و مشخصات تدوین شده ای است که شرکت ها باداشتن شرایط و رعایت قوانین به هر تالار وارد  می شوند.خرید و فروش اوراق بهادار ثبت شده در بورس در تالار بورس انجام میشود خرید و فروش در ساعات مشخصی9  الی  12:30 صورت میگیرد.امکانات مورد نیاز نیز در این تالار از قبیل تلفن و کامپیوتر و میز برای  کارگزاران آماده شده است. لازم به ذکر فرق هایی بین دو تالار وجود دارد.

تالار بورس شامل سه تابلو می باشد:

1- تابلو اول تالار اصلی

2- تابلودوم تالار اصلی

3-  تابلو تالار فرعی

.در تالار فرعی شرکتها پذیرش مشروط می شوند تا بتوانند  شرایط مورد نظر را کسب کنند و به تالار اصلی وارد شوند .در  تالارفرعی نوسان قیمتها کمتر از 100 تومان اجازه داده می شود ولی در تالار  اصلی معامله چنین سهامی اجازه  داده  نمی شود.

فهرست رسمی بورس:

در بورس اوراق بهادار تنها اوراقی قابل معامله هستند که  نام آنها در فهرست رسمی بورس درج شده باشد.سهام هر شرکت  ابتدا باید مورد تایید سازمان بورس باشد تا بتواند در تالار بورس مورد معامله قرار گیرد و این ظوابط هم جهت اطمینان بیشتر خریدار به وضعیت شرکت در بلندمدت است.

تابلوی قیمتها:

تابلوی قیمتها تمامی معاملات را در معرض دید  و آگاهی وقضاوت عموم می گذارد.در پایان هر روز  این اطلاعات برای درج در روزنامه های رسمی کشور ، به دفتر آنها ارسال می شود تابلوی قیمتها در تالار بورس زینت بخش دیوار شده است تا خریداران بدانند ، مجموعه سهام در هر لحظه از نظر قیمت وتعداد سهام قابل عرضه یا مورد تقاضا در چه وضعیتی قرار دارند.

سهام

نکات قابل توجه سهامداران :

برنامه ریزی بلندمدت تنش های ناشی از کاهش ارزش سرمایه در کوتاه مدت را نخواهد داشت و فرد سرمایه گذار با آسودگی منتظر آینده خواهد ماند و در مقاطع کوتاه مدت ضرورتی برای نقد کردن سرمایه خود نمی بیند.

ممکن است  قیمت سهم خریداری شده افت کند و یا ازارزش آن کاسته شود.بنابراین اگر فرد سرمایه گذار کوتاه مدت برنامه ریزی کرده باشد ممکن است در چنین شرایطی منجربه خروج از بازار شود و این یعنی بدترین ضربه به بازار بورس و حتی خود شخص چه از نظر مسائل مالی و چه از نظرروانی، در این شرایط فرد سرمایه گذار به دلیل اثرات مخرب روانی ، تصمیماتی عجولانه و نادرست خواهد گرفت و نهایتا نتیجه مطلوبی به همراه نخواهد داشت.

در بین شرکت هایى که در کوتاه مدت بازدهى خوبى دارند قطعاً شرکت هاى با ارزشى نیز وجود دارد که در هر صورت انتخاب آنها براى بلند مدت نیز سودآور است.

وقتی تصمیم بلندمدت اتخاذ می شود، سهام با ارزش افزوده مناسبی که در گذشته کسب کرده اند انتخاب می شود و معمولا تغییرات احتمالی و موقتی در بورس بر اینگونه شرکت ها اثر مخربی نخواهد داشت و به راحتی آسیب پذیر نیستند و دربلندمدت مجددا شرایط بهبود را حتی اگر صدمه دیده باشند خواهیم دید.

وقتی شرکت هایی با دید بلندمدت انتخاب می کنید یعنی قبول دارید که تصمیم دیگری برای پولتان ندارید.حال شرایط فراهم می شود که در میان مدت و یا کوتاه مدت می توانید با سود مناسبی از بازار خارج شوید و با آرامش خاطر اقدام به فروش می کنید.بنابراین می توان برنامه ریزی درازمدت داشت و با اطمینان خاطر و ریسک کمتر حتی در کوتاه مدت ازبازار خارج شد.

در هر خرید و فروشی مبلغی به عنوان مالیات،سازمان و کارگزار( در ایران 2 درصد) کسر می شود، اگر فکر می کنیدبرنامه ریزی کوتاه مدت سود بیشتری دارد می توانید تعداد معاملات و درصدهای پرداختی را جمع بزنید و با شرایط نگهداشتن سهمی در بلندمدت مقایسه کنید.البته در کوتاه مدت درگیری های روزانه بیشتر است، ریسک های خاص خود را دارد وآرامش در این شرایط کمتر است

جهت گیرى بازار به سمت سرمایه هاى کوتاه مدت سبب مى شود تا توجه به شرکت هاى معتبر که پشتوانه مالى قابل قبولى دارند کمتر شود و شرکت هایى که حرفى براى گفتن ندارند به صورت مقطعى سودى حاصل کنند و بزرگ جلوه داده شوند و از طرفى شرکت هاى معتبر علاوه بر اینکه مجبور مى شوند وقت و سرمایه بیشترى براى حمایت در این بازار قراردهند و از هدف اصلى خود یعنى تامین نیازهاى مردم در بازار کالا و خدمات دور شوند و در نتیجه به صورت ناخواسته سهام شان ارزش واقعى خود را از دست دهد و نهایتاً به دلیل جذب نقدینگى در بازار بورس، بازارهاى دیگر نیز تحت تاثیر قرار گرفته و اینگونه شرکت ها دو بازار خود را از دست مى دهند و مدیریت دو بازار اصولاً کارى است بسیار مشکل وجهت هاى بازار در هر یک از این دو بر دیگرى تاثیر گذار است .

سرمایه‌گذاری با دیدگاه طولانی مدت که وجوه جاری خود را صرف خریدسهام کرده و در طولانی‌ترین زمان ممکن به انتظار بازده می‌نشیند، نفع بسیار می‌برند و این یک قانون است.

‌  باید اهداف موردنظر خودرادرسرمایه‌گذاری مشخص نمایید. این اهداف شامل ریسک و بازده مورد قبول شما، مدت زمان مورد نظر، بودجه و نوع بازده مورد نظرتان  و موارد دیگر می‌گردد. انتخاب شما از سهام بستگی مستقیم به اهداف شما دارد. بسیاری از سهام دارای ریسک‌های بالایی هستند و به همین خاطر سود پیشنهادی آنها بسیار بالاست و در مقابل بسیاری از سهام از حالت پایدارتری برخوردار بوده و سود پیشنهادی پایین‌تری دارند.

چگونگی انجام معامله - نحوه خرید سهام

سرمایه‌گذاران برای خرید سهام در بورس تهران باید به یک شرکت کارگزاری رسمی عضو بورس اوراق بهادار تهران مراجعه کنند. مهمترین وظیفه کارگزاران دریافت سفارش خرید و فروش از سرمایه‌گذاران و انجام معامله برای آنان است. بر اساس مقررات، انجام معامله سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس در خارج از سیستم معاملات بورس ممنوع است. بنابراین در حال حاضر در بورس اوراق بهادار تهران مسیر اصلی سرمایه‌گذاری از طریق کارگزاران است.

روشهای ارتباط سرمایه‌گذاران با شرکتهای کارگزاری بر حسب موقعیت آنها عبارتند از:

1.      مراجعه حضوری به دفاتر شرکتهای کارگزاری و یا شعبه های آنها در نقاط مختلف کشور

2.      مراجعه به سایت شرکت کارگزاری

3.      سیستم پیام کوتاه شرکتهای کارگزاری

در این قسمت نحوه خرید سهام با توجه به روش مراجعه حضوری شرح داده می­شود. سرمایه‌گذارانی که تمایل دارند از روش اینترنتی یا از طریق ارسال پیام کوتاه در بورس سرمایه‌گذاری نمایند می­توانند به سایت اینترنتی شرکت‌های کارگزاری مراجعه کنند.

چگونگی خرید سهام

همه کارگزاران موظف به انجام وظایف خود در چارچوب قوانین و مقررات موجود هستند و سرمایه‌گذار می‌تواند برای خرید اوراق بهادار کارگزار خود را با توجه به معیارهایی از قبیل انجام به موقع سفارش، دادوستد سهام با مناسب‌ترین قیمت و ارائه خدمات جانبی کارگزار انتخاب کند. سرمایه‌گذاران در شرکت‌های کارگزاری باید اقدامات زیر را انجام دهند:

افتتاح حساب یا دریافت کد معاملاتی

از آن‌جا که دادوستد اوراق بهادار با استفاده از سامانه معاملات الکترونیکی انجام می‌شود، لازم است همه خریداران و فروشند‌گان دارای کد منحصر به خود باشند تا کارگزار بتواند براساس آن به خرید و فروش اوراق بهادار بپردازد. بنابراین هر سرمایه‌گذاری باید یک بار اقدام به دریافت کد سهامداری نماید. کد معاملاتی، شناسه‌ای 8 کاراکتری است که براساس مشخصات و اطلاعات فردی سرمایه‌گذار – از جمله کد ملی وی – و به صورت ترکیبی از حرف و عدد تعیین می‌شود. این کد در واقع از سه حرف اول نام خانوادگی و یک عددی تصادفی پنج رقمی، تشکیل شده است. کد معاملاتی سرمایه‌گذار منحصر به فرد است و هر سرمایه‌گذار یک کد معاملاتی دارد. دریافت کد معاملاتی از طریق کارگزار و با ارائه مدارک شناسایی(کپی شناسنامه و شماره ملی) امکان پذیر است. آن چنانکه اشاره شد دریافت کد سهامداری یکبار بصورت رایگان و حداکثر 48 ساعت توسط کارگزار صورت می گیرد.

واریز وجه به حساب کارگزار

پس از آنکه کارگزار برای سرمایه‌گذار کد سهامداری ایجاد کرد سرمایه‌گذار باید وجهی را که تمایل به سرمایه‌گذاری دارد به حساب بانکی شرکت کارگزاری واریز کند.

حقوق سهامدار

هر فردی با خرید یک یا چند سهم از سهام یک شرکت سهامی دارای حقوقی می شود ، که تا زمان داشتن آن سهام ، امکان نقض آن حقوق وجود ندارد. سهامدار به خاطر مالکیت سهم دارای حقوق متعددی خواهد بود.به طور کلی این حقوق به دو دسته تقسیم می شود:

1-  حقوق مالی

2-  حقوق غیر مالی

حقوق مالی :

1. حق سهیم شدن درسود
2. حق سهیم شدن در دارائی شرکت
3. حق تقدم در خرید

حقوق غیر مالی :

1. حق رای
2. حق انتقال سهام
3. حق اطلاع

حق سهیم شدن در سود شرکت:

سهیم شدن در سود هر شرکت از اهداف اصلی یک سرمایه گذاری است.میزان سود هر سهامدار در مجمع عمومی عادی سالانه شرکت تعیین می شود.منظور از سود، سود قابل تقسیم است که شامل موارد زیر می شود:سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته قانونی و سایر اندوخته های اختیاری سود قابل تقسیم سال های قبل که تقسیم نشده است نحوه پرداخت سود قابل تقسیم را نیز، مجمع عمومی تعیین می کند. اگر مجمع عمومی در این خصوص، تصمیمی نگرفته باشد،هیات مدیره شرکت نحوه پرداخت را تعیین خواهد کرد.ولی در هر حال پرداخت سود به صاحبان سهام باید ظرف هشت ماه پس از تصمیم مجمع عمومی راجع به تقسیم سود انجام شود.

حق تقدم در خرید سهام جدید شرکت:

از آنجا که سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و موقعیت خود در شرکت هستند، انتظار دارند در هنگام افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید از سوی شرکت،نسبت به سایر خریداران اولویت داشته باشند. به همین دلیل، ابتدا شرکت به سهامداران قبلی خود پیشنهاد فروش سهام می کند. آنها نیز در استفاده و یا صرف نظر کردن از این حق ،مختارند.اما از آنجا که قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت، با قیمت بازار سهام متفاوت است، سهامداران معمولا ازاین حق استفاده می کنند.

حق رای :

حق رای سهامدار نسبی است و هر کسی تعداد سهام بیشتر داشته باشد، حق رای بیشتری نیز خواهد داشت.حقرای سهامدار می تواند از طریق وکالت نیز اعمال شود بدیهی ترین حقی که سهامدار در شرکت دارد، حق رای است. سهامدار با استفاده از حق رای خود در مجامع عمومی، در امور شرکت،همچون انتخاب اعضاء هیات مدیره و بازرسان شرکت،تغییرات سرمایه،تقسیم سود،تغییرات اساسنامه،انحلال شرکت و سایر موارد،مشارکت می کند. .حق رای به دو صورت ساده و تجمعی اعمال می شود.در حق رای ساده هر سهم یک رای دارد.در این نوع رای گیری،سهامداران اقلیت نمی توانند حتی یک عضو هیات مدیره را انتخاب کنند و کلیه اعضای هیات مدیره را سهامداران اکثریت بر می گزینند.برای حل این معضل از روش حق رای تجمعی استفاده می شود.در این نوع رای گیری،تعداد آرای هر رای دهنده در تعداد مدیرانی که باید انتخاب شوند،ضرب شده و حق رای برای هر رای دهنده،برابر با حاصل ضرب مذکور خواهد بود، در نتیجه رای دهنده می تواند رای خود را به یک نفر بدهد یا آن را بین چند نفر تقسیم کند.بدین ترتیب سهامداران اقلیت نیز می توانند در چنین هیات مدیره ای تاثیر گذار باشند و نماینده ای در هیات مدیره داشته باشند.

حق انتقال سهام:

هر سهامداری،حق انتقال سهام خود را به دیگری دارد.انتقال سهام با نام از طریق امضای دفتر ثبت سهام شرکت از سوی سهامدار یا نماینده قانونی وی انجام می شود.انتقال سهام از یک سهامدار به فرد دیگر در شرکت های سهامی عام،نیازی به موافقت هیات مدیره یا مجمع عمومی ندارد.

حق اطلاع:

حق اطلاع سهامدار از وضعیت شرکت، وسیله ای برای اجرای درست حق رای است. هر سهامدار می تواند از پانزده روز قبل از انعقاد مجمع عمومی در مرکز شرکت،به صورتحساب ها مراجعه کند و از ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش عملیات مدیران و گزارش بازرسان رونوشت بگیرد.همچنین با توجه به اینکه اساسنامه نوعی قرارداد بین موسسین و سهامداران است، هریک حق دارند نسخه ای از اساسنامه را دریافت نمایند.در برخی مواقع شرکت ها از طریق پست یا انتشار اطلاعیه یادعوت نامه در روزنامه های کثیرالانتشار، از سهامداران خود برای تشکیل مجامع عمومی عادی دعوت به عمل می آورند.

اما سهامدار نیز یک تعهد در قبال شرکت سهامی خود دارد و آن هم پرداخت مبلغ سهم است.اگر به تعهد خود عمل کند، به عنوان صاحب سهم تعهد دیگری ندارد.سهامدارهیچگونه تعهد شخصی نسبت به طلبکاران شرکت ندارد و اگر شرکت بنا به دلایلی قادر به پرداخت دیون خود نباشد، نمی توان به سهامداران رجوع کرد. همچنین تعهد سهامداران همان است که قبول کرده اند و نمی توان با تغییر اساسنامه تعهد جدیدی بر عهده آنان گذاشت یا تعهدات فعلی آنان را افزایش داد. در این زمینه قانون نیز به صراحت عنوان کرده است که هیچ مجمع عمومی نمی تواند تابعیت شرکت را تغییر دهد و یا هیچ اکثریتی نمی تواند بر تعهدات صاحبان سهم بیفزاید.

نکات مهم برای یک سهامدار (اصول مهم و پایه ای سرمایه گذاری)

1- انتخاب صنعت برتر:

در میان صنایع مختلف صنایعی هستند که میانگین بازده آنها از میانگین بازده بازار بیشتر است.

بازده : کلیه سودهای منتفع از شرکت اعم از EPS ، اختلاف قیمت و ... دریک مدت معین می باشد.

2- انتخاب شرکت برتر:

پس از گزینش صنعت برتر به سراغ شرکت هایی بروید که بازده آنها از میانگین بازده صنعت بالاتر است.

3- میزان نقدشوندگی:

هیچگاه سهمی نخرید که در فروش آن دچار مشکل شوید. نقد شوندگی عامل بسیار مهمی است که هرگز نباید مورد غفلت قرار گیرد. این فاکتور متاثر از پارامتر هایی مثل حجم معاملات شرکت، تعداد سهام معامله شده، دفعات معامله،تعدادخریدار و ... می باشد. نقد شوندگی به صورت رتبه ای مطرح می شود و رتبه 1 به معنای بالاترین میزان نقد شوندگی است و رتبه های 2و3و4و.... به ترتیب نقدشوندگی کمتری دارند. بسته به استراتژی و هدف سرمایه گذاری تان، ملاکی را برای خودتان قرار دهید.رتبه نقدشوندگی دریک محدوده زمانی قابل محاسبه است مثلایک ساله، شش ماهه،یک ماهه و... اما در بیشتر موارد از نقدشوندگی 3 ماهه استفاده می شود.

4- میزان سهام در دست سهامداران عمده:

هر چه این میزان کمتر باشد و سهمیک شرکت بیشتر در دست مردم و سهامداران جزء باشد،بهتر است. چرا که در اینجا عرضه و تقاضای واقعی است که میزان قیمت را تعیین می کند.آنها می توانند کنترل بیشتری را برای سهم اعمال کنند. و در این بین سهامدار جزء است که ضرر می کند.

5 - اخبار اقتصادی - سیاسی:

همواره به اخبار داخلی و خارجی توجه داشته باشید.روزانه30دقیقه گوش دادنیا خواندن اخبار می تواند کمک زیادی به شما کند تا بتوانید در برخی موارد روند بازار را پیش بینی کنید و همینطور صنایع خاصی را مورد توجه قرار دهید.

P/E -6 :

این شاخص  نشان می دهد که جو بازار ازیک سهم بخصوص چه انتظاری دارد.میزان این شاخص می تواند نشان دهنده این واقعیت باشد که سهامداران چشم امید به آن سهم بسته اند و باور دارند که پیشرفت قابل ملاحظه ای خواهد داشت. میزان رشد P/E را نیز فراموش نکنید، سال های مختلف را با هم مقایسه کنید، شرکت هاییک صنعت را نیز بایکدیگر مقایسه کنید.

7 - اخبار طرح و توسعه شرکت:

اخبار و اطلاعات شرکت مورد نظرتان را پیگیری کنید. آیا شرکت طرح توسعه،افزایش سرمایه،پروژه های آتی داردیا خیر؟ مسلما انتخاب  شرکتی که موارد مذکور را دارد به جای شرکتی که مدت هاست افزایش سرمایه نداده است، پروژه جدیدی اجرا نکرده و طرحی برای آینده ندارد عاقلانه تر است.

8 - میزان رشد EPS:

کدام شرکت ها رشد EPS  بیشتری داشته اند؟ کدام شرکت ها معمولا در اول سال مالی EPS پایین تری اعلام کرده  و در طول سال مرتبا آنرا تعدیل مثبت می کنند؟ آنها را از نظر دور نرانید.

9 - سبد سهام:

همیشه سبد سهام درست کنید.با این کار ریسک تان را پایین می آورید. به قولیک مثل قدیمی " همه تخم مرغ ها را دریک سبد نگذارید" در تشکیل سبد ،تعدد و تنوع شرکت و صنعت را فراموش نکنید.

10 - استراتژی:

هموارهیک استراتژی داشته باشید.و خود را مقید به پیروی از آن بدانید.متاسفانه اغلب ما دنباله رو دیگران هستیم بدون اینکه خودمان برنامه مشخصی داشته باشیم و فقط با تقلید از دیگران پی آنها می رویم چون اطلاعات کافی نداریم و بطور تخصصی به سهامداری که در خیلی از کشورهایک شغل است ویک تخصص پیچیده( و البته پر سود) نپرداخته ایم.

سبد سهام

اگر صرفا تنها تعدادی از سهام یک شرکت را بخریم سرمایه گذاری فردی انجام دادهایم و تنوعی درآن نداشته ایم اما با سرمایه گذاری بر روی چند ین سهم و خرید انها ما را به نوعی پرگونه گری سهام میل می دهد این مجموعه متنوع را همان سبد سهام یا بدره یا پرتفوی گوییم .در اصل پورتفوی همان سبد سهام است که سهامداران برای اینکه ریسک سرمایه گذاری شان کمتر شود سبد  تشکیل می دهند البته پورتفوی بطور عام سبدهای غیر بورسی را نیز در بر می گیرد ، ولی سبد سهام فقط برای شرکتهای بورسی بکار می رود.

مجموعه کامل دارایهای مالی ( نقدینگی ، سهام ، اوراق مشارکت) یک سرمایه گذار می باشد . انتخابی از سهام گوناگون یا دارایی های گوناگون در یک سبد.انتخاب های گوناگون یا تمام تخم مرغ ها را در یک سبد نریختن ، به شما کمک می کند که ریسک کمتری در سرمایه گذاری متحمل شوید.به این ترتیب که شماعملکردهای متفاوت در پاسخ گویی به پیشامدهای گوناگون از خود نشان خواهید داد. سبد سرمایه گذاری به طور عام و سبد سهام بطور خاص به این معنی است که همه سهامی که شما انتخاب نمودید، با همدیگر افزایش یا کاهش نمی یابند.

از آنجایی که شرکتهای بورسی ، برای ادامه بقای خویش و سودآوری و دلایل دیگر، فعالیتهای منحصر به فرد ویژه ای دارند و در زمان های گوناگون نیز تغییر می یابد، شما با خریداری سهام شرکتهای متفاوت ریسک خود را کاهش خواهید داد.زیرا اگر در یک سهام خریداری شده دچار زیان شوید، با سود سایر شرکتها این زیان جبران خواهد شد .در صورتی که پول شما اجازه نمی دهد که به این صورت انتخاب سهام داشته باشید، بهترین توصیه خرید سهام شرکتهای سرمایه گذاری است.شرکتهای سرمایه گذلری اکثرا دارای سبد سهام هستند و اگر به روند ارائه صورتهای مالی آنها نگاه کنید، همواره ارقام قابل اعتمادی را ارائه می دهند

سازمان بورس در تیرماه سال 1383 طرح سبد سهام را که متشکل از سهام شرکت های مختلف است برای جذب نقدینگی بیشتر و کاهش ریسک سرمایه گذاری به اجرا درآورد.هدف از اجرای این طرح جلب سرمایه گذارانی است که اطلاعاتی کافی درباره بورس ندارند تا بتوانند با خرید سبدی متشکل از سهام شرکت های مختلف سرمایه خود را در مقابل خطرات ناشی از کاهش قیمت ایمن سازند.برای افرادی که اطلاعات کافی در مورد بورس ندارند و حاضر به پذیرش ریسک های بالا نیستند ،سبد سهام بهترین گزینه موجود است.برای جلب سرمایه گذاران بیشتر ،بورس در اکثر استان های کشور تالارهایی را تاسیس نموده است.اما بزرگ شدن بورس نیازبه جذب نقدینگی بیشتر را افزایش داده است و سبد سهام می تواند این کمبود نقدینگی را جبران کند.هدف دولت از گسترش بازار بورس به سراسر کشور، جذب نقدینگی سرگردان و هدایت آن به سمت سرمایه گذاری و افزایش رونق اقتصادی است.دولت برای رها شدن از اقتصاد متمرکز درصدد است با واگذاری دارایی ها امکان حضور بخش خصوصی را در این عرصه فراهم کند

برای ورود به بازار بورس جهت فعالیت عملی دو انتخاب وجود دارداین دو انتخاب به قرار زیر می باشد

1. انتخاب و خرید یک یا دو سهم به صورت جداگانه
2. انتخاب و تشکیل سبد سهام

اصول کلی  برای تشکیل یک سبد بهینه :

1. انتخاب صنایع برتر
2. انتخاب شرکت برتر
3. تعیین درصد مربوط به هر صنعت درسبد
4. نتخاب سهام برتر در هر صنعت
5. زمان خرید و فروش سهام در سبد

انتخاب صنایع برتر :

1. صنایع مختلف فعال در بورس را به دقت مطالعه نمایید و با توجه به مطالب زیر صنایع اصلی دربورس را انتخاب کنید
2. روند شاخص و رشد و توسعه در آن صنعت طی چند سال گذشته را مطالعه نماید.
3. طرح ها و پروژهای آینده صنعت مورد نظر را بررسی نمایید
4. سرمایه گذاری ها و طرح های بخش خصوصی و دولتی در آن صنعت را مورد مطالعه قرار دهید
5. روند عرضه و تقاضا در صنعت - رقابت داخلی و خارجی - قیمت محصولات نسبت به بازارهای بین المللی
6. پنج صنعت اول را با توجه به موارد ذکر شده مشخص نمایید.
7. ارزش کل هر کدام از پنج صنعت انتخابی را با پیگیری از طریق روزنامه های اقتصادی و سایتها و منابع دیگر براورد نمایید.
8. بعد از مراحل فوق یک یا دو صنعت را جهت سرمایه گذاری انتخاب نمایید.

انتخاب شرکت برتر :

بعد از انتخاب صنایع برتر  و با توجه به موارد زیر شرکت برتر در صنعت برتر را انتخاب نمایید.( اکثر افراد حاضر در بورس خود را درگیر سرمایه گذاری های کوتاه مدت و در نتیجه استرس و هیجانات  نموده اند و با بهره نگرفتن از اطلاعات علمی قادر به تصمیم گیری درست نیستند) بنابراین با رعایت این مراحل و اضافه نمودن اطلاعات خود به آن از فعالیت در بورس لذت ببرید.

  تعیین درصد مربوط به هر صنعت در سبد :

براساس مطالعه مشخصه های فوق ، یک یا چند صنعت برای سرمایه گذاری در آنها انتخاب میشود.تعداد صنایع بستگی به مبلغ موجود برای سرمایه گذاری و اینکه درزمان مطالعه چند صنعت با مشخصه های مورد قبول وجود داشته باشد،دارد.اکنون با توجه به مطلوبیت هر صنعت براساس نتایج بررسی شاخص های ذکر شده ، درصد تخصیص سرمایه به هر کدام تعیین می شود.

 انتخاب سهام برتر در هر صنعت :

با توجه به درصد در نظر گرفته شده برای هر صنعت منتخب،یک یا دو یا سه سهم یا شرکت در هر صنعت انتخاب می شود و در صد مربوط به صنعت بین آنها تقسیم می گردد.سهام برتر در هر صنعت علاوه بر مشخصه های بالا با مطالعه موارد زیر انتخاب می شود:

1 - ترکیب سهامداران شرکت

2 - ارزش بازار شرکت

3 - میزان نقدشوندگی شرکت

 زمان خرید و فروش سهام در سبد :

یک سرمایه گذار جدی در بازار سهام همواره تحولات بازار را دنبال می کند و هرگاه اطلاعات جدید مشخصه های صنعت و شرکت های سرمایه گذاری شده را به حدی تغییر داد که جابه جایی و تعویض صنایع و شرکت ها لازم شد،این کار را انجام می دهد.اما برای یک سبد درست مطالعه شده این جابه جایی ها هفتگی نخواهد بود.به عنوان مثال کسانی که در سبد سهام خود از پنج سال قبل به طور مستمر یک یا چند شرکت عمده سیمانی را داشته اند اکنون از اینکه ارزش سرمایه گذاری آنها بین پنجاه تا هشتاد برابر شده است، بارضایت و خوشحالی دیدگاه و روش بالا را تائید می کنند.

انتخاب سهام

در انتخاب سهام بایدخصوصیات فردی، بازه زمانی مورد انتظار،درجه ریسک پذیری فرد را در نظر گرفت اما پارامترها و فاکتورهایی هستند که یک فرد را در انتخاب بهترین سهام یاری می کند.

یکی از این فاکتورها سود سهام است.گروهی معتقد اند که ارزش واقعی سهم یک شرکت بسته به سودهای پیش بینی شده آن شرکت دارد، که خود این سود به عوامل مختلفی از جمله : اوضاع جاری اقتصادی، نرخ تورم و سیاست پرداخت سود ازطرف شرکت ها بستگی دارد.البته سودآوری شرکت هایی که بدهی مالیشان بیش از دیگر شرکت ها است به اوضاع اقتصادی حساسیت دارد.با وجود محدودیت های زیادش ، سود سهام یکی از عمده معیارهایی است که افراد و شرکت ها در انتخاب سهام به کار می گیرند

پارامترهایی که در   انتخاب یک سهم  کاربرد دارد:

1. سود سهام
2. توجه به EPS در دوره های گذشته
3. انتخاب صنایع برتر
4. انتخاب شرکت های برتر
5. توجه به P/E دوره های گذشته و پیش بینی آینده
6. بررسی مدیران شرکت و تصمیمات آنها
7. توجه به افزایش سرمایه و طرح ها و سرمایه گذاری های جدید
8. توجه به شرایط بازار

از دو روش برای ارزش گذاری سهام استفاده می شود :

1 - روش تحلیل بنیادی ( fundamental Analysis)

2 - روش تحلیل تکنیکی (Technical Analysis)

یکی از مهمترین ابزار در بورس این دو تحلیل می باشد، که تقریبا تمام افرادی که بصورت علمی سرمایه گذاری می کنند الزاما از یکی از این دوروش یا استفاده تلفیقی از آنها مبادرت می کنند.

در روش تحلیل بنیادی ، برای ارزشیابی یک سهم ، سرمایه گذاران با بهره گیری از وضعیت کلان اقتصادی و اطلاعات پایه ای و بنیادی سهم و تحلیل شرایط اقتصادی ومالی صنعتی که شرکت در آن رشته فعالیت دارد، تصمیم گیری می کنند.البته این دو تحلیل نه فقط جهت ارزش یابی یک سهم ، بلکه در ترسیم دورنمای نوسانات سهم نیزنقش اساسی دارد تا از این طریق سرمایه گذاران تصمیم به سرمایه گذاری بلندمدت بگیرند.

در روش تکنیکی ، برای ارزشیابی یک سهم  سرمایه گذاران با تحلیل قیمت و حجم معاملات روزانه و روند حاکم بر تغییرات قیمت، زمان مناسب برای سرمایه گذاری  وانتخاب سهام را تعیین می کنند.در اکثر موارد این سرمایه گذاری کوتاه مدت و با تصویر روشن از قیمت کف ( پایین ترین قیمت سهم یک شرکت در آن روز) و قیمت سقف( بالاترین قیمت معامله شده سهم شرکت در آن روز) سهم صورت می گیرد.تحلیل تکنیکی برخلاف تحلیل بنیادی در بورس ایران نوپاست و عملا مدت زیادی  ازطرح عمومی آن نمی گذرد.

صورت های مالی

اطلاعات مالی شرکت ها اعم از تراز نامه، صورت سود و زیان، گردش وجوه نقد و... که توسط شرکت ها ارائه می شو یک سهامدار باید اطلاعات مفید و شناخت کافی از این صورت ها داشته باشد.هر یک از صورت های مال یک شرکت اطلاعات متفاوتی را ارایه می دهند و نمی توان انتظار داشت که هر یک از آنها اطلاعات لازم برای تصمیم گیری های استفاده کنندگان ر یکجا فراهم کنند

صورت های مالی اساسی

1. ترازنامه
2. صورت حساب سود و زیان
3. صورت جریان وجوه نقد
4. صورتحساب سود و زیان انباشته

ترازنامه

جواب این سوال که منابع شرکت صرف  چه مصارفی می شود اطلاعات  ترازنامه را در بر می گیرد . ارزیابی قدرت مالی و نقدینگی هر شرکت از طریق اندازه گیری دارایی ، بدهی و حقوق صاحبان سهام صورت می گیرد ترازنامه  صورتی است که اطلاعات مزبور را از طریق گزارش داراییها،بدهیها و حقوق صاحبان سهام موئسسه در پایان هر دوره مالی فراهم می کند.ترازنامه یک گزارشی است که موقعیت مالی یک موئسسه را در یک زمان معین، که شامل منابع اقتصادی موئسسه( داراییها)، تعهدات اقتصادی موئسسه(بدهیها)، و علایق صاحبان ومالکین یا سهامداران موئسسه( حقوق صاحبان سرمایه) را نشان می دهد.

1. ارزش داراییهای متعلق به موئسسه
2. قابلیت تبدیل داراییهای  به نقد
3. شرایط و مبلغ بدهیها و تعدات موجود موئسسه
4. حقوق بستانکاران نسبت به داراییهای موجود موئسسه

ترازنامه ها جهت ارایه بیشتر اطلاعات به سرمایه گذاران و سهامداران به صورت مقایسه ای تهیه و گزارش می شوند. صورت های مالی مقایسه ای ، شامل صورت های مالی سال جاری و صورت های مالی چند سال گذشته می باشد. سهامداران می توانند بر مبنای اطلاعات ترازنامه ها ، اطلاعات بسیار با ارزشی در مورد توانایی شرکت در تصفیه بدهیهای کوتاه مدت، روندهای مساعد و نامساعد نقدینگی مالی شرکت و وضعیت نسبی سرمایه گذاران به دست آورند.

ترازنامه از سه بخش تشکیل شده است:

داراییها

بدهیها

حقوق صاحبان سهام

حساب  T :      داراییها = بدهیها + حقوق صاحبان سهام

گزارش:      داراییها - بدهیها = حقوق صاحبان سهام

قسمت های تشکیل دهنده یک ترازنامه

داراییها

داراییها  منابع اقتصادی هستند که در نتیجه فعالیتها و و رویدادهای گذشته توسط یک موئسسه بدست آمده است

داراییهای جاری( مانند وجوه نقد،،،موجودی های کالا و پیش پرداختها)

- داراییهای ثابت ( اموال،ماشین آلات و تجهیزات)

داراییهای نامشهود (حق اختراع،حق تالیف،سرقفلی)

بدهیها

بدهیهای جاری( مانند حسابهای پرداختنی،اسناد پرداختنی،حقوق و دستمزد پرداختنی،بدهیهای معوق)

بدهیهای بلندمدت( مانند اوراق مشارکت،وامهای بلندمدت)

حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام، حقوق صاحبان سهام پس از کسر بدهیها از داراییها بدست می آید.

1. سرمایه سهام عادی
2. افزایش سرمایه پرداخت شده
3. صرف سهام عادی
4. اندوخته ها
5. سود(زیان) انباشته

صورتحساب سود و زیان

- شکل چند مرحلی ای:

- شکل یک مرحله ای:

در  صورتحساب سود و زیان  کلیه درآمدها، هزینه ها و سود و زیانهای غیر عملیاتی برای یک دوره زمانی مشخص گزارش شود.

صورتحساب سود و زیان را به دو شکل  ارایه میشود

1 - شکل چند مرحلی ای:

این روش از صورتحساب سود وزیان ، اطلاعات مفید و با ارز ش در اختیار استفاده کنندگان از صورتها و گزارشات مالی ارایه می دهد.در شکل چند مرحله ای صورتحساب سود و زیان، مانده های میانی نظیر سود ناخالص، سود عملیاتی، سود قبل از کسر مالیات و غیره بطور مشخص نشان داده می شود.صورتحساب چند مرحله ای بیشتر برای شرکت های تولیدی استفاده می شود.

2- شکل یک مرحله ای:

در این شکل ، کلیه درآمدها ودر یک گروه و کلیه هزینه ها در گروه دیگر طبقه بندی می شوند و سود خالص از تفاوت این دو گروه نشان داده می شود.صورتحساب سود و زیان بیشتر برای  شرکت های خدماتی به کار می رود.